|
| |
Littera Ducis Geldriae.
Wy Kaerle, van den ghenaede Gods hartoech van Gelder ende van Gulick ende Greve van Zutphen etc. doen kont: Alsoe onsse neve bisscop Tutrecht der eersamer stath Zsuolle teghen gode reden ende alle billicheit, des twysten halven zy mitten van Campen toe doen hebben ghehat, boven hoer priuilegijen ende dat sy de sake siner liffden ende der lantscap submittijrt
| |
| |
hadden, veronrechten ende willen vercorten ende ons daer en beneven anghelanghet ende versocht hefft om ons mit sine liffden toe verbynden ende confederiren daer dorch sy ende seker van der ridderscap ghestraffet mochten werden, ons daer voer seker artikulen ende waldaden te offeriren etc. Oeck deselve stath, anmerckende den groeten ongheloven ende moetwillicheit onsses neven voerss. ende boeven hoghe loffenisse, huldinghe, seghell ende breve oeck anghetreden submissie ancomen solde ende tot bescherm lives ende rechtes ende privilegyen, gheoersact sich mit ons te verdraghen ende verbinden, Soe kennen wy hartoech voerss dat wij den rechten ten guede ende omme alle recht ende billicheit toe verdedinghen, ende oeck omme sonderlinghe gunst ende toeneyghinghe, wij altyt tot der voerscr. stath ghehat ende ghedraghen, ons mitter selver verbonden ende verdragen hebben in mate ende maniren hyer nabescr. In den eijrsten willen wij der stath voerscr. mit allen hoeren burgheren, inwoneren ende guederen in onsse sonderlinghe proteccij ende beschermenisse ghelic ander unsse steden, lande ende lude nemen. Ende daer en beneven twee gheboeren ffursten, d'ene eenss konincks d'ander eens hertoghen soen, een van beiden voer hoeren rechten natuerliken heren ende lantssffursten tontfanghen, presentiren tot behoeff des hilghen vront Gods, Sinte Martens ende des hilghen Romeschen ricks. In sulke toe versecht menijnghe ende verhapen sine liffden voert een gheweldich bisscop des ganssen bisdomss ende ghestichts van Wttrecht te werden, daer toe wij mitten stath van Zsuolle alle behullep doen ende allen mogentliken vlyth ankiren sullen. Ende soe den koer van den tween ffursten voerss. an ons steeth, sullen wij den bequem- | |
| |
sten daertoe ordiniren ende stellen den, welken de stath vorsz. huldinghe ende ede doen ende daer bij te leven ende te sterven ende allent doen sullen, dat ghetrwe ondersaten by hoeren lantsffursten schuldich sint te doen ende daer niet aff toe wiken,
ten sy dat God verhoeden moet, sy allsoe bedronghen ende benodighet werden, dat sij dess niet ghekiren en konden ende met eren ende ghelimp verantwerden mochten; ende sine liffden datter steth voerscr. weder laven ende oeck verseghelen sullen vollencomelic vast ende onverbrekelic te holden by alle sulke privilegijen, zeghelen, breue ende ghewoente gheestelic ende werlic alse der seluer stath in enigher wise bij pawessen: keiseren: bisscoppen Tutrecht ende ander heren ghehont ende ghegeuen sint de stath by all hoeren alden rechten priuilegijen ghewoenten mercten, tollen, vriheiden, wilkoeren, koeren, stathrechten in enigher wise, ghelic hen van voer heren Tutrecht bisscoppen oeck verseghelt is. Ende off de selve stath durch deser alteracijen hijer namaels van pawessen, keiser, bisscop Ecelesye off enighen anderen heren, landen of steden mit recht off ghewalt bedronghen werden, sulx sullen ende willen wij mit onssen neven, den wij presentirende werden, affdraghen nae alle onsser machte Oeck en sullen sine liffden in der stath voerscr. muren, tornen, of poerten ghene veste doen maken, daer wyth de burgher mochten bedronghen werden, anders dan sy toe hans sint. Ende des mach hij op des bisscops hoff een ffurstelic huess doen bowen alse sine liffden beliven sall. Ende wat landen ende luden ende steden ende sloten den Stichte van Wttrecht sinte Marten onderworpen ende toebehorich an deser alteracije ghebracht off ghetoeghen moghen werden, daer de stath
| |
| |
voerscr. gherne toe helpen wil niet anders dan in name ende tot behoeff des hilgen vrent Gods sinte Martens wesen ende mit versekeringhe ellic by live ende guede privilegije ende rechten ende ghewoente te bliven syn sullen. Oeck en sullen wij noch onsse neve, de wij presentiren, niet sterker te voet off toe peerde bijnnen der vorsz. stath onsse lude legghen off schicken, dan de starckte ende mennichte bij wille scepenen ende raeths. Voert willen wij dat terstont werden de browketell affghestelt wyth ten lande ende bynnen den houestede ghehaelt ende de browerijee affghestelt werden sall omme gelt te vercopen. Dergheliken willen wij mijtten selven onssen neven voerderen ene graffte toe graven byssan de Yssel mit ener spoije, alse dat voertides omme handen is ghewest mit scepen ende schuten toe varen. Oeck de wech inde Ruete nae Hauelte in Drenthe ende nae Gronynghen opghemact, de graffte ghedijept worden, soe dat men tsomers den wech ende swijnterss de weteringhe ghebrueken mach. Oeck soe willen wij, dat hoer vriheit verbreedet werde als van Franckhuss an de Yssele, omme doergaende bij der Isselen mitter buerscap van Ittersym ende de ander buerscappen daer en bynnen gheleghen. Derghelic dat de stath voerscr. alle hoer jaermercten acht of xiiii daghe selvest nae noedruffte verlenghen moghen ende dat alle de gueden op de mercten coemen dorch onssen lande ende den stichte van Wttrecht, gheveiliget ende gheleijt sullen syen oeck wesen ende bliven. Voert an alle de axisen bijnnen den kersspel van Zsuoll tot behoeff ende profyt der stath voerscr. Ende soe dat de stat enen wyth hoeren burgheren tot den schultampt toe presentiren pleghen, dat sulx voertan
| |
| |
een wijth den scepen of rade, soe veer des ijmans begheerde, wesen ende bliven sall. Voert soe hebben wy wijth sonderlinghe gunst ende ghenaden alle den borgheren ende inwoneren ende bewanten der stath Zsuolle toe ghelaten ende gheprevilegijert mit hoeren guederen in ende dorch onssen ffurstendome, heerlicheid, Steden ende landen in hoer coemenscappen mit tollen, axcisen ende wechgelt niet meer beswaert sullen worden dan de ingheseten vnsser lantscappen; desghelixs onsse ondersaten bijnnen der stath vorscr. oeck wesen ende syn sullen. Oeck hebben wij derselver toeghesacht dat wij nae aller moghetliker vlijth daer an syen willen de ghene die der stath vorscr. contrary ende altyt uit ghewest sint, ghestraffet sullen worden toe behoeff onsser ende der stath vorscr. Desghelixs schade ende homoeth ende anders de van Campen baven recht der stath van Zsuolle in dessen handell toeghekijert ghedacht werden toe gheleghener tijt toe straffen allet toe behoeff, wye voerscr., sonderlinghe dat sy den onghewonteliken opghelachten nijen toll verlaten hebben. Oeck ghelovet der stath Zsuolle dat onsse vijer hovesteden in onssen ffurstendome van Gelder der stath voerscr. alle desse artikulen mede verseghelen ende sich verbijnden sullen mitten alre ijrsten wy sulx becomen sulden moghen toe gheschijen. Sonder arghelist des toe een konde ende gansser vaster stedicheit alre punten ende artikulen vorscr, hebben wij hartoech voerscr. onssen seghell van onsser rechter wetenheit hyr an dessen breef doen ende heten hangen ende onsse ghewoentelic hantteijken hyer opt spacium ghesath. Gegheven jnder jaer onss heren dusent vijffhondert ende enen twijntich den achten dach des maents Julij.
| |
| |
Soe dan dessen breeff ontfanghen, ende Jan van den Busch ende Jacop van Wijtman hebben hem den raeth gepresentyert ende vermeenden se weren hyer alte well mede verwaert, wante hij in vijer jaer ghene artikelen sbreves den burgheren van Zsuoll laet vervaren dan alle verderff des gueden stichts van Uttrecht. Alse dan de xxii ratsvrende beloeff hadden voer hem ende hoeren erffgen. alle onlust aff te draghen, Jan en Jacob vorscr. soe veer see recht wanderden, want dan de voerst hen sede, ghelic Gerardus wytdruckte in teghenwordicheit raets ende der meenten: seet gij, vrende van Zsuolle van ween heren te treden dan hefft vele in, konde ghy u mit hem verliken dat weer alderbest. Ic sall lant ende lude omme ween willen in last brenghen; mer doch wanneer ghy niet en kont, soe verlatet u op mij; ic sall w int wtterste noet niet verlaten, welic woert ghy vrenden der stath van Zsuolle groet gheweert is. Mer Gerardus de beghenc daer ghenen grooten danc an, dat hy dat soe ontdecte want se hoer dinghen hemeliken ende by nachte tractijerden. Licht haddet by daghe geschijet ende dat men ghesecht hadde: wij willen den hartoch van Gelder in halen, licht de smarte van Oldenzeell en solde noch niet hebben vergeten wesen ende hy solde well buten Zsuoll ghebleven hebben.
Alse aldus by nachte en vake maell hadden ghetractijert biden hartoech van Gelder, eer hyer ijmansz vele inde meenthe off van den gueden burgheren wijst ende se tsamen aldus dyt ghesloeten hadden, anno xxi des sundaghes post Oculi soe hebben sy hoer ghemeente dyt gheopenbaert alsoe bedeckeliken alsy mijst mochten, segghende: ghij vrenden van de
| |
| |
meenthen, syet! onsse g.h. hefft onss verlaten ende hefft verbont begheert maken mitten hartoech van Gelder omme ons te straffen, dess myn g.h. van ghenen noeden en was; hy konde ons ghenoech straffen wijth Hasselt ende ander steden onsse guederen te verstueren, alse wij des ghenoech bevonden hebben. Ende oeck sede Jan van den Busche: ghy vrenden van der meenthe syn wij niet ener luden; sin wy verlaten van onssen g.h. en den hartoech ons teghen off byuallic der ander steden, woer sullen wy dan bliven. Jacob van Wytman ghesecht: myn g.h. wyll den ffursten vn Gelder verwerven syn regalia van den Keiser nae Gronynghen nijmmer staen? gheweldich heer van Vrieslant te maken omme hem bystandich te syen, omme ons te straffen. Dyt willende verchrighen, hem eyrst willen in doen Wyck ende Renen ter tyt hy hem dit voerscr. hadde vollebracht, welke niet en was dan wyth bedreghelicheit der Gelderschen wythgheset, op dat sy int werck wolden wesen ende myn g.h. onmoghelike dinghen te vollenbrenghen, ghelic ghenoechsam toe vnss op der dachvoert woert bewesen, dat het altemale wytghesette loghenen weren. Doer dussche und den ghemact, is een deell van der meenthe verslaghen ghewoerden, meenden dyt aldusz te wesen, want de voerscr. seden hen toe, dat se des vrij consentierden; want sy wolden des niet doen, de wytterste noet soldet daer toe dringhen ende dathet buten alle hinder ende schade solde sinen der ganssen burgheren ende datter nymansz een hoens eij solde by te schade hebben. En dat syt hem vroe ghenoech wolden segghen, dat sy hoer beesten en guet well solden berghen. Doer dussche en meer ander desses ghelic sint se daer toe ghebracht mit schoenen woerden
| |
| |
des rades, de licht selven voer bedroghen weren van rade des fursten van Gelder, alse in der waerheit weren ende hebben soe voert bedroghen de ghemeente ende hadden licht ghemaect het solde tot profyt der stath ende sonder vorde(r)ff tlants ghewest hebben, alse God betert niet en is ghewest; soe hebben sy mede gheconsentijert, licht ouerstemmet van denghenen de niet vele buten en hadden off doer de schone woerden vorscr. nae inholt desser sedelen en hantteikens ende hantteikens hyer nae volghende:
|
|
Auteursrecht onbekend