Het wonderlyk leven, en de oorlogs-daden, van de kloekmoedige land en zee-heldin

[p. 109]

Het wonderlyk Leven. En dappere oorlogs-daden Van de Kloekmoedige zee-heldinnen.
Zynde het vervolg of twede Deel van de land-heldin.

TWee jaren had ik omtrent te Mastricht by myn Ouders geweest, wanneer my dit stil leven so begon te verdrieten, te meer, dewyl myn Vader een gering Ambachtsman was, die my niet seer rykelyk voeden kon, dat ik besloot elders heen te trecken, om te sien of de fortuyn myn daer gunstiger soude willen wesen. Ik maekte dit voornemen aan myn Moeder bekent, met beloften dat ik den Oorlog niet meer volgen, maer dat ik my generen soude met het geen ik geleerd had; te weten, Naajen, Spinnen, enz. of dat ik by gebrek van dese dingen, een goede huur sou gaan soeken. Myn Moeder, die beducht was, dat ik weer een Paerd onder de billen sou nemen, wou daer eerst niet wel toe resolveren; maer vervolgens de saek met haer

[p. 110]

man overwogen hebbende, die niet raetsaem oordeelde my tegen myn dank daer te houden, alzo men nu gesien had waer ik in gramschap toe bequaem was, wierd my verlof gegeven om te vertrecken als't my believen sou, behoudens dat ik hen van tyd tot tyd tyding van my soude laten toekomen.

Zeven of acht dagen hier na myn goederen die van geen seer groten omslag waren; by malkander gepakt hebbende nam afscheid van alle myne Magen en Vrienden, en trok na Amsterdam, alwaer ik, aengesien de groote van de Stad, en des selfs ongemeene volkrykheid, wel't best met 't een of't ander te recht hoopte te sullen raken, dog om myn kost met naeyen of spinnen te verdienen, daer stond my 't hooft gansch niet na, vermits myn billen te ront waren om't sitten zo ang te konnen verdragen en een huur te nemen, dat was een ding daer ik behalven dat ik niet geerne zo stiptelyk onder iemands bedwang stond gants niet bequam toe was, want door dien ik het huyswerk altyt te slaefachtig geoordeeld had, en dat ik my daer noit ter deeg toe had willen setten, schrobde en schuurde ik op zulk een wonderlyke manier, dat niemand sig daer mee sou willen hebben laten vernoegen. Myn mening was derhalven, de kost te winnen met eenig ding, 't geen door kracht van armen en handen verricht moest worden, en daer niet

[p. 111]

veel zindelikheit of kunst toe van noden was, gelyk het drayen van een Zy of Diamantmolen, of iets diergelyks sogt mee te behelpen.

Als ik in dese groote Stad gekomen was, en dat ik nu al twee of drie dagen langs de straten had gewandelt, om te sien of het geluk my ook in de mond sou komen vliegen, wierd ik by myn naam geroepen, zo als ik even voorby de Steenkopery was gegaan. Ik keek terstond om, en sag dat de gene die my riep, en die vast besig was met stenen in de gedagte Steenkoopery te dragen, een Buurmeysje van my had geweest, Na datze my welkom hadde geheeten, vroegze my terstond, wat ik daar quam maken. Ik zei, dat ik'er gekomen was om myn kost te verdienen, en dat ik wel wenschte daar toe gelegentheid te hebben. Zo gy u niet en schaamd het zelve werk te doen, hernam zy; 't geen gy my siet doen, kund gy op morge wel beginnen. Ik sag het werk eens met aandacht aan; en bespeurende. dat het gantsch geen kunst of nettigheyd vereyschte, en dat het met myn woeligen inborst, wel over een zou komen, sloeg ik de koop toe, en wierd noch dien selven avond by den Baas gebragt, met den welken ik verding wegens het loon maekte.

Aldus geraekte ik dan aan het Steendragen, het geen my niet qualyk aenstond; want om des morgens door de stof niet verstikt te wor-

[p. 112]

ten, gebruikten wy de brandewyn met maten; en des avonds, als wy vermoeid waren van den arbeyd, dronken wy malkander in het een of 't ander keldertje, daer men Smockelbier verkogt, seer grouwlik toe, sulks dat wy even so veel overhielden daer wy brood voor kopen, en ons slaepgeld voor betalen konden.

Terwyl ik noch met dit werk myn kost won, wierd door den Koning van Engeland in den Jare 1665. over eenige onlusten, den Oorlog aan de Staten Generael verklaerd. Dese, aen hun kant niet willen de stil zitten, terwyl men in Engeland de Vloot vast in Zee preste, deden de trommel aen alle kanten roeren, 't welk onder anderen ook ter plaetse gebeurde, daer wy besig waren met steenen te dragen. Straks quam het oude Oorlogsvyer, 't geen so lang onder d'assche van vrede bedoven was geweest, met zulk een gewelt weer te voorschyn, dat het bloed uit myn tonen tot in myn hooft steeg; en hebbende besocht wat'er te Land te doen was, moest ik ook sien hoe men de Kryg ter Zee voerd. Ik smeet derhalven de steenen ter neer, en zei tegen de genen die met my in het selve werk besig waren, dat ik na het Princen Hof meende te gaen, en my te laten aentekenen, en zo ze Lief-hebbers van het Vaderland waren, dat ze my nu konden volgen. Doch niemand was'er die daer een voet om versettede, en

[p. 113]

mogelyk was'er ook niemand die geloof aen myn woorden sloeg.

Terwyl ik my t' Amsterdam had opgehouden, had ik by geval kennis gektegen aen een Willemje Gerrits van Emden, welke voor dese in mans gewaed in de slag van Eunen in Denemarken was geweest, daer zy sig so dapper had gedragen, volgens de getuigenis van luiden die met haer deselve slag hadden by gewoond, dat zy anderen tot een voorbeeld had verstrekt. Dese dochter geneerde sig met uit schoonmaken te gaen, en als zy daer af geen werk af had met spinnen, doch tegen haer hert; want zy had wy menigmael betuigd, dat zy een vierige lust tot den Oorlog had, en dat zy maer een gunstige gelegentheid verwachte, om sig aen dat bloedig ambacht weer over te geven. Dewyl my nu dogt, dat ik geen beter medgezel verkiesen konde, ging ik na haer huis; alwaer ik haer aen 't spinnewiel vond sitten. Wat droes sei ik, sit gy nog en spint, en de trommel word vast geroerd? Smyt het wiel op 't vier, en gaen we dienst nemen. Ondertusschen, terwyl ik dese redenen met haer voerde een klein byltje, 't geen tot 't hacken van turf gebruikt wiert, in een hoek hebbende sien staen, ont-ontleede ik den huisduivel daer sodanig mee, dat hy in geen staet was om ooit weer van jemant gebruikt te konnen worden. Wat sal dat nu wesen sei Willempje, gy hakt daer het wiel

[p. 114]

aen stucken; en ondertusschen heb ik geen geld om Mans klederen te kopen, sonder die welken gy wel weet dat ik niet aangenomen kan worden, Dat is kleine swarighyd, zeyde ik, ik heb nog wel so veel om een oud pak te kopen; en als wy dat hebben, sullen wy dese Vrouwe plunje weer verkopen, waer voor wy lichtelik so veel sullen krygen, dat'er nog een oud pakje voor u af sal komen, en daer mee zyn we voor eerst klaer: als we geld ontfangen hebben, sal men eens sien hoe men 't steld. Dese voorslag wiert van Willemtje so goet gevonden, dat wy terstont na de Noordenmarkt stapten, daer wy in 't kort te recht raekten; want het scheelde ons niet veel, of de plunje war gescheurt of gelapt was, ale wy'erslegts Mannen in geleken. Wy kogten ook vervolgens ook een rok voor Willempje, ieder een Engelse Muts; en malkander het hair tot een weynigje onder de oren afgekort hebbende, vervoegden wy ons na het Princen Hof.

Als wy hier gekomen waren, wierden wy nog met drie andere Matrosen aangenomen, zonder dat iemand ons aansag voor den genen die wy onder het Mannelyk gewaed verscholen, want seke lyk, wy geleken alle beide so wel na Manspersonen te zyn, dat ik van Willempje, en zy weer van my, geenander oordeel konde vellen. Vervolgens met ons vyven van 't Hofgegaan zynde, en de sacken vol gelds

[p. 115]

hebbende, 't geen wy op de hand hebben gekregen, wierd'er gesproken van eens op de koop te drinken, en aldus geraekten wy op de Burgwal, ter plaetse daer de 7 Provintien uyt hangen, alwaer wy malkander so digt na 't gat veterden, dat wy in een uur of anderhalf het hooi redelyk t' huys hadden, en gelyk men lieden heeft, die sig dan met Vrouw-volk vrolyk willen maken, waren'er twee onder de drie Matroosen welke met ons aangenomen waren. die begonden te spreken van een mooi meysje te gaan besoeken, dewyl wy dog lang genoeg zonder die diertjes zouden moeten leven. Ik zei, dat ik myn natuur in lange tyd niet veranderd had, en dat ik'er derhalven ook niet vies af sou vallen. Hier mee nog een pint of twee gedronken hebbende, stapten wy ten huyse uyt; dog wy konden niet wel over een komen wegens de plaets: want den een der gedagte Matroosen had hier, en den ander daer kennis, en jeder wou zyn gelt besteden, daar hy gewoon was te gaen, of ten minsten daer hy 't meest geweest had. Wat ons, te weten Willemtje en my betrefte, 't was ons even veel; want 't geen wy deden, geschiede maar alleenlyk om te sien hoe't sig in die huysen toedraagt. Eyndelyk wierd'er goet gevonden, dat wy aen 't eind van de Warmoesstraet in 't wyngaarts steegje souden gaen, ter plaetse daer niemant van allen kennis had, en aldus

[p. 116]

zou den een zyn wil niet meer hebben, als den ander.

Als wy in de gemelde Steeg gekomen waren, sagen wy in 't vierde of vyfde huis van de hoek af een Meysje in de deur staen, welkers Vaderal een brave handeling had gehad van dochters te timmeren. Dit diertje lokte ons seer vriendelyk in huis, daer wy terstond op een Kamer gebracht wierden, die over het gantsche huys heen liep, en die egter geen twaelf voeten in de langte kon halen Den Leser sal de grote des geheelen gebouws hier nu wel uit afmeeten konnen; want dese Kamer was behalven d' onderste verdieping, en een kleyn soldertje, al het vertrek van dit heerlyk Paleis. Straks wierd'er een kommetje Brandewyn met Suiker boven gebracht door een Vrouw, die vry wat scheel sag, en wiens trony zo vol pokdalen was, dat men het hoofd van een Speld niet op een gladde plaets zoude konnen geset hebben. Wel Moedertje, zei ik tegen het mottig Schepsel, dit werk sal so niet lucken; een Hennetje onder vyf Hanen, dat is immers al te weynig. Zy worden al gehaald, Vaar, gafze met een schorre keel ten antwoord, dieje de vliegen wel af zullen vangen; wacht maer een ogenblikje. Naeuwelyks had zy dese woorden gesproken, of daer quamen twee lompe opgesmokte Figuren de trap opklimmen, en kort daarna noch twee

[p. 117]

anderen, die ook van de goelyksten niet waren; maer die in vergelding zo blonken, als of ze haer trony met snottebellen hadden bestreken. Als dit collegie nu compleet was, voegde sig eder by de gene, daer zyn oog op vie, maer omde mooiste, die ons ingelokt had vielen eenige woorden; want Willempje wou met gewelt geen ander hebben, en ondertussen was'er een der Matrosen, die door het gesicht van dit meisje afgrysselyk door het vleesch gepynigt wiert, en die haer uit enkele liefde liever d'armen uit het lyf getrocken zou hebben; als dat hy se aen een ander had laten volgen, dog het geschil wierd eyndelyk by gelegt, en gelyk het Willempje geen ernst en was, vernoegde zy sig met een van de andere schepsels, die hoewelse in lelykheyt alle d'anderen overtrof, sig echter geen kleintje gebelgt hielt, om dat men ter liefde van haer zo niet en krakeelde, en dat zy een plaets bekleden moest, welke men ogenschynelyk niet als met hertseer door een ander liet ruimen.

Omtrent twe uren hadden wy dus in gloria geseten, binnen welke tyd'er een Gelag gemaekt was, dat van de balk tot by na aen de vloer reikte; want de meysjes dronke de brandewyn als de koeyen het water, dat is te zeggen by de buik vol, en somtyds wiert'er eens quan uis by ongeluk, een kommetje daer maar even af geproeft was, met de voet om ver ge-

[p. 118]

stoten. Ik seg, wy hadden omtrent twe uren aldus in gloria geseten, wanneer ik gewaar wiert, dat de Hoer, die op myn schoot sat, de behendigheit had gehad van myn beurs te luisen Ik verschrikte, doen ik voelde dat ik myn geld quyt was; doch de moet daerom echter niet verloren gevende, zey ik haar, dat ik die penningen weer moest hebben, diese uyt myn beurs genomen had, en so se my die niet goetwillig weer ter hant wilde stellen, dat ik dan genootzaakt sou wesen, daar middelen toe aan te wenden, die'er bequaem toe waren, Wel siet dat werk eens aan, zey het Vrou-mensch, waer sal ik noch langer mee beschuldigt worden! Neen, Vaar, voegde zy'er by, ik mag wat hoerachtig vallen, maer diefachtig ben ik niet. Ondertusschen hadden myn mackers hun beursen ook bevoelt, daer zy het van gelyken niet wel mee geschapen vonden; want den een, die 't mooiste Vrouw-mensch by sig had miste al zyn gelt, en een ander twee ducatonnen. Hie over raekte nu sulk een afgrysselyk gewelt, vermits wy die diefachtige beesten de swaerte onser vuisten alreeds een mael vys of ses hadden laten voelen, dat de Waerdin met drie Venten boven quam loopen. Wel vrienden, wel vrienden sey zy, slaende haer handen te samen, hoe gaet't hier us toe? Hoe duivel zou 't anders gaen, seyde ik, 't gelt moet'er wesen, of die beesten zullen niet levendig van

[p. 119]

de trappen raken. Zo wouje dan zeggen, zey den eenen Schurk, dat die Vrouwluy je gelt gestoolen hadden, dat souje even wel liegen moeten, voegde hy daer by; en hier op zyn mes trekkende, bragt hy een snee na me, dien ik tot myn geluk ontsprong, en die myn trony van boven tot beneden gemerkt zou hebben, indien ze geraekt had. Ondertusschen had ik geen tyd om van leer te trecken, vermits hy me te digt op't lyf was: maer een Stoof, die nevens me stond, en die een weynigje van te voren tot een Stoel verstrekt had, gevat hebbende, wierp ik hem daer een groot gat mee in 't voorhoofd, daer 't bloet terstont in sulk een meenigte uyt quam lopen, dat hy nauwelyks sien kon. Tans trok ik een opsteeker, die van een burgeslyke lengte was, gelyk ook alle myn mackers deden; maer de Kocchels dorsten ons niet verwachten, en liepen met sulk een haest na de trap, dat zy eer beneden quamen als zy wenschten. Ik versogt Willempje en nog een ander, die Cornelis heete, dat zy aen de trap zouden blyven staen, op dat wy niet overvallen mochten worden, waer na ik de Hoer, die myn gelt gestolen had, by de Kop greep, en haer de kop agter over buigende, swoer ik by duivel en dood, dat ik haer het mes door den hals sou jagen, indien se me niet terstont alles, zonder dat'er een duyt aen ontbrak, weer ter hant stelde. Dese dreige-

[p. 120]

menten, die mogelyk, dewyl ik niet zeer nuchteren was, wel van een quade werking gevolgt soude geworden zyn, hadden de kragt van haer weer met schryende oogen te doen overgeven, 't geen se met een lacchent hert sig toe ge eygend had. Op deselve manier leefden wy ook met de twee anderen, die vast snot en kwyl saten te grimmen, en sig met duisend eden van dese smet van dievery sogten te suiveren; maer als zy sig 't mes op de keel voelden setten, quam de buit voor den dag. Thans viel'er een hagel van mulpeeren en bafferoenen op dese arme schepsels, welke so lang duurde, tot wy van vermoeidheyt niet langer slaen konden, waer na wy altemael met het mes in de hant de trap afgingen; want wy dachten dat de Kocchels ons beneden souden, waargenomen hebben, doch wy vonden'er niemant, en selfs ook de Waerdin niet, die ik naderhand verstaen heb, dat se na den Schout gelopen was; maer wy hadden ons werk so knapjes geklaert, dat die goeden Heer onverrichter saek weer heen moest wandelen.

Vier of vyf dagen na dat wy dit werk zo loffelyk geklaerd hadden, gebeurde het op een nacht tusschen een Dingsdag en Woensdag, dat myn Hospes, also hy sig inbeelde Dieven achter in zyn Tuintje te hooren, in het donker uit zyn bed opstond, en stilletjes daer na toe marcheerden. Kort hier na

[p. 121]

hoorde men een afgrysselyken geroep van hulp, hulp, ik heb den Dief. 'k Wiert op dat geraas wacker; en in een oogenblik myn kleren aengetrocken hebbende, liep ik met een brave knuppel, die in ons kamertje stond, ter plaetse daer dit geroep van daen quam. Maer vermits myn Hospita ook ter selver tyd met een lamp na achteren liep, sag ik 't belagchelykste Schouwspel, dat ik nog van al myn leven heb gesien. Myn Hospes had in plaets van de Dief, een Boom, die by na regt in 't midden van het Tuintje stond, in zyn slinker arm; en om het leed te wreken, 't geen hy sig inbeelde dat desen Dief hem hadde willen doen gaf hy met d' rechterhand d'onnozele Boom een afgrysselyke lengte van Muilpeeren, want den onnoselen bloed was so zeer door de grote verbaestheyt bevangen, dat hy niet en wist wat hy deed, invoegen dat hy zyn kneukels al te mael te schande had geslagen. Ik, Willempje, en nog twee andere Slapers die op dit gerugt ook quamen toeloopen, meenden te sterven van lacchen, wanneer wy zagen met welk een yver onsen Hospes op de Boom stont te beuken, dien hy op yeder slag Hond en Dief noemde. Wel man, zey de Bazin zo haest zy door't ligt onderscheiden konwaer haer bedgenoot zyn handen op stucken sloeg, sieje de bomen langer voor dieven aen? hebje de handen so goet koop, datje die aen flarden wilt hebbe? den hospes, welkers verbaestheit door

[p. 122]

ons byzyn nu wat gemindert was, bespeurede op dit roepen van zyn vrouw, dat hy sig wel dapper in zyn mening vergist had, was zo beschaemt dat hy ons naeuwlyks aen dorst sien. Ondertusschen stond ik so seer te lacchen, dat hy gram wierd, en met een toornige stem tegen my zei, indien ik dit geschater niet agterwege wilde laten, dat hy zyn moed op my sou koelen; en siende dat ik noch al even seer lachte, had hy d' beleeftheit van me met zyn gequetste hand twee brave muilperen te vereeren, die van een derde gevolgt souden geworden zyn indien ik 't niet ontweken had. Hoe wel ik nog een nieuweling in dit huis was (want wy hadden onse slaepplaets niet gekosen, als sedert dat wy voor Matrosen waren aengenomen geworden) kon ik desen hoon niet wel verdragen; en derhalven de knuppel, daer ik hier voor af gesproken heb opheffende, meende ik hem daer me tussen hals en nek te slaen, d' andere Slapers niet t'onregt bedugt zynde, dat hem dese slag, aengesien de swaerte des knuppels, mogelyk na de andere werelt sou hebben doen verhuisen, schoten toe; en verhinderden aldus de werking van myn gramschap. Vervolgens geraekten wy al knorrende in de keuke, daer eindelik onse questie meteen redelyke lengte van brande wyn, afgedronken wiert, op voorwaerde dat ik om dit werk niet meer lacchen zou; maer't was my onmogelik

[p. 123]

myn woort te houden, want als ik hem maer aensag, kon ik my niet langer bedwingen van lacchen, 't welk dan d' oorsaek was dat hy me sedert die tyt niet al te wel setten mogt. Niettemin had hy de stoutheyt niet van my zyn huis t'ontseggen, dewyl zyn vrouw, die ruim zo veel voogd was als se wel behoorde te zyn, hem duisendmael op een dag verweten sou hebbe, en dat hy een kale luishont was, dat zy hem tot een man had gemaekt; en dat hy, in plaets van daer dankbaer voor te zyn, haer nu op den dyk sogt te helpen, gelyk ze om geringer oorsaken wel doen kon.

Weynige dagen hier na wierd de trommel geroert om te scheep te gaen, gelyk wy dan onse goederen die van geen groten omslag waren, by malkander pakten, en afscheit van onsen hospes namen, die ik geloof dat om myn vertrek niet seer bedroeft was. Ik wiert gesteld op 't Schip van een Vice Admirael Cornelis Tromp, en Willempje, die ik voortaan met de naem van Willem zal noemen, op Maarsleveen, 't geen bestierd wiert door den dapperen Capitein de Reus.

Op den 22 May van den Jare 1665. wanneer ik omtrent vier weken op 't schip was geweest quam de Zeeussche Armade, sterk 31 schepen, met het krieken van den dag in Texel, om sig aldaar by de Hollantse magt te voegen. Daags daar aan liep een gedeelte van de Vloot in Ze,

[p. 124]

met tegenstaende de Pilooten, welker vrouwen voor een groot gedeelte zoetelaressen waren, en derhalven liever een langer verblyf aldaer gesien hadden voorgaven dat 't sonder een merkelyk gevaer niet wel mogelyk was; maer de Raet Pensionaris de Wit het tegendeel en diepten genoeg bevonden hebbende, stak de rest van de Vloot 's morgens daer aen, ontrent ten vier uren, mede in zee, bestaende in 't geheel in 103 Oorlogs-Schepen, 7 Jachten, 11 Branders, 12 Galjoots, 4869 stucken Kanon, en 21631 Mannen, wel te verstaen Willem en ik mee voor zodanigen gerekent zynde. Wy waren gedeelt in 7 Esquaders, waer van den Admirael Obdam het eerste voerde, Ian Evertsz. het twede, Egbert Meeusz. Kortenaer het derde, Stellingwerf het vierde, Cornelis Tromp het vyfde, Cornelis Everstz. het sesde, en Wouter Schram het zevendk. Deze Armade, de schoonste die de Noord-zee ooit op haer rug heeft gedragen, nam metter haest 20 Engelse Schepen, waer onder een Vloot was van 6 Boeyere, 1 Pinas met 16, en twee Fluiten jeder met 10 stucken, mitsgaders hun Convojer, die 34 stucken voerde.

Ondertusschen gaf ik zulk een acht op al 't geen, waer in een Matroos ervaren behoorde te wesen, dat ik in 't kort, dewyl ik noit van de lamsten ben geweest, zo wel in de Mast wist te klimmen, als de beste Bootsgesel die'er op

[p. 125]

't gantse schip was; en wat 't omgaen met de zeilen belangde, daar wist ik my ook al redelyk na te voegen, sulks dat ik my 't werk door geen ander uit de hant behoefde te laten nemen. Zeker nagt, dat ik de wagt had, begon een jeder gelyk het te scheep gemeenlyk onder de Matroosen de gewoonte is, zyn avontuer te vertellen, daer'er in waerheid al eenigen onder liepen die vry klugrig vielen, als 't my beurt geworde was, verhaelde ik de voornaemste dingen die my weder varen waren terwyl ik voor Ruiter had gedient, waer na ik hen een vryagie begon te vertellen dien ik sei t' Amsterdam gehad te hebben, en die eindelyk daer op uit draeide, dat ik met myn Vryster sulke heymelyke kennis had gehouden, datse een aensienlyke swelling in haer buik hat gekregen, die na allen schyn niet eer slinken sou, voor'er een stuk vlees van een wonderlyke gedaente uitgehaelt was. Dog mannen, voegde ik daer by, die swarigheit sou so groot niet wesen, maer ik heb'er nog twe op stapel, die by naontrent deselve tyd voor den dag sullen komen, en dewyl dese lieve schepsels my geweldig lastig gevallen souden hebben, indien ik aen de wal gebleven was, en dat ik se alle drie niet trouwen kan, heb ik 't beter geoordeelt met een tocht te doen, die storm t' ontwyken. Mogelyk sal 't wel beter geschapen wesen als ik weer t' huis kom. Ho, ho. zei een jong matroos die de wagt had, na ik horen

[p. 126]

kan so zyn'er al meer die van dat bepiste vlees houden. Ik meende vervolgde hy, dat ik al een bayevanger was, om dat ik'er twe aen lant gelaten heb die me de kop so menigmael op hol geholpe hebben met prate datse al leven voelden, en dat'er gelt tot een luyermand wesen moest, maer nu moet ik'er de broek by leggen; want soje anders waerheit spreekt, verstaenje dat ambagt al beter als ik. Wat praat is dat broer zey ik, 't zou me werentig leet wesen dat ik 't met pissen moest verslyten, bloemerhart 't is sulk een soet ding als men inwendig conversatie met malkander hout, en dat men by wylen in kincknelis huisje speet. Met dusdanige praetjes bragt ik 't in 't kort so ver, dat de Matrosen wel souden gesworen hebben, dat ik een van de grootste Venusruiters van de gantse vloot was, en ondertussen kon het werk niet platter geweest zyn.

Op den 12 Juny de wint Oost zynde, quamen wy met onse vloot op vyf mylen na by de Engelschen. Wy raekten met beyde de vlooten, also de wint de gantsche nagt Zuidwest was gedraeit voor Leffhof, 8 mylen van d'Engelse wal. Op desen avond verbrande in onse Vloot een Brander door zyn eygen vyer, en zulks, vermits den Commandeur van deselve sig beestagtig vol had gesopen. d'Engelse hielden dit voor een goet voorteken; dog om de waarheit te seggen, 't zyn voortekens daer me weinig staat op kan maken: en ik geloof niet,

[p. 127]

indien een van hun branders't selve lot hat getroffen, dat wy daerom d' overwinnig bevogten souden hebben. Onaengesien de vvanden de loef hadden, en gestadig hielden, zeilden wy met onse vloot 's anderen daegs op't Esquader van Prins Roebert aen, welke by gestaen wiert door den Vice-Admirael Mings. 't Esquader des Hertogs van Jork was in 't midden, en dat van Sandwich diende tot een agterhoede, Het gevegt nam zyn anvang des morgens te 3 uren. den Admirael Obdam Vice-Admirael Kortenaer, Lieutenant Admirael Jan Evertsz. Cornelis Tromp, Stellingwerf, Bastiaen Senten en meer andere; waren in 't kort met een afgryselyk gedonder van 't kanon vlak door het Esquader van Prins Robbert heen geslagen.

Als nu aldus beide de Vloten, niet met een halve maen, maer regt als een linie door malkanderen waren gepasseerd, was'er lange tyd stilstand, sonder dat men weer een schoot, of eenig gevegt vernam; ondertussen verhielpen wy alles, 't geen in 't doorpasseren reddeloos geschoten was waer in ik my met sulk een iver queet, dat de Heer Tromp, die sig geen ogenblik tyt gaf my belofte deet, dat hy aen me gedenken soude, so haest sig enige gelegentheyt daer toe op deed; en ik twyfel niet, indien ik lange onbekent was gebleven, of dien Heer soude zyn woord gehouden hebben; want dit was 't eerste teken niet van zyn genegentheyt

[p. 128]

te my waerts. Des morgens ten ses uren liepen de Vloten voor de twedemael door malkander, met sulk een geweld, dat 't sig niet anders aen liet sien, als of alle de Hoofdstoffen weer tot hun eerste wesen gekeert souden hebben; dog vermits 't Esquadre des Hertogs van Iork gestadig boven de wint bleef leggespelen, sonder voor die tyd te willen vegten, konden wy de loef niet van hem krygen, wat moeite wy daer toe aen wenden. In dese doortocht kreeg ik een afgeschoten arm van een man. die omtrent acht of negen voeten van my af aen een geschut stond, so fel tegen de borst aen dat het weinig scheelde of ik had onderde voet getuimelt. Zo haest ik van de verbaestheid, welke dit onverwagt toevalmy veroorsaekt had, weer bekomen was, nam ik den gedagten arm op, en bragtse aen den geen diense toebehoorde, seggende, dathy ze weer aen sou laten setten, dewyl het jammer was, dat een arm die zo veel kragts had in de ze geworpen zou worden; Maer den bloed lag op den Overloop vlak op de rug, en kermde zo geweldig van pyn, dat hy geen tyd had om op myn schertsen t' antwoorden; en om de waarheid te seggen. 't had beter gepast dat ik hem een troostelyk woord gegeven had, als dat ik met zyn ongeluk de spot dreef, dog dewyl ik in myn jeugd die roekelose manieren van spreken en schertsen onder de Ruiters aengewent had, kon ik die gewoonte, die by na in een natuur verandert was

[p. 129]

niet wel achterwege laten, en de woorden waren'er dik wils uit eer ik'er eens om docht.

Ondertussen waren wy al boven Prins Robbert gekomen, en passeerden so dwars door de Engelsche Vloot heen, schietende onophoudelyk; sulks dat wy werks genoeg vonden, en geen ogenblik ledig behoefden te staen, Ten een uur na den middag quam den Admirael Sandwich, en scheide onse Vloot van malkander, 't geen den Engelsen een groot voordeel gaf, gelyk wy vervolgens tot ons leedwesen gewaer wierden. Terwyl wy nu dus met kanonneren besig waren, raekte den Admirael Obdam op zyde van de Royale Charles, daer den Hertog van Iork op was. Thans scheen de gantse hel ontbonden te zyn, sulk een afgryselyke vlam sag men t'elkens opgaen, want zy troffen malkander met gantsche lagen; zulks dat nevens des Hertogs zyde dood geschoten wierden den Graef van Salainta, Lord Muskery en Monsr. Bouille, door welkers bekneel des Hartogs hand eniger maten beschadigt wiert. Ettelyken van zyn Hoogheirs dienaers troffen ook geen beter lot, waer uit dan wel af te meten is, in welken gevaer den gemelden Hertog doenmaels heeft gestaen.

Inmiddels raekte in dit woelen, door onvoorsichtigheit in 't uitleveren der Kardoesen den Kruitkamer van den Admirael Obdam, die doen ter tyt nog in een volkomene gesontheyt

[p. 130]

was in de brant, en eer men vyftig tellen kon vloog dat schon Schip in de lugt, met al wat 'er op was; sulks dat'er niet meer als vyf mannen af Gebergt wierden. 't Geraemte van dit rampsalige schip, daer so veel brave oorlogsluiden, van welker ettelyken men nooit het minste stuk weer gesien heeft, me opvlogen, is naderhand by 't Vlie gedreven.

Dit veroorsaekten een algemeene verbaastheit onder de de Hollandse Vloot; de Engelsen daer en tegen wierden daer door moediger, want tot nog toe had d' overwinning twyfelagtig gestaen. Maer hier uit volgde een twede ongeluk, namelyk dat drie van onse schepen, als Marsseveen, daer Capitein de Reus op commandeerde, ter Goes, daer Capitein Kruimingen, en Swanenburg, door Capitein Kuiper het bevel op voerde, in malkander verwarden, en beide in de boegspriet van Marsseveen so vast raekten, dats alle drie als verlore schapen lagen te dryven; zonder dat twee hondert matrosen die met kappen daer aen besig waren, hen redden konden. De Engelsen dit siende, sonden daer een Brander op af, welke op ter Goes en Swanenburg, vermits ze nieuwelings beteerd waren, terstont in de vlam bragt, die in gevolg't vyer ook aan Maarsseveen ook mede deelden. Straks hielden alle de schependaer van af, de Bootsgesellen raekten buiten boort myn macker Willem Gerr. van Embden, die op 't schip van Capitein de Reus was, gelyk

[p. 131]

ik hier voor gesegt heb, en ter selver tyd als de brand in 't schip quam op de kampanje stond, sprong van boven neer in de sloep, roepende tegen den Capitein, indien hy zyn leven wilde redden, dat hy haer volgen sou. In dese sprong viel hy een Matroos, die alreeds in de Sloep was, zo onsagt op 't lyf, dat den armen bloed daer wel vier maenden een stieven hals af hield. Maer wanneer zy het gevaer nu ontkomen meende te zyn, wierden zy door d'Engelse genomen, en in Engelant gevangelik opgebragt, gelyk hier na gesegt sal worden, De Stuurman van't selve schip, Joris Tomassen geheten benevens eenigen die swemmen konden, waren geluckiger; want siende een Boot dryven, sprongen sy in ze, en swommen daer na toe, waer na zy met deselve te Schevelingen aanquamen. Capitein de Reus begaf sig met een krib in zee, doch hy wiert niet gebergd.

Kort hier na, wanneer het vver aen het kruit gekomen was, sagen wy de drie gedagte schepen met een afgryselyk gekoets in de lugt vliegen. Ondertussen hadden wy, dat is te seggen, die op 't schip van den Admirael Tromp ware benevens Tjerk Hiddes, en Capitein Swart, het Engelsch schip de Caritẽ, 't welk door Capitein Wilkinson gecommandeert wiert, so veel gegeven, dat Capitein de Haan 't selve gemackelyk vermeesterde; want 90 van de Engelsen vloden daer in de boot en in ze, welke daer na met een Kits te Harwits opgebracht wierden.

[p. 132]

Den Hertog van Iork, inmiddels bespeurende, dat sommige van onse schepen geen vlyt aenwenden om op te komen, beval aen Lauson en eenige anderen, dat zy op de voorsten der Hollanders souden vallen, dog hier wiert so dapper gevogten, dat Lauson zyn hals daer inschoot; want zyn knie-schyf stucken geschoten zynde, verargerde dese wont in't kort zodanig, dat hy nauweliks te lant gekomen was, of hy gaf den geest. Bastiaen Senten, die't schip Oranje voerde, en een tyd lang gantsch alleen lag vogt so dapper, dat hy Montagu overmeesterde, en meer als een uur lang de Prince Vlag van zyn schip deed wayen, na eenige Matrosen, die daer op waren, my naderhant versekerd hebben; maer dese Montagu wiert naderhand door de witte vlag ontset, en den onsen weer afgenomen, en 't schip Oranje, na dat het langen tyd wonderlik gestreden had tegen den Capitein Smit, die 't schip de Mary voerde, raekte in brand, en vloog in de lucht. Den Admirael Ian Evertsz. was heftig doende met den Spreker en de Charles, twe secunden van den Hartog van Iork, en gaf hem t'elkens halve en hele lagen, hoewel hem d'Engelsen niet veel schuldig bleven; en 't scheelde seer weinig, of een Brander zou des Hertogs schip vernield hebben, maer door het drayen swierde hy mis. Capitein Koenders betoonde van gelyken een ongemene dapperheit, mitsgaders ook de Heer Stelling werf, die door een

[p. 133]

ongeluckige kogel dwats door't lyf geschoten wiert. Den Vice-Admirael Kortenaer in't begin des gevegts by de Roiale Catharina komende wiert in zyn bovenbeen geschoten en stierf op staende voet. Cornelils Eversz. daerontrent zynde, en dit horende, riep Jan Evertsz. toe; dat Kortenaer dood, en dat het derhalven nu zyn beurt was om de Vlag als Admirael te voeren. Hy stak dan de Wimpel uit, en vocht gelyk hy voorheen had gedaen, dat is te segge als een volmaekt Krygsman; doch hebbende van 's morgens ten drie uren tot 's avonds ten seve uren in't heetste van de stryt geweest, gedurende welke tyd hy tusschen de dertien en veertien duisent pont kruits verschoten had, en seventien schoten onder water, dartien doden en in de veertig gequetsten bekomen hebbende, begaf hy sig na de Maes, wordende van eenigen gevolgd, die gantsch niets tegen de vyanden uitgerecht hadden. Hier op sag men by de ses en dartig seer schone schepen na Texel afsacken, in plaets van Tromp, die de Vlag opgesteken had, alzo hy niet beter wist of Ian Evertsz. was ook dood, getrouwelyk by te staen. Hier door gebeurde het dan, dat die, welke diep onder d'Engelsen, waren, also hem niemant bystond; behalven nog de maets van de schepen Hilversum, en de Nagelboom, niet willende vechten, maer voor al die van Carolus quintus, hun Capiteinen dwongen sig aen den vyand over te geven.

[p. 134]

Terwyl nu de nagt inmiddels op de hand schoot, en dat wy de vlugtende Capiteinen, die door d' Engelschen vervolgd wierden, zo veel verdedigden als het ons immers doenlyk was, hoewel wy nauweliks langer voort konden komen, want onse zeilen waren in vyf malen, dat wy midden onder de vyanden beset waren geweest, t'eenemael an flarden geschoten, en ons schip was so geweldig doornagelt, dat'er naeuwelyks een ongeschonden stuk aen te vinden was, komt'er een vervloekte kogel van ter zyde invliegen, welke, na een Matroos die besig was met een stuk te laden, het been afgeschoten te hebben, in passant een stuk van myn rechter bil mee nam. Vermaledyt moet die Vent wesen, ik zey tegen onse Konstapel, hy schiet me daer de billen van myn gat; en hier op een kogel eischende, wou ik myn verhael op d' een of op d'ander soeken, maer ik wiert flaeuw, waerom ik versogt dat men my na beneden soude brengen, om verbonden te worden. Ondertusschen was ik geweldig bekommert, dat dese quetsuer d'oorsaek soude wesen dat men my kennen sou voor de geene die ik was, maer als den Barbier my onder handen had, daer ik nog wel een half uur na wachten moest, vermits'er so geweldig veel gequetsten waren, wist ik myn gelegentheit so wel met myn hembd te bedecken, dat'er niemant voor die tyd achter quam.

[p. 135]

Inmiddels wiert'er al wykende nogzo dapper vyer uit ons schip gegeven, dat Montagu, die ons de naeste was, veertien dooden en vyf en twintig gequetsten kreeg, waer na de Engelschen wel bespeurden, indien'er van de gantse Vloot maer het vierendeel so wel had gevochten als Tromp, en enige andere Officieren daer ik hierboven af gesproken heb, dat se niet veel schepen meer in Engelant gebragt souden hebben.

In dit wyken wierd, 't geen te verwondere was, door den Capitein de Haan noch een Engelsch schip met 46 stucken genomen; want de Engelschen waren also blo als ooit, en alle de schepen die zy kregen, hebben zy niet door hun dapperheyt veroverd, maer se zyn hen door de trouwloosheyt der Matrosen overgegeven, die hun loon naderhand in de Engelsche Gevangenissen gevonden hebben.

Als wy in Texel gekomen waren, wiert ik benevens d'andere gequetsten, die een groot getal uitmaekten, na Amsterdam gevoert, daer wy in het verbandhuis gebracht, en van goede kost en drank versorgt wierden. Ik sal nu vorders een kleine afwyderinge maken, om te verhalen wat Willem Gerritsz. van Embden wedervoer; waer na ik de draet myner geschiedenissen weer aenknopen, en vervolgens beschryve sal wat ontmoetingen ik gehat heb, sedert dat ik in 't verbandhuis gebragt wierd.

[p. 136]

Na dat den gemelden Willem Gerritsz. van Embden, wanneer het Schip in de brand stont in de Sloep was gesprongen, gelyk hier voor gesegt is, wiert dese Sloep weinig tyds daer na also zy geen wapenen hadden, door een Engelsche Boot, daer naeuwelyks half so veel mannen in waren, genomen, en de Maets te Londen opgebragt, van waer ze na Kolchester gevoert wierden. Hier gekomen zynde, bragt men ze in Gevangenissen, daer zy het niet seer gemackelik in hadden, aengesien de menigte des volks; want de genen, die door d'Engeschen gebergd waren geworden, welke altemael na Kolchester gestuurd waren, konden een getal van by de vyftien hondert uitmaken. Hier uit blykt de trouwloosheyd van eenige schelmsche Capiteinen, welke hun vrome Mackers die in brands, zinkens, en overgevens nood waren, zo ver verlaten hadden, dat zy het Volk het geen in de Zee te dobberen lag, niet bergen en konden.

Als dese rampsalige menschen hier eenige tyd geseten hadden gedurende dewelke zy honger en kommer leden, en door luizen en ander diergelyk ander ongediert by na opgegeten wierden, quam hen nog tot een meerder plaeg de Pest besoeken, welke sig doenmaels over gantsch Engelant verspreid had. Dese ziekte sleepte in 't kort ettelyke van de Gevangenen weg, en geluckig wierden ze

[p. 137]

gerekent, die hun ziel aen God opgeofferd hadden; want de stank was in de Gevangenissen onverdragelyk, vermits'er op de sieken die anders bang genoeg van sig zelven ruiken. gantsch niet gepast wierd. Kort om d' elende was onuitsprekelyk, die dese arme luiden daer moesten lyden; want van d'eene kant bestormde hen de honger, en van d' andere kant de straffen de hant Gods. Daer en boven konden zy geen hoop van vryheit scheppen, vermits zy nimmermeer met eenige zekerheit van hun verlossing hoorde spreken.

Zeker dag dat ettelyke Maets van dese en geene dingen saten te praten, om hun ongeneugte wat te verdryven. begon een jeder te vertellen waer hy van daen was, hoe zyn Ouders geheten, en waer zy sig mee geneert hadden, en hoe hy eerst aen 't varen was gekomen enz. Eindelyk de beurt aen myn macker Willem gekomen zynde, zeyde hy, dat zyn geboorteplaets Embden was, en dat zyn Vader die'er die naem gevoert had, benevens noch ettelyke omstandighedgn, die my nu met 't verlopen van tyd door 't hooft gewaeid zyn. Zeker Matroos, die ter selver plaetse geboren en in deselve buert opgebragt was, en die derhalven van de man die genoemt wiert, wel gekent, had dit niet zo haest gehoord, of hy zey, dat hem die man seer wel bekent was geweest,

[p. 138]

en dat daer maer een zoon van was gebleven, die de naam van Gerrit voerde, mitsgaders een dogter die Willempje heete, en hier op onse Heldin, die hem t'eenemael ontmunt was, met een groter aendacht besiende; ik wil noit geluk op de werelt hebben zey hy, so gy niet de dochter zyt van den geen, welkers zoon gy zegt te wesen; want hoe ik u langer besie, hoe ik kragtiger in myn vermoeden bevestigd word, Dese woorden, die de kloekmoedige Amazoon als een donderslag in de oren klonken, deden haer zo geweldig blosen, dat de andere Gevangenen, niet langer twyfelden of hun macker had de waerheit gesegt, met hen vyf of ses toeschoten, en haer, wat tegenstant se ook doen mogt, den boesem open rukten; waer door zy dan een volkomen zekerheyt krygen, van 't geen zy so lang met sulk een sorg verholen had gehouden.

Dit werk maekte aenstont sulk een gerugt onder de Gevangenen, dat niet alleen de wagters daer kennis af kregen, maer dat ook den Koning in het kort daer de tyding af bequam; welke over so een vreemde saek ten hoogsten verwondert, terstont vier van zyn Lyf wagters derwaerts sont om haer te Londen te brengen. Wanneer zy hier te plaetse en aen 't Hof gekomen was, vroeg haer zyn Majesteit in de tegen woordigheyt der voornaemste edellieden: wat reden haer bewogen had, om haer lichaem tegen 't gebruik van 't vrouwe-

[p. 139]

lyk geslagt, en sulk een baerblykelyk gevaar te stellen, als den Oorlog met sig sleept. Geen andere, gaf Willempje met een onversaegt gelaet ten antwoort, als de liefde tot de Staet van Nederland, en dese selve liefde is kragtig genoeg, wanneer ik eens uit de gevangenissen van U Majesteit verlost sal wesen, om my nogmaels met deselve moet het lot van den Oorlog te doen versoeken. Den Koning gelyk een seer Edelmoedig Vorst is, wiert door dese redenen so seer getroffen, dat hy haer onderhout aenbood, indien se in Engelant wilde blyven; maer dewyl zy hem beleefdelyk te kenne gaf, dat zy haer leven liever in Nederland wilde eindigen, vereerde hy haer vyftien goudene Jacobussen, en deed haer terstont een vrouwe kleed maken, met het welke zy ettelyke dagen daer na, na dat se d'eer had gehad van Zyn Majesteit de handen te kussen, verlof kreeg om na Holland te mogen overschepen.

Twe maenden had ik omtrent in 't Verbandhuis gelegen, daer ik met de andere gequetsten ingebragt was, gelyk ik hier voor gezegd heb, wanneer myn wond, doordien de knegts doorgaens niet al te wel ervaren zyn, hoewel men meesten tyd het ongeluk heeft van door dese wurmen verbonden te worden, van dag tot dag so geweldig begon te verergeren, dat ik gevaer liep van 't Kout-vier in de bil te krygen; waerom ik versocht dat den

[p. 140]

Meester selve de moeite eens wilde nemen van daer na te komen sien. Meester Job (dit was zyn naem) quam dan des anderen daegs, vergeselschapt met een Genees-meester, en hebbende my geboden op de buyk te leggen, en 't hembd aen een kant te schuyven, om te sien of 't vleesch ook ver ontsteken was, wierd 'er raedsaem geoordeelt het mes te gebruiken om het Kout-vyer te beletten sig verder te verspreiden, Ten dien einde door de knechts ontbloot geworden zynde, zag de gemelde meester, wat ik tot duslang verborgen gehouden had. Wat pocken is dit te zeggen, zeyde hy tegen de Docter, hier is een snee meer als we meenden te vinden. De knegts, die jonge melk-muilen waren, de neus op dese galm wat dichter by stekende, begonden sulk een geschater te maken, dat het huys daer af weergalmde. Kort om, in een ogenblik was het onder alle de gequetsten verspreit dat Henrik van den Berg een Vrouws persoon was.

Als men my nu wat kerven over de bil had gemaekt, wiert den Regenter van 't Gasthuys aengesegt, hoe 't met me geschapen stond, en dese sulks weer aen een anderen overbrievende, raekte het in 't kort so ruchtbaer door de gantsche Stad, dat het Verbandhuys by na afgelopen wiert van den genen welken de nieusgierigheyt om my te sien derwaerts trok. On-

[p. 141]

der anderen wiert ik ook besogt door den Edelen Heer Tromp, die, na een wyltje met my gepraet te hebben, de beleeftheyt had van my ettelyke dukatons te vereeren, om, dewyl ik nog genootsaekt soude wesen het bed te houden, my daer wat voor te goed te doen.

Na dat ik op dese wys bekent was geworden, bleef ik nog ruim anderhalve maend in het Verbandhuys, invoegen dat ik'er in alles by de vier maenden in gelegen heb. Thans wandelde ik met myn Matrooze plunje na 't Hof, alwaer ik voor de Heeren van d'Admiraliteyt verscheen; welke, na my gevraegt te hebben, of ik ook een vryer op het Schip had gehad. met meer andere diergelyke dingen, aenstonts order gaven, dat men my myn bezolding zoude goet doen, gelyk ook noch dien selven morgen geschied. Ondertusschen was ik onder de Capiteinen so seer bemint geworden, want dese hadden my in myn elende menigmalen bezogt, dat ik door drie derzelver, die iets in den Haeg te verrigten hadden voor geselschap mee genomen wierd. Deze Heeren, wanneer wy daer gekomen waren, bragten my by de Kamerling van syn Hoogheyt, van wien ik zeer wel ontfangen wiert, en die vervolgens aen dezen dapperen Prins verhaelde; wat redenen hy met my gevoerd had.

[p. 142]

Zyn Hoogheyt door dit verhael nieuwsgierig wordende om my te sien, want ik had ook aen de Kamerling vertelt, hoe 't my al gegaen was, terwyl ik Ruiter had geweest, gaf; order, dat ik des anderen daegs tegen 't eindigen van de maeltyd ten Hove zoude komen daer ik niet bedroeft om was, dewyl ik my daer wat goeds uit voorspelde. Middelerwyl, so als ik des middags door den Haag wandelde, quam my niet ver van't Bosch een vrouwspersoon met een Engelse kleding in't gemoet, welke ik terstont voor Willempje Gerrits van Embden kennende wiert, die doen eerst over Rotterdam uit Engelant gekomen was Straks vielen wy malkander om den hals, en gingen vervolgens in een herberg, daer wy den een den ander ons wedervaren verhaelden; waer na ik haer zey. dat zyn Hoogheyt my had doen ontbieden, en dat ik haer derhalven verzogt, dewyl ik geluckig genoeg was geweest om haer daer aen te treffen. my te willen vergeselschappen; te meer, vermits ik niet geloofde dat onse gang vrugteloos soude wesen. Willempje sloeg de koop toe, en verlangde van doen af al om te wesen, daer zy de penningen hoopte te zullen horen klinken.

De bestemde tyd gekomen zynde vervoegden wy ons na de Kamer van Zyn Hoogheyt, daer wy niet so haest ingelaten waren; of hy vroeg my, wie die Engelsche Dame was, dien

[p. 143]

ik by my had, en of ik die tot myn Vryster had gekozen; want ik had myn Mans gewaet nog aen, en geleek derhalven veel beter het geen ik niet en was, als 't geene ik was. Willempje dit horende, had het gedult niet om na myn antwoord te wagten, maer zelve het woord nemende, verhaelde zy aen desen jongen Prins, alles wat haer wedervaren was, zedert dat zy sig voor Matroos had verhuurd, en dat zy uit Engelant was getrocken. Den Hemel zy gedankt, zey Zyn Hoogheyt; dat alle d' Ammazonen niet gestorven, en dat'er ook noch in ons Lant te vinden zyn, die de roem van die Oude Heldinnen konnen ophalen. Hier op een glas Wyns toegedronken hebbende, deed hy ons ter neder sitten, en d' eer van noch wel anderhalf uur met ons te praeten; waer na hy ons sestien Dukaten vereerde, daer wy blymoedig mee heen gingen, en daer wy, volgens 't gebruik der Matroozen zo lang mooy weer me speelden, als ze reiken konden,

Inmiddels hadden wy in den Haeg alle dagen een gevolg achter ons, als of wy twe Vorstelyke Perzoonazien hadden geweest, want de nieuwsgierigheyt van de saek trok een jeder ten huyze uyt, en zelfs hadden wy d'eer van verscheidene maelen door de Grootsten des Lands ter maeltyd verzogt te worden, zulks dat ik ooyt vermakelyker leven heb ge-

[p. 144]

had; maer gelyk de nieuwsgierigheyt daer 't meeste deel in had, konden wy wel bezeffen, dat die Karmis niet altyd duuren zou, en beslooten derhalven te vertrecken, welk besluit wy, na by de drie weken in den Haeg geweest te zyn, in 't werk stelden; dog wy en hielden geen een weg; want Willempje Gerrits vervoegde sig na Embden, daer zy sig sedert altyd als een vrouws-persoon gedragen heeft, en ik na Breda, alwaer ik noch eenige tyd in Mans kleederen aen het Kasteel gearbeyd heb. Maer als'er nu te Breda niets meer te doen viel begaf ik my na Amsterdam, daer ik'er al te wel bekent was, 't Vrouwelyk gewaed weer aentrok, hoewel tegen myn hert: want de vryigheden, welke men door middel van een Broek geniet, hebben my altyd in het hooft leggen te maelen; en ik beeld my in, dat ik myn moed veel te kort doe, met myn ligchaem tot Vrouwelyke besigheden te gebruiken. 'k Hoop ook, dat de tyd noch eens gebooren zal worden, dat ik my in staet sien sal van myn leven op 't Bed van Eer te komen eindigen, op dat myn Tyds genooten zullen mogen getuigen, dat de dapperheyd, indien niet altyd, ten minsten by wylen, zo wel onder 't Vrouwelyk als onder 't Mannelyk geslagt te vinden is.

EINDE.