Westland. Jaargang 1

Hoe smaakt Caviaar?

Theo Bogaerts: De Vluchteling en de Dood. (Uitgeverij Meddens & Co, Brussel).

Op de lip van het omslag lezen wij dat de Nederlandsche recensent Willem Niewenhuis Bogaerts' manier eens noemde: ‘caviaar voor de upper-ten der literatuur-fijn-proevers’.

Ik heb nooit caviaar gegeten, maar ik geloof stellig dat deze spijs heel wat smakelijker is voor de tong dan dat de literatuur van Bogaerts verheffend is voor den geest. Moest Willem Niewenhuis gelijk hebben, dan weet ik goed dat ik nooit caviaar zal eten.

Ik smaak het geval niet van den vrijgezel Beijerman, vluchtelingtoerist in Mei 1940. Zijn avonturen met twee vrouwen, een weduwe en een lichtekooi zijn zeer droevig voor den man, maar is Beijerman wel een man? Nu, zoo raar zijn leven is, zoo raar is zijn dood, en ik wil ten slotte uit de geschiedenis nog dàt verstaan, dat de man niet leven en niet sterven kon zooals hij wilde. Een hopeloos geval - niet onbelangrijk op zichzelf, maar Bogaerts heeft er een onaanvaardbare ‘uitgebreide novelle’ van gemaakt. Zij is een smakeloos mengsel van droom en realiteit. Bogaerts schrijft bovendien fouten tegen het Nederlandsch. ‘De bouw is straf, volgens expressionistische formule, rijk van plastiek’ (dat staat op de lip van het omslag). Om te besluiten schrijf ik een klein fragment over uit ‘De Vluchteling

[p. 922]

en de Dood’, opdat de lezers die den smaak van caviaar kennen Voor zichzelf zouden kunnen uitmaken of zij accoord gaan met de vergelijking van Willem Niewenhuis:

's Anderdaags stak hij wat stroopijltjes van den bussel in zijn rugzak, als herinnering aan zijn eersten nacht in het vreemde land.

Men waschte zich aan een beek.

‘Ook uwen hals wasschen,’ riep een vrouw tot haar jongetje.

‘k Heb het al gedaan, moeder.’

‘Wanneer dan?’

‘...Eergisteren.’

‘Zindelijke menschen doen dat elken dag.’

‘Dat is te proper, moeder.’

Een oorveeg was het einde van dit gesprek.’

Remy de Muynck