Een Duitscher ziet Vlaanderen
Freerk Haye Hamkens: ‘Flandern gesehen von einem Deutschen.’ (Osterlingen Verlag, Brussel).
Dit boekje bestaat uit twee deelen. Eén deel omvat illustratief materiaal, schoone beelden uit het rijke Vlaanderen, beelden die hoofdzakelijk de historisch voorname gebouwen en de typisch Vlaamsche hoekjes uit ons land weergeven. Het andere deel wil een geschiedenis van Vlaanderen bieden.
Wat het beeldenmateriaal betreft, kunnen wij onomwonden onze hoogste voldoening uitdrukken over het gebodene. Vlaanderen inderdaad heeft zulke rijke schoonheden dat wie haar uitbeelden wil voor een zware keus wordt gesteld.
Wat evenwel het tekstgedeelte zelf betreft, zijn we minder geestdriftig. De auteur brengt geschiedenis omgeven door een waas van romantische beschouwingen. Hij roert problemen aan die hij niet verder uitdiept, en waar hij dan op het terrein der feitengeschiedenis komt, loopt hij herhaaldelijk verloren. Begrip voor tijdsorde heeft de auteur blijkbaar niet, althans ordelijk is de ontwikkeling der gebeurtenissen allerminst. Feiten worden in verband gebracht, met uitschakeling van de overgangsverschijnselen, die dikwijls veel voornamer zijn. De Boergondische periode die zoo belangrijk is, wordt zeer vlug terzijde geschoven en de overgang van het Boergondische tijdperk naar het voor Vlaanderen en voor het Rijk zoo gewichtige tijdsbestek van de regeering van Karel V wordt in enkele zinnen afgedaan. De uitlating van Marnix van St. Aldegonde in het jaar 1578 voor den Rijksdag te Worms, wordt tamelijk onhandig in het verloop ingeschoven en brengt ons geen verdere uitzichten. Kultuurbeschouwingen voeren tot beweringen op kunsthistorisch gebied, die niet te verantwoorden zijn. (O.a. in verband met de St.-Goedelekerk.) Romaansch, als stijlbegrip, wordt met Romaansch, als rasbegrip verward.
Na de lezing van deze 15 pagina's tellende inleiding, blijft men onvoldaan, al heeft de auteur de merkwaardigste fasen van den groei van Vlaanderen even aangeroerd.