Werk. Jaargang 1

[p. 44]

[Gedichten]

Jan Toorop

Lijnen, ik laat u niet meer los,

voor dat ge deze handen legt

tot een gebed, dat recht

den hemelen gewordt.

Vóór dat ge deze vrouwenborst,

de kleinste die ik zag,

ten offerande heft

in eene spitse hand,

met eendere adel van verlangens los.

En vóór ge deze Christus kruist

tegen de einders van de slanke stad

zóó mathematisch juist,

dat ze in al zijn stralen ligt gevat.

Grafschrift

Van dood in dood gegaan, totdat hij stierf.
De namen afgelegd, die hij verwierf.
Behoudens deze steen, waarop geschreven:
De dichter van het vers, dat niet bedierf.

Kerker

Het blinde komen

aan doove muren

van de seizoenen,

ik sta te duren,

als stomme dieren

voor dichte deuren,

al duizend jaren,

als boomen in den

grond geklonken,

mij is de zware

ziel ontzonken,

mij is het pure

woord ontnomen.

[p. 45]

 

Ik kan niets doen en

 

wat moet gebeuren

 

met dit ontzinde

 

na eeuwen uren,

 

zal God bestieren

 

in zijne droomen.

Tusschen twee eeuwigheden

Toen ik het einde had bereikt
van mijn verdorvenheden,
stond God op uit het slijk,
en weende;
en ik stond naast hem, ziende neder
op een verloren eeuwigheid.

En hij zei: je had geen gelijk;
maar dat is nu voorbij, van heden
tot aan die andere eeuwigheid,
is maar één schrede.

Verloren

De donkere morgenregens

verwilderen de bloemen,

zij gaan voorgoed verloren;

en ik kan ook niet nog eens

van vorenaf aan beginnen

haar lichaam toehooren,

dat ligt begraven ergens.

Het huis is leeg

Het huis is leeg, uit het hóóren
zijn uw woorden genomen,
uit het zien
al uw zorgvuldig doen
met de dingen,
als gingen
zij nimmer verloren,
uit de handen
uw lichaam, als was het nooit geboren.

[p. 46]

Overstorven

Zooals het water smaakt des nachts,
ontzield en onbekend
aan dat van overdag
en nochtans voor de dorst van kracht,
wordt mij uw dood een element,
aan geen leven meer inhaerent,
en nochtans van dezelfde macht.

Loodrecht in mij staat overend
het bloed dat naar u lacht
en nog niet weet, het wankelend;
terwijl dit lied het niet meer acht,
zijnde uw blind equivalent
aan deze zijde van den nacht,
geheel van uw vergaan bevracht,
en daarvan stamelend.

Doodendans

De dood laat geen gedicht meer toe

dan voor ik met mijn handen,

die het leven aanrandden,

in dit de anderen te niet doe,

die zongen van haar dansen, hoe

leden tot lied zich spanden

binnen eeuwige standen:

het lichaam doet er niet meer toe.

Tenzij, maar ik besef niet, hoe

van tusschen houten wanden,

- o, keelgekropte schande -

Zij opstaat, het verworden moe.

G. ACHTERBERG