Werk. Jaargang 1

[p. 28]

Kinderen

Hoe dieper ik er over nadenk, hoe meer het me toeschijnt, dat hij nooit een man is geweest. Hij is altijd kind gebleven. Hij groeide op, studeerde, huwde. Hij huwde mij. Maar ik ben geen kind gebleven. Ik werd een vrouw, even vroeg oud en even snel de bekoorlijkheden verliezende als andere vrouwen. Een kind hecht aan het nieuwe, het plotselinge, het blinkende. En hij hechtte er aan. In het begin lachten we samen. Ik was zijn speelgoed. Ik was een pop. Hij hief mijn armen op en liet mij wild dansen. Spelend stak hij zijn vingers in mijn mond en in mijn ogen. Hij trok aan mijn haren. Hij legde me neer, en ik moest slapen. Hij rukte aan mijn kleren, en kocht nieuwe. Hij bekleedde mij zorgvuldig, en dan lachten we samen. Hij wierp me wel eens in een hoek, als hij moe was of kwaad, of als hij ander speelgoed had gevonden. Maar hij zocht mij weer op, liefkoosde mij en zijn ruwe hand streek tastend over mijn gezicht.

In het begin lachten we samen.

Het duurde niet lang. Zijn hand werd ruwer, nerveuzer, haastiger. Misschien bevredigde hem de huid niet meer. Misschien kende hij elke onregelmatigheid, elke kleur, elke warmte van zijn pop. Toen kwam de tijd, dat hij me liet liggen.

Hij lachte niet meer.

Er waren geen liefkozende handen, geen glanzende ogen, die de kleding keurden, en er was geen glimlach, die meer zei dan honderd woorden. Ik geloof, dat dat de gewone gang is van zaken.

De vrouwelijke bekoorlijkheden liggen niet in het lichaam, maar in het niet kennen van het lichaam. Als ik voor de spiegel sta, en ik zie mezelf, dan ben ik niet lelijk, mijn figuur is als altijd slank. De huid is niet gekerfd en niet vaal. Hij is ouder geworden. Als ik met hem sprak, snauwde hij mij af, maar ik glimlachte en streek hem over de haren. Dan knorde hij. Later sloeg hij mijn hand weg. Als hij zo klein en nietig aan tafel zat, had ik medelijden met hem. Ik vroeg hem naar het speelgoed.

[p. 29]

Hij zag mij schuw aan, maar vertelde er toen van, als een kind.

‘Laat ons dan gaan scheiden,’ stelde ik voor, maar ik geloof niet, dat ik het meende.

‘Goed,’ zei hij, maar het kwam nooit zo ver.

Misschien zou het leven zo zijn voortgegaan, als ik niet ijdel was geweest en hij geen kind.

Ik ging mij poederen, mijn wenkbrauwen zwartte ik, en mijn lippen werkte ik bij. Het stond goed. Ik merkte het aan de mannen, die bij ons kwamen, en ik verheugde mij om hem. Maar hij zag het niet. Hij snauwde mij af, hij schold op het eten, hij schold op de kamer en hij schold op de haard, en ik stond ijdel voor de spiegel. Maar hij zag het niet.

Toen kwam de tijd, dat wij elkander niet meer aankeken. Hij ontweek mijn blik. Soms kon hij hem niet ontwijken en in zijn ogen zag ik iets vreemds, iets wat ik vroeger nooit had gezien. Zij waren grijs. Toen ik eenmaal die grijze, lege ogen had gezien kon ik mij daaraan niet meer onttrekken. Ik probeerde te borduren, maar mijn blik dwaalde af om die vreemde, onechte ogen te zien, waarin geen diepte meer was, waarin niets meer leefde van hetgeen ik had gekend. En ik verwaarloosde mezelf. Er was geen ijdelheid meer in mij, ik gaf me zoals ik was: een vrouw van ruim dertig.

En plotseling kreeg ik mijn vrijheid terug.

Het was op een avond toen het buiten koud was. De haard brandde. Ik probeerde sokken te stoppen. Toen bekroop mij de lust weer in die ogen te zien. Ik zag hem strak aan, maar hij deed alsof ik er niet was. Hij trommelde met zijn vingers op het tafelkleed. Ik bleef kijken. Hij kon mijn blik van opzij niet verdragen en keek mij aan. Ik schrok. Zijn ogen waren niet meer grijs en leeg. Ze waren troebel. Ze glansden onder de lamp zo vreemd, zo angstwekkend, als ik nooit had gezien, ook niet bij dieren. De blik loerde niet, er was geen haat in, geen aanval, de blik was er alleen, troebel, groenachtig, glanzend.

Ik huiverde. Ik boog mij over mijn werk. Wij zwegen. Ik voelde, dat ik het warm kreeg. Het leek alsof ik

[p. 30]

groter werd, groter en groter. Ik vulde de hele kamer, en in mij klopten zijn vingers op het tafelkleed. Mijn handen lagen in mijn schoot, rood en warm. Ik voelde het ineens: ik was teveel, ik was te groot, ik verslond hem met mijn lichaam. Hij had geen vrijheid meer van bewegen, niet van denken. Hij kon alleen nog maar zijn gedachten laten ronddwalen binnen mijn lichaam.

Ik voelde de vreemde ogen op mij gericht, in mij gericht. Ik voelde pijn, maar wist niet waar. Toen stond hij op. Ik voelde het, ik werd warmer. De hele kamer werd warm. Het licht doofde. Hij kwam op mij af. Zijn ogen gloeiden. Ik zag niet op. Ik drong mij tegen de stoelleuning: hij zou zich op mij werpen als een beest. Daar was hij, hij zou mij verscheuren! Ik stak, ik stak naar hem met de schaar zonder op te zien.

Het staal trof hem. Het licht vlamde weer op. Hij viel neer. Hij uitte geen geluid. Zwijgend lag hij aan mijn voeten. Hij was heel klein. De warmte was weg. Ik rilde. Ik zag op hem neer, zoals hij daar lag, met het gelaat naar beneden. Ik had geen medelijden met hem. Hij lag zo rustig, alsof hij nooit een beest was geweest. Ik kreeg het koud. Ik stond op en zette het deurtje van de haard open. Maar ik kreeg het niet warmer. Daarom ben ik naar bed gegaan. Het was er als de laatste dagen: eenzaam. Ik rolde mij op, maar ik kreeg het niet warm. Ik liet het licht aan. De voorwerpen om mij heen werden echter groot, en gingen zo ver weg staan, dat ik het licht uitknipte.

Toen begon ik te rillen. Ik was weer zo groot als de kamer. Ik legde mijn handen op mijn knieën, en ik schrok, omdat ze zo dik waren en zo gevoelig. Ik kreeg het niet warm.

Ik lag heel lang, koud en eenzaam.

Toen kraaide een haan.

‘Jij bent een beest,’ dacht ik, ‘en je schreeuwt, maar hij is een mens, en daarom zwijgt hij, en hij blijft liggen met zijn gezicht naar het vloerkleed.’

Ik sliep in.

Toen ik wakker werd, was er buiten lawaai. Het moest al laat zijn. De vogels sjilpten. Honden blaften.

[p. 31]

Een koe loeide. Ik trok de gordijnen voor de ramen weg. De zon scheen. Ik lachte. Ik voelde mij uitgerust en sterk. Hoe zou ik mij kleden??

Ik zou mij feestelijk kleden. Ik was vrij. Er was niemand, die mijn daden kon berechten. Niemand zou mij verwijten kleding aan te trekken, die mij leek. Niemand zou honen om mijn verjongd gezicht. Ik ging voor de grote spiegel staan in de slaapkamer. Mijn pyama was gekreukeld. Ik trok haar uit. Ik stond daar als jonge vrouw. De zon bescheen mij. Ik lachte. Ik was jong en mooi. Mooi, jong en vrij!

Toen ik de straat opging was ik twintig jaar oud. De mannen verwonderden zich. Ik glansde en glansde.

En hoe dieper ik er over nadenk, hier in de cel, hoe meer het me toeschijnt, dat ik nooit een vrouw ben geweest. Ik was altijd een kind.

Theo J. VAN DER WAL