Watapana. Jaargang 2

[p. 13]

Symbiose

De huishoudster was bang. Zoals haar meneer nu weer zat te staren... Hoeveel keren niet had ze daar bij de deur van de keuken gezeten, haar blikken strak gericht op de gebogen gestalte voor het aquarium. Het stokje zoethout schoof traag over haar rauwe onderlip naar de andere hoek van haar mond. Zwarte kunst.... het kòn niet anders. Zij boog voorover om het aquarium beter in het oog te krijgen. Een grijs krulletje gleed langs haar zwartglimmende slaap. Een druppel zweet maakte zich los uit het haar en begon traag en dan weer vliegensvlug met de groeven in het gezicht mee zijn weg naar beneden af te leggen. De vrouw had nu alleen maar aandacht voor de anemoon, die traag waaierde met weekroze tentakels. En daar zag ze het kopje naar voren steken uit de anemoon. Dat was het koraalvisje, dat bij het geringste teken van gevaar in de anemoon schoot en dan met trillende vinnen, de staart gekromd, tussen de tentakels door loerde. Het was die man vast te doen om het koraalvisje met zijn bruine en krijtwitte kleurenbanen. Voor de andere vissen scheen hij geen belangstelling te hebben, al schoten die verstollend tot felle kleurenflitsen, door het water. Wat voor duistere krachten bracht het koraalvisje teweeg! Zij zou er een eind aan moeten maken. Met haar meneer moesten geen ongelukken gebeuren. Sinds zijn komst op het eiland, blakerend onder de helle tropenzon, had zij het huishoudelijke werk voor hem gedaan. Hij had haar altijd goed voor het werk beloond. En hij had haar altijd laten begaan. Veel hadden ze elkaar nooit te zeggen, zelfs had ze het gevoel dat hij haar vaak niet begreep. Als de folklore van de eilandbewoners ter sprake kwam trok zijn mond altijd scheef. En als ze met een ingehouden stem vertelde over de zwarte kunst, dan gleed er een spottende lach over zijn nog jeugdige gezicht. Maar hij was altijd vriendelijk! Diepe groeven stonden nu in haar voorhoofd geploegd. Meerdere keren al had zij zich afgevraagd wat ze zou kunnen doen, maar eigenlijk had zij de moed niet om iets te doen. Als zij de laatste tijd bij het schoonmaken van het huis in de buurt van het aquarium kwam, en zij de vis tussen de tentakels van de anemoon zag schuilen, dan voelde zij de spanning in zich stijgen. Maar steeds weer ontbrak haar de moed om haar hand in het aquarium te steken en de waaierende tentakels van de anemoon vast te grijpen. Met één ruk zou de oorzaak van het loerende kwaad verdwenen zijn. Zij zou de vis verloren langs de ruiten van het aquarium zien, op en neer dansend in het klotsende water. De zeeslang zou het visje met een spitse uitval grijpen. Zij zou zich er toe dwingen daar naar te kijken. En zij zou blijven kijken tot de grauwgespikkelde slang met deinende kieuwbewegingen weer in een van de donkere holen in de rotsblokken zou terugglijden... Intussen zette de man zich er zichtbaar toe om op te staan. De avond begon te vallen, met rode strepen tussen de wolken. Hij zou zich maar gaan omkleden om op tijd op het feest te zijn. Hij wist nu al dat hij zonder met iemand werkelijk contact te hebben, zou ronddolen tussen de mensen. Vaag was hij er zich van bewust dat het toch hoe langer hoe beter ging, terwijl hij nog maar betrekkelijk korte tijd op het eiland was. Maar het zou toch weer een onbevredigend gevoel

[p. 14]

geven. En ten langen leste zou hij het strand opzoeken om de leegte in zich te vullen met het geruis van de wind door de palmbladen en het bruisen van de zee. En dan zou hij zich ontkleden en in zijn eentje zwemmen tussen de lichtende organismen in de zee. En hij zou de lichtjes met zijn handen proberen te vangen en hij zou toezien hoe de flonkerende stukjes met de zuigkracht van het water tussen zijn vingers zouden doorschieten. En alsmaar zou hij het bruisen van de golven in zijn gehoor hebben. En hij zou jonge paartjes verstolen van het strand zien af dwalen en dan zou het weer gedaan zijn met de innerlijke rust... De vis zou hem door de gedachten flitsen. De vis, die allengs een wezenlijk deel van zijn leven was gaan uitmaken. Eerst was het aquarium nog maar pure liefhebberij. Maar vanaf de tijd dat hij de koraalvis had, kwam het maar al te vaak voor dat hij voor zijn aquarium te vinden was. De man kwam nu in zijn volle lengte overeind. Uit de richting van de keuken kwam het zuigende gesabbel op het zoethout. Een hond blafte in de verte met lange uithalen. Een koele avondlucht kwam opzetten vanuit de zee en deed de uitgedroogde peulvruchten van de boom voor het huis met een klepperend geluid tegen de wiegende takken slaan. De man luisterde, het hoofd aandachtig zijwaarts gebogen. Een streng vlassig haar gleed af langs de roodverbrande huid van het voorhoofd. De trekken in zijn gezicht waren mild nu. Hij realiseerde zich dat dergelijke ogenblikken hem aan het eiland bonden. Welbewust ook had hij het tropische eiland als toevluchtsoord uitgekozen, nadat hij het door de techniek beheerste leven in zijn vaderland de rug had toegekeerd. En hij werd op het eiland geduld! De gedachte kwam bij hem op dat een beter contact met de eilandbewoners mogelijk moest zijn als hij zich maar bewust voor hen openstelde. Om te beginnen zou hij maar eens proberen niet zo sceptisch te staan tegenover de uitlatingen van zijn huishoudster over de plaatselijke gebruiken. Dit scepticisme moest wel een barrière vormen in de omgang met de mensen. Weliswaar zou het probleem daarmee niet opgelost zijn, maar een stap in de goede richting was het wèl. In gepeins verzonken liep de man naar zijn slaapkamer, waar hij even later weer uit tevoorschijn kwam, de das nog los om het boord van zijn overhemd. Bij de deur van de keuken hield hij onwillekeurig stil. Vreemd. Als hij niet het blikken geluid hoorde van rammelende pannen, dan was er toch altijd wel het gesabbel aan het afgekloven stompje zoethout. Maar de keuken was leeg. En toen opeens kwam het aquarium in zijn gezichtsveld. Hij zag een heftige beroering in het water, en hij wist dat er iets mis was. Met grote stappen beende hij op het aquarium af... Weg was de anemoon en ook het koraalvisje was er niet meer. Hij voelde het bloed door zijn polsen kloppen en opeens zag hij twee bruine ogen, met een waas van grijs, door de ruiten van het aquarium. De contouren van het donkere gezicht waren niet te onderscheiden, maar aan de rauwroze lippen zag hij dat de vrouw met stille voldoening naar hem glimlachte. En hij moèst wel teruglachen.

Evert R. Wouters 13-3-69