|
| |
| |
[15 September 1607]
Merckt hier wat Wallen, wat Tuynen, wat stranden wy voor ons beschut hebben daer op haer die groote Leviathans ende Potwalvissen moeten te bersten loopen, beneffens dat sy haer selven den eyghen neuse doorbooren, ende in haer val-stricken ghevanghen blijven, oft hy wel desen sijnen val-strick hem wt den neuse sal connen wroeten denwelcken hy tot inde kele gheslickt heeft, ende den anghel in sijne longe ghevetert, namentlijck, oft hy de leughenen sal connen verschoonen daer in hy sijne Conincklijcke woorden, beloften, ende trouwe selfs violeert, overghegeven ende geschreven, gezegelt ende geparaphreert by sijne leste agreatie van dat den 15. September des Iaers 1607. Inde welcke hy tot verscheyden male wtdruckelijck belooft op Conincklijcke woorden ende trouwe dat hy toestaet ende aprobeert, laudeert ende confirmeert, ende ratificeert allen ende eenen ygelijcke pometen ende beloftenissen inde handelinghe van Peys oft langhe bestant begrepen, als oft die vant begintsel af met hem ende in sijnen name ware ghetracteert, belooft daer teghens directelijck, noch indirectelijc yets ter contrarie te doen, noch ooc gedoogen van yemant anders contrarije gedaen te werden. Maer wat zijnt gheweest, niet dan doode vuyle stinckende beloften, dewelck hy veyl van meyninghe noch wille en was te doen ghelijck sijne Ghesanten dat opentlijck geseght hebben, ende oock van sijnen Ambassadeur in Vranckrijc rondelijck verclaert sulcx ghy wijders wt de brieven van onsen Agent aldaer ende voor desen in druck wtghegaen) volcomelijck lesen moghet, ten zy (seght hy) dat wy de genaemde vermeynde Catholijcke Religie wederom souden restabiliseren.
Wat is dit anders als dat wy dese doode vuyle krenghe voor versche ende levendich ghesont aes soude aen nemen, ende dat wy als den hont ons wtspousel wederom souden op suypen, om onder d’exel van dien, ende met het woort Vryheydt ons als tot een vryen vuylen waterloepende stinckende ryoole te maken, daer alleman sijne vuylicheyt mocht in storten, ende alsoo door de Iesuitsche vuylicheyt ons den stanck soo | |
| |
groot toe brenghen, dat wy al t’samen daer t’eynden als vanden besmetten Poel tot Roomen vergiftet werden ende om den hals quamen,
Deser dooden krenghe stanck ende vuylicheyt heeftmen weynich connen mercken soo langhe sy inde zee over ende weer heeft liggen drijven, voor datse ten lesten int openbaer aen die strande ghesmeten wert, doen heeft alle man haer onnutticheyt ende mismaecktheyt connen sien, so langhe sy ooc over ende weder om die Agreatie in Spaignien tot Bruyssel ende inden Haghe hebben liggen als met alle winden drijven, reysen, ende over ende weder schrijven, men heeft niet connen sien noch oprecht geweten, dat sy also mismaeckte ende stinckende leughenen, ende bedriegherijen ten laetsten souden voortgebracht hebben, voor dat sy’t openbaer hebben moeten selfs bekennen, ende dat Pater Ney achterblijvende, als te veel ghelogen hebbende, ende so van beyde partijen beschuldicht, dat die oorsake van verachteringhe hem mochte ghegeuen werden
Is dit niet recht hem met sijn eyghen val stricken den neuse doorgheboort, steeckt hy hem selven niet de tonghe verachtlijck wt, die hy als dese doode krenghe niet can in trecken, siet eenen yeghelijcken nu niet, hoe vuyl bemost, bewassen, ende beslijmt hy met de leughenen is, hoe dat hem het lichaem der waerheyt van sijne lendenen verrot is, dat hem de graten ende de beenderen bloot staen, hoe dat hem die huyt der eerbaerheyt is afghestroopt, ende als een vertreden vuyle vodde gheworden is, ghelijck oock dese krenghe de huyt vanden steert lach achter afghestroopt, het is recht den vuylen steert vande Agreatie die hem als een rotte sleter openbaert, de lengde van dese krenge is ontrent 20. voet het is ooc ontrent 20. maenden geleden dat wy ons met desen spaenschenstinckenden Leviathan hebben besoetelt, doch hy en spot niet alleen met ons, maer steect oock verachtelijck de tonge wt tegens alle Princen, Coningen ende Potentaten Ghesanten van Europa, dewelcke sy met veel schoone verbloemde woorden opgehouden hebben, ende vele maenden langh te vergheefs doen wachten, maer eyntlick hy en heeft hem selfs ter eeren, noch haer ter liefden, noch om de gherechticheyt te bethoonen, yets voortghebrocht, dan isal enckel bedriegherije, onnutte loghenen ende stinckende beloften bevonden, ende zijn alsoo sonder eenighe vrucht op den 30. September wt den Haghe ghescheyden, naer dat sy aldaer 8. Maenden langh met haren Mishoop ende vuylen stanck de lucht gheinfecteert hebben.
Siet hier, dit is den wtgangh van dese Spaensche comedianten die alsoo haer personagien sochten te speelen, op dat sy ons galle voor Wijn mochten doen drincken, ende ter wijl den Ackerman sliepe, het oncruyt van oneenicheyt, oproer ende ialousie in den Tarwen Acker saeyen, ghelijck sy inden Iare 79. onder d’exsel vanden Vredehandel tot Colen deden, maer God zy lof, die het tot noch toe door den wint der eenicheyt heeft verstroeyt, ende als caff wech ghedreven, het ghene noch onbewust soude moghen ergens willen wortelen, moeten wy neerstich ende zorchfuldich zijn, om dat met alle middelen wt te roeyen, dat is, in eendrachticheyt met liefde ende vreese Godes malcanderen, met raet, ende daet, met goet, ende in alle voorvallende nooden bystaen, ende wt ons weyren alle giericheyt, eergiericheyt, ialousie, ende eyghen bate, ende als die Romeynsche Vrouwen brengen veel liever onse juweelen, arm ringen, ende voorringhen Brasseletten ende spanselen, opt Capitolium te hoope tot behoeve, ende om den alghemeynen vyant teghen te staen, veel liever dan ons inden Spaenschen triumph-waghen te laten spannen ende hare slaven te werden, dat onse naercomelingen gheen oorsaeck hebben ons van onachtsaemheyt, giericheyt, ende cleynherticheyt te beschuldighen.
Voorwaer wy en moeten oock niet vertraghen noch in hope, noch in vertrouwen | |
| |
tot God, dat hy eyntlijck onse goede sake tot een goede wtcomste brengen sal al waert dat wy oock naer menschen Oordeel schenen te rugghe te gaen, wy moeten dencken als die ghene die ter Zeewaert varen, dat wy niet alleen schoon weder, maer ooc stormen ende onweder te verwachten hebben, anders souden wy lichtelijc in onse opinien connen bedroghen werden, ende onse sake van’t goede in’t quade veranderen, wy en moeten niet soo seer op de begintselen, als op d’uytcomsten sien, want gewisselijck, so onse Ouderen op hare goede sake niet gesien en hadden, ende daerom oock vertrouden een goede wtcomste te hebben, maer dat sy alleenlijc op haer cleyne begintselen, tegen soo grooten ghewelt gesien hadden, hadden sy niet oorsake genoech om haer voor die groote Spaensche Leviathans tanden te verschricken, al veel meer dan de kinderen van Israels in Babel haer verschrickten die ghebonden laghen op het velt, siende het stof op den weghe opwerpen van die verwoede, rasende, dulle, droncke Behemots, ende Elephanten, die quamen ende bereyt waren om haer al t’samen te vertreden, ende te vernielen, ende also op eenen dach met vrouwen ende kinderen om d’leven te comen hoe wel dat Godt de sake anders versach, maer dese veel anders, sy sagen ende sy ghevoelden alreede de Behemots tanden, sy saghen met hoopen aen galghen, aen raders, aen staken, verbrant, onthalst, gheworcht ende ghequartiert, haer Vaders, Moeders Broeders, Vrienden ende ghebueren, Leeraers ende Predicanten, den Vader en dorst voor het kint, noch t’kint voor den Vader niet spreken, want waerom het was Crimen lesae Maiestatis. Die daer van breeder bericht begeert lese de Artijckelen van Duc Diable aen den bloet-raet verleent, doch niet alleen en werden de gheringe oft cleyn gequalificeerde persoonen also getracteert, maer ooc de edele machtichste ende grootste personagien inden lande, als de Grave van Egmont, Hoorn, Batenburch, en andere voorwaer wasser tijt om hem te verschricken, wasser oorsake om te wanhopen, het is doen gheweest, maer niet tegenstaende, sy dorfden cloeckmoedich, als dat cleyn muysken, dien grooten Eliphand inden snuyt varen, ende nu door Godts genade sien wy hem soo verre gebracht, ende bekennen dat hem de tanden als afgherot ende ghemorselt zijn, door dien Godt hem so veel malen opt kinnebacken gheslagen heeft, als den Propheet David seght Psal. 2. Maer al waert dat Godt hem die tanden wederom op sijnen aenbeelt der toornicheyt wilde smeden ende de roede wederom verscherpen, voorwaer wy hebbent met onse sonden wel verdient, daerom sullen wy ons van herten tot Godt bekeeren ende bidden met den Prophete Daniel, dat Godt niet en wil sien op onser ongherechticheyt, maer om sijnes naems wille, want mijn Godt seyde hy: Dijn Stadt ende dijn volck is naer uwen naem ghenoemt. Siet daerom sullen wy trachten dat ooc des Heeren name in onsen Crijch geheylicht werde, ende met Caleb ende Iosue vertrouwen, dat wy oock dat beloofde Lant sullen in nemen, niet tegenstaende die groote Reusen, ende Evacs kinderen aldaer, want waerom, wy hebben de Arcke des verbonts, ende de hutte der ghetuygenis by ons van so groote ende wonderlijcke mirakelen onder ons ghedaen, het was een teecken der ghenaden aen Israel bewesen dat God den Pharo sijn herte verstocte, om des te meer sijne wonderen ende straffe aen hem te bewijsen, also verstockt Godt oock het herte des Conincx van Spaigniens, want t’is ghewisselijck, soo hy den Sone niet en kust, hy sal snel over hem toornen, ende op den weghe omcomen, doch wel alle die op Godt vertrouwen, Psal. 2, Wat salt doch dese plaesteraers helpen, als den Propheet Ezechiel segt Capit. 13. Die vrede vercondighen daer gheenen vrede en is, noch om gheenen vrede en dencken, daerom sal haren vuylen geplaesterden kalck af vallen, want seght hy Daer sal eenen slachreghen comen, ende daer sullen groote hagelsteenen comen diet
| |
| |
vellen, ende eenen draey wint salt verscheuren.
Tot noch toe, hebben sy ons voor al de Werelt suspect ende verdacht soecken te maken, dat wy Crijch-gierige, Rebellen, ende verwerpers van Vrede zijn, om dies wil, datmen haer verscheyden reysen gheweygert heeft, haer (in hare dobbele archlistige vermeynde aenbiedinghe van valschen ende ontrouwen voorstel van Vrede) te hooren spreken, ende gave Godt dat wijt voor desen mael noch gheweygert hadden, ende behoorent oock voortaen inder eeuwicheyt te weygheren, ten zy dat wy met de Landen, ende niet met den bedriechlicken Spaigniaert tracteren? Dan het is soo veel, dat wy hopen dat hier deur het spaensche Mom-aensicht geheelijc sal ontdaen zijn, ende dat een yder bemercken sal in wien de schult van’t verderf onser landen gelegen zy.
Ghy Landen ende Steden die noch dijnen hals onder het jock der Spaenscher slavernije moet buyghen, nu siet ende ondervint ghy met der waerheyt, hoe valsch ende leughenachtich sijne vorighe doleantien ende clachten gheweest zijn, als dat het hem leet soude wesen dat dese bloedighe Oorloghe niet ouer langhe en ware verandert in eenen bestandighen ende gherusten Vrede, maer is nu contrarie aen den wtgangh deser handelinge ghebleken, nu bemerckt ghy dat hy niet anders en soeckt dan om uwe Landen ende steden neyringh loos ende volck loos te houden, ende dat hy veel liever saghe, dat die vremde Spaensche Maranen hare Tropheen in uwe Landen mochten oprechten, ghelijckerwijs den Duc d’Alva int jaer 67. t’Antwerpen int Casteel begonnen heeft want waert anders, hy soude u ontlasten van die spaensche roof nesten, die Forten en Casteelen die hy tot boeyen ende banden van u welvaren hout, hy soude d’Inwoonders, de welcke hy wt den Lande heeft verdreven, van haer goederen berooft, ende haren Staet benomen, vrydom, van leven ende de conscientie wederom vergonnen, maer ter contrarie over dewelcke hy noch gheen macht en heeft ende die den roof wt sijne clauwen beschermt hebben, wil hy noch in haer ghemoet ende conscientie dwinghen, ende door middel van gheveynsden Vrede daer over domineren, wat is dit anders, als Ieroboams tyrannie, heeft ons sijnen Vader met roeden ghecastijt, hy wil ons met Schorpioenen slaen.
Dat hy de vereenichde Landen soodanighe bekende Vryheyt heeft ghepresenteert, is anders niet te houden dan ghelijck het pardoen, dat hy aen de Landen presenteerde in’t Iaer 74 wel wetende dat wanneer sy van hem pardoen versochten, ende sijne gratie souden aen nemen, ten minsten hare schult bekennen moesten, ende schult bekennende dat alsoo sijne wreetheyt ende bloedighe tyrannije ouer haer ghepleecht, als een straffe der Iustitie ouer haer misdaet mochte ghenoemt werden.
Maer die Heeren Staten ter contrarije, verthoonen inde Supplicatie aen den Coninck ghedaen Anno 74. dat sy het Pardoen niet en wilden, noch en behoefden aen te nemen, daer beneffens met menichfuldige exempelen aen hem bethoont, dat sy noeyt teghens den Coninck, noch sijne gherechticheyt yet misdaen hadden ende soomen bevonde dat sy schuldich waren, datmen hun daer ouer soude straffen, ende het sweert door den hals smijten, sy wilden haer vrywillich daer onder buyghen.
Wy en hebben ooc van hem onse vryheyt niet te versoecken, gemerct wy wt der naturen, ende wt cracht van onse oude Previlegien der Landen vry ende lijber zijn, ende nu weyghert hy ons dese vryheydt toe te staen, ende t’ghene hy selfs teghens de vryheyt der Landen ende sijner Voorsaten eedt heeft inghevoert, te willen repareren: wat is dan ymmermeer van sijne goede ghenegentheyt, Vaderlijcke zorghe, vreedsamen wille te hopen gelijc hy dicmaels, (doch maer geveynsdelijck) voorgeeft, want de vryheyt die wy versoecken, ende behooren te ghenieten, en strect niet tot verdruckinge oft | |
| |
beheersing, sijnder oft onser nagebure landen, maer ter contrarie, strect tot behoudenis van sijn eygen wel varen, tot ruste ende vrede der gantsche Christenheyt, niet alleen inde Nederlanden, maer oock selfs in sijne rijcken, landen ende steden van Spaignien, inde welcke sedert het Iaer 98. Dat hy aldaer onse schepen, goederen, ende comanschappen, gerooft, geconfiskeert ende geplondert heeft, het bootsvolc gevangen, ende op de Galeyen gestelt heeft, hoe neyring loos sijne havens ende steden geworden zijn, hoe seer sijne Tollen gabellen, ende ander incomsten vermindert zijn, dat hy hem ten laetsten ter noot met copere munte heeft moeten behelpen, ende sijne dagen van betalinge by decreet te maken.
Boven dien, door de couragie ende traffikerende genegentheyt der Nederlanders, zijn hem ten deel sijne Indien ontvremt ende sijnen handel aldaer (die hy alleen vry ende absoluyt gebruycten) becommert ende hinderlijc gemaeckt, daer op sy andersints nemmermeer en souden gedacht hebben, doch niet tegenstaende, hy blijft als Pharao verhart al voelt hy de hant Godes tegens hem, al hoort hy de stemme Saule, Saule wat vervolcht ghy my, al is hy met verschricken vanden peerde geslagen (gelijck int iaer 88. in sijne geweldige Vlote gheschiet is) noch en wil hy naer den raet Ananias van sijne blintheyt niet geholpen werden, daerom hebben wy dit veel meer voor een teecken van Gods barmherticheyt t’onswaert te houden, dat hy desen spaenschen Leviathan noch door sijn eygene oogen ende sijne valstricken meer den neuse doorboren wil Iob 40.
Hy en ontset hem niet voor die schrijvende hant aen den want, die den trotsigen Belzaser verschricte in sijne gedachten, dat hem die lendenen beefden, ende sijne beenen ryelden Dan. 5.
Hy en heft sijne oogen niet op, als den Nebucadneser ende en ondersoeckt niet, waerom hy de 7. tijden onder den dauwe des Hemels, gras met die Beesten ghegeten heeft, hy en bemerct niet dat sijne nagelen als Arents clauwen, ende sijn hayr als vogels vederen gewassen zijn, dat is hy en gevoelt niet dat hy van alle natuerlijcke ende menschelicke barmherticheyt ende de moedicheyt berooft is, blijct dat die menichfuldige supplicatien die ootmoedighe requesten der Weduwen schreyen ende der Weesen tranen om den iammer der bloediger oorloge ende die spaensche tyrannije, hem, noch synen Vader in 20. Iaren niet en hebben connen bewegen, maer heeft het so weynich gheacht als den wreeden tyran, Phalaris het loyen van sijnen vuyrigen metalen stier, daer in hy de arme Christenen tormenteerden ende ter doot brochte, alsoo schijnet hem meer genoechte, als leet wesen geweest te zijn, ende te meer heeft ondertusschen alle middelen ende wreetheyt bedacht om de selve te dempen, niet alleen door gewelt van uyterlijcke wapenen, maer ooc met vergift met fenijn, door Pistolen, door daggen haer Princen ende Overheden om te brengen, by particuliere moordenaers om gelt by hem daer toe gehuert, gelijc als aen den Prince van Oragnien (hoochloflijcke memorie) tot Delft is geschiet, ende daer na noch tot meermalen gepoocht heeft, om sijnen nagelaten sone den Prince Maurits van Nassou, van gelijcke te doen.
Het en is niet te verwonderen, dat hy sulcken ontsinnicheyt ende meer als Barbarische wreetheyt tegen de Nederlanders gebruyct, also hy de selve (doch tonrecht) voor rebellen scheldet ende voor sijne vyanden houdet, ghemerct hy niet min teghen andere souveraine Princen Coningen ende Potentaten soodanigen wreetheyt gepleecht heeft, door de hant van particuliere moordenaers heeft soecken om te brengen, op de welcke hy niet en hadde te pretenderen, dan alleenlijck om sijn gepretendeerde Monarchie te stabileren ende vergrooten.
In somma wat is dan te hopen dat wy emmermeer yet goets van dese vuyle spaensche krenge verwachten sullen, so lange hy de Roomsche Babelsche hoere soect te believen, die daer noch niet sat en is van het bloet der Heylighen, ende den bloede der ghetuychenisse Iesu Christi. Apocalipsi. 17.
| |
| |
waer van de zielen wraecke roepen die daer ligghen achter den Altaer, so langh (segh ick) hy met haer boeleert, ende drinckt wt den kelck haerder hoerderije, soo en sal den Draeck niet ophouden met sijne stroomen het kindeken te vernielen, maer wy sullent lichtelijck met die vleughelen des gheloofs connen ontvluchten, tot dat ons den Enghel sal wijsen ende toeroepen. Sy is ghevallen sy is gevallen Babylon die groote, ende een huysingh der Duyvelen ghevvorden: want seer haest sal hare stemme wt den Afgront voort comen om haren vloeck ende laster teghens den rechtveerdigen te worpen, wat oorsaeck, wat reden, wat ontschult sullen sy voren wenden, dat dese Vredehandelinghe alsoo onvruchtbaerlijck ghebroken is, sal hy sijne schult hier in willen bekennen ende belijden met den Prophete David dat hy t’onrecht des armen mans schaep (als hem den Propheet Nathan overtuychde) ghedoodet heeft, neen gheensins, hy sal wederom sijnen ouden deck-mantel genaemt Catholijcke Religie, ouer sijn melaets lichaem winden ende om dat wy die niet en willen aen nemen de oorsaeck van alle miserien, ende calamiteyt, op onsen halse schuijven, onder dit schijnen heylich Lammeren cleet, heeft hy sijnen Wolven ende Vossen aert soo langhe ghepleecht, ende soo veel duysent menschen onder t’decksel van dien aen galghen en staken ghebrocht.
Maer ghy ghenaemde Catholijcken ende Roomsch-gesinde die al hier neffens ons in dese Landen uwe woon plaetse hout, laet u niet voorstaen, dat hy eenichsins denckt om die Roomsche Religie ter liefden van uwe salicheyt in te voeren, neen ghewis, ten is maer om v. l. te verdooven, ende vande gehoorsaemheyt der overheyt af te trecken, om v. l. tot oproer, seditie ofte oneenicheyt te beweghen, om alsoo door dien middel naer de wijse van Esopus fabel, de vors ende de Velt-muys te doen vechten, om dat hyse, ter wijl als den kiecke wou, beyde klampen ende in slicken mocht, ende wanneer hy hem also int Gouvernement gestelt hadde, sijne generale straffe over t’geheele lant naer Duc d’Alfsche wijse wtgieten, ende niet alleen van den 10. noch 5. penning maer van alle goederen te berooven, ghelijckerwijs aen die van Mechelen gheschiet is, die den Duc d’Alva met Processi, met cruycen, met vanen wederom in haelden, maer wat holpet, sy werden altemael geplondert, gherooft, Nonnen, Bagijnen, Geestelijck ende Wereltlijck, niemant wert verschoont, haer Dochteren, haer Vrouwen, ende religieusen werden vercracht ende ter schanden ghebracht, boven dien de mannen in haer presentie, vermoort ende de Sonen verdreven, ey lieve wat deucht, vrientschap, eere, oft ghemack sout ghy meer als dese van haer ghenieten, te meer om dat ghy, die met ons nu soo langh gevochten, ghewaeckt, ghebraeckt, schot ende lot ghegheven hebt om dien algemeynen vyant, den Spaigniaert te wederstaen, wildet ghy yets pretenderen ende van Religie vermaenen, dat ghy met haer daer, in eenich zijt wat salt u helpen, dewijle ghy met uwe cracht, const, comenschap, ghelt ende middelen hun so langhe tegen gheweest zijt, ende wat verschooninghe mocht ghy hebben, waerom ghy niet ouer lange op haer sijde gecomen zijt, ende met haer hun wederpartije helpen bevechten, ende wtroeyen, heeft het den Catholijcken ten tijde van Duc d’Alva niet moghen verschoonen, die oorsake ghenoech hadden haer t’excuseren, niet wetende waer sy voor seker vluchten mochten om haren Conincx dienst te doen, ende de Roomsche Religie te beschermen, dewijle in gheene landen, noch steden versekeringhe en was, dan alomme werden de beelden afgheworpen ende andere Afgoden wtgheroeyt, sulcx dat sy soo wel in als wt het vuyr hadden moghen loopen, maer ghy hebt nu ouer 20. jaren geweten waer ghy seker ende gerust in uwe conscientie mocht woonen om die eere des Conincx ende die Roomsche Kerck te helpen voorderen, ende | |
| |
daer ghy wist dat alle die van contrarie Religie wt de Landen ende steden verdreven waren, men sal u vraghen waerom dat ghy aldaer tot hun niet gecomen zijt, ende gedaen als die vande Gereformeerde Religie, die wel haer woon plaetsen, Stadt, lant sant, huys en hof, Vader ende Moeder verlaten hebben om die goede sake met haer partije te helpen bevoorderen ende haer conscientie gherust te leven.
Ghy sult gewisselijck het oude Spaensch vonnis moeten hooren al sy in verscheyden furien gheseght hebben. Sijt ghy Catholijck het is te beter voor u Ziele, maer het lichaem en goet comt den Coninck toe.
Maer wat soude dese Spaenschen Leviathan op v.l. passen, oft om v.l. schoon aensicht te believen (soomen seght) yets van sijn ghepretendeerde voornemen te laten vallen, hy en heeft de natuerlijcke Catholijcke Coningen niet willen verschoonen, maer de selve wt haer Rijcke ende Landen verdreven. Wat heeft het Don Anthonio moghen baten dat hy Catholijck gheweest zy, ende den Prince sijnen Sone noch tegenwoordich hiet int Landt, ende is Catholijck ghebleven, hebben sy sijnen Vader niet met ghewelt van sijn Rijcke berooft, ende presenteertmen den Sone wel yets weder.
Den Coninck van Vranckrijck Henricus de 3. was die niet Catholijck genoech, die soo veel Placcaten ende Mandementen (tot verdruckinghe der Hugenoten) heeft geteeckent ende doen publiceren, is hy niet ten lesten self door een Monick vermoort? Wilt ghy my hier op antwoorden ende segghen dat het was tot weder-wraecke, om dat hy te voren den Guilaert hadde doen vermoorden, voorwaer sy sullen noch al veel meer actie teghens u vinden, want beneffens dat ghy in’t Placcaet van Crimelese begrepen zijt van’t Iaer 68. tot Madril ghepubliceert, waer by al de Nederlanders lijf, goet, en leven (naer hun seggen) verbeurt hebben, d’een om dat sy de Kercken ghebroken hebben, ende d’ander om dat sijse niet beschermt hebben, niet te min so sijt ghy noch hier in t’Lant gebleven, ende neffens andere Borghelijcken eet, van getrouwicheyt belooft, dat ghy sout helpen met goet ende bloet den Spaigniaert tegen staen ende wat voorts (tot nadeel der Landen) t’uwer kennisse quame, soudet aenbrenghen, ende daer op gilden broederschappen, ambachten, ende poorterschappen, Cornels, ende Capiteynschappen bedient hebt, wilt ghy segghen dat ghy daerom niet te min goet Conincx ende goet Papist zijt al hoe wel dat ghy de tyrannie der Spigniaerden teghen staet.
Maer ey lieve bedenckt, is niet den Coninck selfs een Spaigniaert, ende zijn de spaensche Soldaten niet s’Conincx Dienaers, ende zijn de Papen ende Iesuiten niet Spaigniaerts Biecht-Vaders? want hoe, het ghene dat dese haer vergeven ende boven dien den Hemel toe segghen, wilt ghy dat in hun bestraffen ende voor tyrannie schelden, weet ghy niet soo ghy de Spaigniaerts Tyrannen seght te wesen, dat ghy oock met eenen den Coninck noemt, ende den Coninck seght dat hy’t voor den Paus doet, ende de Paus ist hooft van al de Papisten.
Merckt ghy wel soo haest ghy hier van roert dat ghy u selfs verclappen sout, ende u eyghen vonnis van Crim mede brenghen, daerom en verlaet u daer op niet.
Oft meynt ghy dat het u verschoonen soude, om dies wil dat ghy eenighe Iesuiten oft ander Pausche, Spaensche verspieders die hier int Lant comen, dewelck ghy met giften ende gaven vereert om daer met haer Cloosters, en Collegien oft Kercken elders te bouwen, oft om dat ghy t’ghelt met hoopen naer Scherpen-heuvel seyndet om den af-laet te coopen. Voor eerst, den af-laet vant ghelt wordy gewaer, maer den af-laet der straffe en soude u niet ghebeuren, want sout ghy van haer vergiffenis begheeren, soo waert seker dat ghy misdaen hadt, ende hadt ghy misdaen, ghy waert | |
| |
weerdich gestraft, ende die met gelt de straffe af coopt, corrumpeert de Iustitie, soo souden sy moeten bekennen, dat sy gheltgierighe valsche Richters waren, welck sy niet doen en sullen, te meer om dat haer lijf goet en ghelt altemael toe comt, eer ghy’t haer ghelooft oft ghegeven hebt, naer luyt der Spaigniaerts de wijse Todos estam a nos maer waren sijn Soldaten niet Catholijck ghenoech, hoe wel sy om haer betalinge moesten muyteneren, niet teghenstaende dat hy haer daer van pardoneerde, ende paspoorten verleende, niet te min dede haer om d’leven brengen, ende belooft noch ghelt te gheven, diese vermoorden conde, wilt ghy seggen dat sy gemuyteneerde waren, hy sal seggen dat ghy gherebeleerde zijt, ende vande die heeft hy noch dienst ontfangen, ende van v.l. niet dan teghenstant ghenoten.
In somma, ghy Catholijck en laet u niet verdooven, bedenckt de weldaden, ende de Landen, daer u Godt ghesegent heeft, daer ghy vredelijck ende gherust mocht woonen, daer u Politie Iustitie, ende recht gheadministreert wort, daermen u laet vry gheboren worden, vry doopen, vry trouwen, ende vry sterven, wat hebt ghy dan te claghen, men haelt uwe kinderen niet uyter wieghe ende moeders armen om teghens uwen danck te doopen, ghelijckerwijs ons die Papen in Brabant, Vlaenderen, ende elders gedaen hebben, men doet u herdoopen, noch hertrouwen, men schelt u houwelijck niet voor hoerdom, oft onecht, men hout uwe kinderen voor legitim, ende wettich men confiskeert, noch usurpeert, noch infructueert uwe testamenten, noch goederen niet, ghelijck men ons in Brabant, Vlaenderen, ende elders ghecracteert heeft
Sout ghy wt vreese van des Conincx macht, u veynsen sijn vrient te wesen, ende dat, om met oochluycking sijn tyrannije toe te staen, ofte op hope dat hy u ofte uwe kinderen, hier naermaels mochte verschoonen ofte verheffen, dat ghy u daerom sout verblijden in sijn victorie ouer ons ende v.l. het is ydelheyt, die spaensche groetenissen luyden anders daer sy meester zijn. Todosson Lutheranos perros bougarones veil lacos, en anders niet hy is alleen Fidalgo ende wil Meester zijn, ende meester blijven en acht niemant boven hem.
Belanghende des Conincx ghewelt, t’is waer sijn macht is groot, sijn wraec is bitter, maer wat ist, is Godt met ons vvie can ons hinderen, wie soude voor de 40. Iaren ghesecht, ofte eens ghedacht hebben dat dien Spaenschen Leviathan, ende grooten Gout-water-blaser, hem alsoo op onse dorre stranden souden vermorselen, dat hy hem selven nu tot eenen spot sijn tonghe wt steeckt, ende sijn tanden gheplettert heeft. Soo wy maer eendrachtich zijn, wy hebben met Godts hulpe den middel om hem noch swacker te maken. Al heeft hy nu gheproeft naer den raet Elcovedi, ende naer den raet Lipsi ende andere Iesuitsche Spaensche streken, ons door aenbiedinghe van vryheydt, ende valsche vrede-handeling te scheyden, maer Godtlof hy is ghevaren als den Wolf die der Schapen honden sach vechten, nam sijn occasie waer ende meynden ondertusschen lichtelijck ende sonder zorge vande Schapen te rooven, maer het faelgierden hem, want als die honden den Wolf saghen comen, lieten sy haer geschil ende vervolchden den Wolf gelijcker hant, tot dat sy hem verbeten ende ombrachten.
Daerom laet ons alle geschil ialousie ende wantrouwe laten varen, ende laet ons ghelijckerhant der Schapen vyant den Spaenschen Wolf veruolghen soo wy hem niet en connen verbijten, wy sullen ten minsten hem den roof beletten, daerom sullen wy stantvastich als den Eghel onse borstels ghelijcker hant van ons steken, soo salt gheschieden, dat de Beyren, ende Wolven haer selfs meer als ons beschadigen sullen | |
| |
ende hare tanden ende backhuys quetsen.
Alle ghy Princen, Coninghen, Potentaten, ende Vorsten Ghesanten die u gheweerdicht hebt wt crachte ende trouwe met ons verbonden te wesen, om te vernemen ende aen te hooren die Spaensche factie in desen voorgestelden Vrede-handel, u zijn bekent hare groote beloftenissen, hare eeden, ende hooge protestatien, daer toe sy den name Godes als tot ghetuygen (doch lichtveerdelijck misbruyckt hebben) aengheroepen, dat alles ter goeder trouwen met een ongheveynst ghemoet ende sincere gheneghentheyt soo werde voortgebrocht, maer eyntlijck, is bevonden niet dan bedroch valsche leughenen, ende listige practijcken gheweest te zijn, hoe wel ghy te voren tot uwer schaden ende tot nadeel van uwe Rijcken en Landen genoechsaem der Spaigniaerden listighe raetslaghen, ende meyneedicheyt beproeft hebt, soo is nochtans nu veel claerder ende naeckter ontdeckt, ende dat Spaensche Masscher is door dese bedrieghelijcke Vrede-handelinghe ontbloot ghemaeckt, vertoeft niet tot dat Ioab den Amasa met eenen kusse doorsteeckt, t’is met Godts hulpe in uwe macht om als Iael den vluchtighen Sisera den naghel door t’hooft te smijten ende zijt versekert dat soo wanneer den Goddeloosen Saul den vromen David soud omghebracht hebben, den trouwen Ionathan soude niet ghespaert werden, ende sal u om een weynich honichs dat ghy ghesmaeckt hebt, in het Velt willen dooden, als Saul met eede gesworen hadde sijnen sone Ionathan te doen, soo hem het volck niet beschermt hadde, niet tegenstaende hy het Heyr der Philisteen door sijn toedoen gheslagen hadde.
Al schijnt dat hy met u door accoort in vrede ende vrientschap ghetreden is, ende dat hy het Canon, ende kalibers van de ramparden treckt, ondertusschen en laet hy niet met sijn goude Pistoletten u van alle canten te bestormen, ende bedenckt, hoe hy een bequame mijne graven sal om u Parlement met buspoyer op een mael inde lucht te doen opspringhen als nu in Enghelant ghebleken is, ende om u alsoo t’seffens van uwe Princen, Overheden, ende Raets-Heeren te berooven, om des te gemacklijcker u Rijcken ende landen t’usurperen ende tot een proye te verslinden, gelijck als Achab den Naboth ombrachte om alsoo sijnen Wijn-berch des te vryer te beheerschen isser wel oyt van grouwelijcker Goddelooser tyranniger ende Duyvelscher daet gehoort, daerom siet toe in tijts, niet dat wy ghenegen zijn tot Crijghen, Oorlogen, ende bloet vergieten aen te nemen, neen geensins, alle oprechte, vrome, vreedsame Christenen moeten met recht een afschrick ende grouwel daer van hebben, gelijck wy oock ghehoopt, ghewenscht, ende begroet hebben, dat dese bloedighe Oorloghe op dit mael een eynde ghenomen hadde, ende het is oock te beclaghen, te beschreyen, ende te besuchten, dat soo menich Wedu, ende Wees, so menich Vaderloos, ende Moederloos kint sal gemaeckt werden, maer wien de oorsaeck daer van is (beneffens dat wy de plagen door onse sonden wel verdient hebben) referere het oordeel aende Coninghen Potentaten, ende Vorsten Ghesanten selver, midtsgaders aen de Protestatien der Heeren Staten voor Godt, ende alle de Weerelt, by de Propositie in volle vergaderinghe ghedaen op den 24. Augusti 1608. ten aenhooren van die ghedeputeerde des bedriechlijcken ontrouwen Spaenschen Coninck ende stinckenden Leviathan.
Daerom t’is al te vergheefs yet goets van hem te verhopen, ende datter een vromen Duyvel wt der Hellen comen sal, het en is niet alleen schadelijck bevonden met hem van vrede, vrientschap, ende eenicheydt te tracteren, maer oock schadelijck met hem te comanschappen, frequenteren, ende communiceren, ende niet alleen by particulier, maer oock selver, ende negotianten, traffiquanten die hem de penninghen (tot behoeve ende verual des Crijchs costen) provideren, hoe hy tot verscheyden | |
| |
male de selve (als diefsche wijse) ghetracteert heeft, ende hare middelen gheusurpeert blijckt by de schadelijcke decreten van non betalinghe, soo by hem als sijnen Vader ghedaen.
Het schijnt dat Godt sijn Lant met maledictie gheslagen ende gheplaecht heeft, als het Lant van Iudea op welck in 3. Iaren noch dauwe noch reghen ghevallen hadde.
Wie sal connen met waerheyt segghen dat in vele Iaren wt Spaignien een Pistolet tot profijte ghebracht zy, ofte den Coningh en heeft met arresten, confiscatien, tollen, ende extraordinaris schattinghen, wel twee mael soo veel ghenomen, op wiens vrientschap op wiens alliantie, op wiens vryheyt heeft hy gepast dede hijse niet generael ende speciael betalen 30. ten hondert, hoe wel dat het hem (Godt lof) noch tot profijt noch eere verstreckt heeft, niet te min zijn wy daer deur ghestraft ende beschadicht ghebleven.
De Fransche, Engelsche, Schotse claghen van veel Millioenen, schade in Spaignien gheleden te hebben, noch evenwel zijn wy so bot ende verblint in onse giericheyt sulcx dat wy ons daer deur nu wederom onbedacht in materije van state van gratie der Spaigniaerden ghestelt hebben, dewijle nu met hoopen schepen naer Spaignien gheloopen zijn, alleenlick om dat ons den Spaigniaert maer toe ghelacht heeft ende met de bedriechlijcken Vredehandel ghelockt, wy hebben terstont Belsebubs pasporten versocht om in die helle te varen, ons is al vergheten die pijn-bancken, die Galeyen, die boeyen, die Inquisitie, het heyloos huysken, die putten, die cuylen, daerse onse Vaders, onse broeders, vrienden, ende ghebueren hebben ingheworpen, ende versmacht, die noch rechtevoort stincken vande verrotte lichamen, ende doode beenderen, soo onlancx ist gheleden.
Voorwaer, soo wy daer in blijven continueren, het is te duchten, dat Godt onsen voorspoet in tegenspoet, ende onsen zegen in vloeck veranderen sal, heeft hy dat heyr Israels ghestraft om eenen Babylonischen mantel die sy teghen Godts bevel behouden hadden, soo heeft hy wel reden om ons te straffen, wy die niet alleen ons met hare Babelsche mantels soecken te becleeden, ende te vercieren, maer boven dien dat wy haer sweerden, bussen, Canon schepen, cabels, ende anckers toevoeren, daer mede hy sijne Vloten versterckt, ende schepen van Oorloch wt reedet om onse Coop-vaerders, Visschers ende andere schepen te rooven ende te beschadighen, ende geven hem alsoo t’sweert om ons den hals af te smijten, ende helpen den bast vlechten om ons aen te hanghen, maer soo doende sullen wy ten lesten in plaetse van verschen ghesonden ende ghesouten Vis die wy inder zee vangen, een doode vuyle crenghe in ons net crijghen, als hem hier op onse strande nu verthoont heeft, ende sullen niet alleen dencken, dat hem de plaghen om Egipten wil geschieden, maer dat oock Israel de straffe verdient heeft ende dit voor exempel houden. Daerom laet ons toe sien, dat wy het Basiliscus ey, onder ons niet selfs wt en broeden, willen wy goede ende bequame vrucht van ons victorie plucken, laet ons den Crijch ter eeren Godes, tot bescherminghe, tot ontlastinghe van onse naghebueren, vrienden ende gealieerde voeren dat wy dat spaensche iock van haren halse drijven, die daer suchten, ende voor ons ghebeden hebben dat onse victorien niet op en houden, op hope van een mael door onse bescherminghe haer ontlast te vinden ende vanden spaenschen moetwil vry werden.
Het is al verloren ons op de Spaensche beloftenissen van vrydom van vrede te steunen, soo langh hy in ons oft onser ghebueren landen sijne spaensche tyrannighe roofnesten, Forten, ende Casteelen gheplant hout, daer en is gheen hope noch middel om | |
| |
eenen bestandigen noch vasten vrede te becomen, al ware sijn Agreatie, Renonciatie, ende Certificatie met goude woorden, ende gulden letteren gheschreven, ende met diamanten verzegelt, ten sal niet helpen. Can ooc een moor-man sijn huyt veranderen oft een Luypaert zijn plecken soo can hy wat goets doen dewijl hy den boosen ghewoon is, daerom sal hem Godt verstroyen. Ier.13.
Wy sullen veel meer ghelooven dat hy houden sal t’gene dat hem die dry gecroonde Alchemist over lange gheleert heeft, ende is int iaer 1415. op den 4. Iulij met de doot van Ioannes Huis, ende Hieronymus van Praghen bevesticht worden Hereticis non est servanda Fides. Dat is, men sal de Ketters geen gheloove houden. Godt wil hem sijn verstant ende ooghen verlichten om tot beter kennisse der waerheyt te comen, Amen.
Dit is voor soo veel wy noodich gheacht hebben naer de ghelegentheydt des tijts te schrijven, overmidts wt oorsake (hier voren verhaelt) daer toe ghedrongen zijnde, verhope desen mijnen gheringen arbeyt int goede sal aenghenomen werden ende sullent met die redene Achiors besluyten als hy tot Holofernum seyde van Bethulien te winnen: Daerom mijn Heere, laet vernemen oft hem dat volck besondicht heeft aen haren Godt soo willen wy optrecken ende hare Godt salse u gewisselijck in de handen gheven, dat ghijse dwinght, maer hebben sy haer niet besondicht aen haren Godt soo en doen vvy niets teghen haer, vvant hare Godt salse beschermen, ende vvy sullen tot spot vverden den gheheelen lande Iudith Capit 5.25. Willen wy dan dat Godt ons bescherme, ende alle onse vyanden tot spot make, ofte dat wy in hun handen niet vallen, wy sullen ons naer den raet Achiors examineren, ende sullen den woorde Godes gelooven, als hy segt door den Prophete Malach. Capit. 3. Ghy zijt van uwer Voor-vaderen tijt aen altijt afggevveken van mijne Gheboden, ende hebtse niet ghehouden, daerom bekeert u nu tot my, soo vvil ick my tot u bekeeren spreeckt de Heere Sebaoth. In wiens beschermingh ick den Leser bevele, ende ons allen, Amen.
FINIS.
|
|
Auteursrechtvrij