Der Vrouwen-peerle. Dryvoudighe Historie van Helena de Verduldighe, Griseldis de Saechtmoedighe, Florentine de ghetrouwe

[fol. C1r]

Het tvveede deel der vrovwen-peerle
Griseldis de sachtmoedighe
Huys-vrouwe vanden Marck grave Gautier, wel door proeft van haren man selve:

Griseldis arm wesende, wordt versocht ten Houwelijck, ende ghetrout van Gautier Marck grave van Salusen.

HEt was eenen Poeet die genaemt was Franciscus Patriarch. Desen schrijft dat den eersten Marck grave van Salusen Heer Gautier was. Ende desen Marck-grave was versocht van zijn volck, ende ondersaten dat hy een Vrouwe trouwen sou-

[fol. C1v]

de want hy gheen Vrouwe en hadde, tot dien eynde dat zijn Landt naer hem niet en bleef ongheoirt. Welcke saecke hy zijne onder saten consenteerde, ende beloofden hen-lieden te versien een huys-vrouwe ende die te trouwen als hy eerst konde, de welcke hy wilde kiesen tot zijner playsier ende genoechten.

Ende versocht van zijne onderstaen, wat vrou dat hy kiesen ofte nemen soude dat sy die niet minder eeren, ende weerdicheden bewijsen en souden, dan oft hy name een Keysers Dochter, ende dat niemandt van hen-lieden soo koen en ware die woorden oft werck maeckte van den wijve die hy kiesen ende nemen soude, het welck sy haren Heere consenteerden ende beloefden. Ende die saecke aldus overkomen zijnde nam Gautier dach om te volbrenghen zijn gelofte, ende dede binnen middelen tijde bereyden ende ordineren al dat ghene dat hem tot der Bruyloft oorbaerlijck ende behoeflijck soude wesen. Het is waer dat niet verre van zijn Palleys stondt een Dorpken, daer in woonden seer luttel ende arme lieden. Ende onder d'andere was daer een man, die alder-armste was, die welcke hiet Ian de Nicole: ende die hadde een Dochter gheheeten Griseldis, die seer schoon was, ende deughdelijck, ende leefde seer soberlijck, want sy soo soberlijck ghevoet ende gehouden was in grooter armoeden, ende sy en wist niet wat weelde was oft ghemack. Dese Maghet hadde Gautier dickwils ghemerckt, ende sach wel aen haer, dat daer een wijsschelijck wesen was in haer, ende hoe neerstelijck sy met alder onderdanicheydt haeren vader diende in zijnder armoeden, ende maeckte zijn harde bedde, ende bereydde zijn spijse naer zijnen armen staet, ende plach te hoeden luttel Schapen, haren vader toe behoorende. Ende Gautier wilde hebben dese voorseijde Maeght ghenaempt Griseldis, ende anders gheen Ende als den dach quam die Gautier zijnen volcke ghestelt hadde, had hy doen maecken ende bereyden Croonen, hoeden, ringhen van goude, ende seer kostelijcke kleederen naer een wijf van alsulcker grooten ende lenghden als hem best dochte dat Griseldis was. Ende op dien dach hadde hy vergadert alle zijn hooge Maghen, Vrienden, ende die notabelste van zijn ondersaten, ende ontrent der noenen tooch hy met dese lieden uyt sijnen Palleyse, recht oft hy wilde tegen varen zijnder bruyt ende noch en wiste niemanden dan hy wie die Bruydt was, oft wesen soude. Ende al wast hem dickwils gevraeght wie die Bruyt wesen soude, hy en haddet niemandt willen segghen. Ende hy quam met desen gheselschap in het voorseyde Dorpken voor die dore van Ian de Nicole, vader vande voorseyde Griseldis, ende hy hiel stille voor die dore Ende Griseldis quam van buyten met eender kanne waters, op haer schouderen, ende ghinck alsoo in

[fol. C2r]

haers vaders huys ende Gautier vraeghde Griselde waer haer Vader was. Sy neech hem eersamelijc toe, ende seyde: Heere hy is in zijn huys, ende Gautier seyde haer Secht hem dat hy hier buyten kome tegen my spreken. Ende sy dede also, ende haer Vader quam spreeken teghen hem. Doen nam hy haren Vader byder handt, ende ghinck met hem over die een zijde, ende vraeghden hem oft hy hem soude willen gheven zijn Dochter tot eender huys-vrouwe. Die arme man en wiste niet wat hy segghen soude, alsoo was hy beschaemt. Ten laetsten antwoorde hy, ende seyde: Ick en behoor niet te willen dat contrarie is van uwer belieften, wandt ghy zijt mijnen gherechtighen Heere. Doen seyde Gautier: Het is ghenoech, laet ons daer binnen gaen, ick sal't haer vraghen in uwer presentien, oft haren wille oock alsoo is Griseldis sach den grooten Heer komen in haers vaders kleyn huysken, ende sy was seer beschaemt. Doen seyde Gautier: Het ghelieft u vader, ende my dat ghy mijn wijf sult zijn, ick hope het sal u oock believen. Maer ick wil u vraghen oft u oock beliefde, ende ick u name tot een wijf, oft ghy u leven lanck altoos bereyt sult wesen te doen, ende te laeten dat my believen sal, ende ghelijck te stellen uwen wille inden mijnen, ende wat ic met u doen wil, dat ghy dat in dancke nemen sult, ende blijdelijck aengaen sonder yet teghen te doen oft teghen te seggen

Tot welck sy aldus andtwoorde ende seyde: Heere ick weet wel dat ick niet weerdich en ben soo grooter eeren, maer is't alsoo uwe beliefte, ende mijn gheluck alsoo is weest des seker dat ick anders niet doen oft peysen en sal te doen dat u contrarie zijn sal naer u vermogen.

Ende ghy en sult my alsoo veel niet moghen doen, al waert my te doen sterven, ick sal't in danck nemen.

Gautier seyde: Het is my ghenoech, ende hy namse byder handt ende leydese uyt dat arme huysken voor het volck dat daer buyten hem verbeyde, ende seydde: Siet hier u Vrouwe, dese wilt eeren ende lief hebben: hebt ghy my lief, hebt haer noch liever.

Ende te hant was Griseldis by de Vrouwen, die Gautier daer hadde doen komen, ontkleedt van haren armen, ende verworpen habijte, ende werdt al verkleet van boven tot beneden met kostelijcke ende dierbare kleederen. Als zy aldus verkleedt ende gheciert was soo scheen sy ghelijck een Goddinne van uytnemende schoonheydt Haer hayr was ghelijck den goude, ende op haer hooft hadde sy een Croone, ende voor alle dat volck stack hy haer aen den vinger eenen rinck van goude, ende dede haer alsoo onder trouwe, ende alsoo stelde hyse op een wit tellende peerdt ende voeren te samen tot zijnen Palleyse.

[fol. C2v]

Als dese dinghen daer wy af gesproken hebben aldus gheschiedt waren, soo liet Gautier sonder vertreck gereetschap maecken tot der Bruyloft: hy liet daer komen eenen Bisschop, Priesteren ende Klercken om dat werck dat hy beghonnen hadde eerlijcken te volbrenghen.

Als zijn Hof aldus te vollen daer toe bereydt was, soo is hy gegaen met alle zijn Vrienden ende Edellieden om sijn Bruydt te trouwen met sulcker eeren als oft hy ghenomen hadde eens Koninckx dochter: daer was groote blijdtschap onder dat volck, ende oock verwonderen. Noyt en hadden sy so schoonen Staedt ghesien in dien Lande als doen daer bedreven was, Ende dit aldus geschiet zijnde, ende wettelijcken met vollen rechten der heyligher Catholijcker Kercken zijn Bruydt ghetrout hebbende, so zijn se te samen met grooter blijdtschap weder-om ghekeert tot sijnen Hove daer't seer schoon was, ende soo kostelijck, oft men daer eenen Keyser ghetracteert soude hebben, ende ontfanghen. Daer waren versaemt veel edele Heeren, Ionck heeren, ende Baroenen, Vrouwen, ende Ionck Vrouwen: daer was soo grooten vreughde. Men hielt daer open Hof, ende een yegelijck was daer onthouden van waer sy quamen, soo langhe als de Feeste oock duerde. Als dese dinghen volbracht waren met grooter blijschap, soo zijn zy al te samen ghescheyden, ende een yeghelijck tooch wederom

[fol. C3r]

tot sijnen lande, Griseldis droegh haer in haer houwelijck alsoo wijsselijck ende segelijck dat sy scheen te wesen van hoogher aert, ende van edel geslachte, ende diese niet ghekent oft gesien en hadden, noch haren Vader noch haer geslachte, hy hadde ghemeynt dattet gheweest hadde een Conincx dochter. Ende sy scheen badt ghehouden te wesen in eens Coninckx palleys, dan elders, ende sy seyden Gautier groote eer dat hyse tot een wijf hadde genomen, ende sy maeckte in absentie van haren Heere peys daer van noode was ende sy ghelach van een Dochter.