Der Vrouwen-peerle. Dryvoudighe Historie van Helena de Verduldighe, Griseldis de Saechtmoedighe, Florentine de ghetrouwe

Hoe Coninck Henderick ende Coninck Anthonis te Tours quamen Daer Coninck Henderick sijn twee sonen vant.

NA veel strijdens dat die twee Koninghen hadden gehadt, soo quamen zy te Tours, Helena al om soeckende, ende als sy voor Tours quamen sonden sy Boden aenden Bisschop oft sy daer binnen logeren mochten, d'welck den Bisschop gheerne consenteerde, in sulcker voeghen dat sy die mannen van wapenen daer buyten laten souden in haer tenten, soo soude hy hen daer victalie beschicken. Ende doen sat den Bisschop op met sijnen Heeren ende reet den Koninghen te ghemoet buyten de Stadt daer sy malkanderen groote reverentie deden. Ende sy hadden sonderlinghe veel woorden, soo dat Koninck Henderick ten lesten vertelde sijn avonture ende hoe hy sijn wijf ende kinderen sochte. De wijle sy dese redenen spraken sach Koninck Henrick dese twee ionghelinghen voor den Bisschop rijden, ende hy vraechden van waer die waren Doen seyde den Bisschop. Wt verre landen. Ende hy seyde hoe hijse selfs kersten ghemaeckt hadde ende ghedoopt Ende doen sijn alle die Heeren komen in des Bisschop hof daer veel arme lieden stonden om de aelmoessen te hebben vanden Heere, onder den welcken Helena oock seer bedroeft stont, doen sy haren Vader ende haren man sach maer haer kindren en kende sy niet, ende seyde in haer selven Eylacen ic mach wel bedruct sijn als ick aensien dese twee koninghen die my soecken te doen dooden dwelck ic noyt en verdiende ende zy is wech ghegaen, sorgende datmense soude kennen, ende als de heeren afgeseten waren so is Martijn in de keucken gegaen, ende heeft alle die spijse met hem genomen, ende heeftse den armen al gedeylt om de minne van Godt. D'welck de sommige vanden hove verwonderde, ende quamen totten Bisschop ende seyden o Heere gy sult desen dach beschaemt sijn by toedoen van Martijn uwen hofmeester, want hy alle de spijsen den rabauwen gegeven heeft, op der straten, die ghy voor uwen persoon ende dese heeren hadt doen bereyden Doen riep den Bisschop Martijn ende seyde: oft men den armen

[fol. B4v]

vanden besten gheven moesten eer datmen de heeren daer af ghedient hadde, Iaet Heere andtwoorden Martijn, men behoort onsen heere te dienen voor iemant anders, ende als ghy oft iemant anders daer af het beste voor u ghenomen hebt, soo en behoortmen dat den armen niet te gheven, daerom ist Godt meest bequaem datmen hem eerst gheeft eer yemant sijn beliefte daer af genomen heeft.

Aldus staende Martijn by den Bisschop, quam daer een vande koken gheloopen, ende seyde, heere doet de Princen sitten alst u belieft want de keucken is vol alderley spijsen, datmen nauwelijcks en weedt waer blijuen metten spijsen. Den Bisschop dit hoorende, werdt noch meer verwondert ende seyde. Martijn ghy dient my, maer het behoorde badt dat ick u diende. Ende doen gheboodt den Bisschop in zijn hof datmen Martijn soude laeten doen dat hy wilde. Ende de heeren zijn al ter tafelen gheseten, ende waren seer wel ghedient van Martijn ende Brixtius, den welcken den Koninc henrick altijt met scherpen ooghen aensach, ende werdt ten lesten siende het kofferken dat Brixtius aen sijnen hals droeg. Doen vraegde den Koninck wat hy in dat kofferken hadde. Doen seyde Brixtius Ten is gheen noodt te weten daerom en belghet u niet. Doen bat koninck Henrick, ende den Bisschop metten anderen Heeren dat hijt den koninck wilde laten sien, het welck hy dede, maer hy moest hem beloven dat weder te gheuen: het welck hem den Koninck beloefde. Doen nam Brixtius die hant wt het kofferken, ende lietse den Koninck sien die terstont de ringhen kende ende riep met luyder stemmen. Och dit is de handt van mijn wtvercoren lief ende vrouwe Helena, ende van uwe dochter Heer Koninck Anthonis. Doen liep den koninck Henrick tot de Ionghelinghen, ende greepse in beyde sijn armen roepende met luyder stemmen willecom moet ghy lieden zijn mijn lieue Sonen alle beyde.

Als Martijn ende Brictius dit hoorden waren sy verblijt om dat sy haeren Vaeder ghevonden hadden, maer sy waren seer droevich omdat sy niet en wisten waer hoer moeder was. Ende Koninck Anthonis was ooc blijde dat hy sijn dochters kinderen sach, maer seer bedruckt datmen haer niet vinden en konde. Ende als de maeltijdt ghehouden was badt Brictius sijnen Vader dat hy hem segghen wilde hoe hy aen die handt ghekomen was ende wiens hant dattet waer.

Doen seyde Koninck Henderick dattet sijn moeders hant was, ende vertelde hem alle t'ghene datter gheschiedt was, waer af Brictius bedroeft was ende wilde hem wreken op den Hertoghe van Clocestre, dies sy hem alle seyden dat hy daer gheen schult toe en hadde, des hy doen te vreden moest zijn. Ende Koninck Henderick gaf hem eenen

[fol. B5r]

brief aen den Hertoghe van Clocestre, ende sant hem in Enghelandt, ende gaf hem dry silvere segels die hy den Hertoghe gheven soude, om daer af te doen maken een Kruys, om Godt daer mede te eeren inder Kercken. Den eenen was des Konincs segel, den tweeden Helenaes seghel, den derden den geconterfeyten segel. Als den Bisschop hoorde dat dese Ionghelinghen van hem scheyden souden, seyde hy tot de Koninghen, mijn Heeren, gy wildt ten heylighen Lande reysen, dat swaer waer voor dese Iongheren, dus laetse by my. Het welcke de koninghen den Bisschop wel konsenteerde, daer hy seer blijde om was. Ende daer naer namen die heeren al oorlof aenden Bisschop ende zy bedanckten hem seer. Doen alle het volck wech was, soo nam Brictius oorlof aenden Bisschop ende aen sijnen Broeder, ende is naer Engelandt ghereyst, maer Brictius gaf den Bisschop sijns Moeders hant te bewaren. Als Brictius nu gecomen was in Enghelant, soo quam hy ten lesten in't Palleys daer hy den Hertoghe van Clocestre vondt dien hy den brief gaf, dien hem sijn Vader ghegheven hadde: ende als den hertoghe den brief gelesen hadde, riep hy met luyder stemmen, Mijn heeren siet hier uwen gerechtighen heer Koninck henderickx sone. Doen greep hy hem in zijn armen, ende badt hem verghiffenis van t'gene dat hy hem ende sijnder Moeder ghedaen hadde, het welck hem Brictius seer minnelijck vergaf, ende gaf hem doen de dry segels die hem sijnen Vader hadde gegheven, ende seyde hem dat hy een Kruys daer af soude doen maken. Ende terstont dede hy eenen Goutsmit halen: maer den seghel die des Konincs Moeder hadde doen conterfeyten en wilde niet smilten, dies sy hen verwonderde ende maeckten t' Cruys ten lesten vande twee seghels: ende als Brictius een wijle in enghelant hadde gheweest, wilde den Hertoge van Klocestre hem by hem houden, maer Brictius en wildet niet doen, wandt hy woude wederom naer Tours, tot sijnen Broeder, daer doen den Hertoghe met hem reysde om sijnen Broeder te sien, ende daer liet hem Brictius sien zijns Moeders handt, die den hertoghe wel kende, wandtse noch soo versch was oftse eerst af gheslaghen hadde gheweest, ende als den hertoghe van Klocestre een wijle te Tours hadde gheweest, nam hy ten lesten oorlof aen den Bisschop, ende aende twee Broeders, ende is weder ghekomen in Enghelant sonder eenighe avontueren weerdich om schrijven.