[Mies van der Rohe]
Dit ontwerp voor een wolkenkrabber - een geraamte van staal met glazen bekleding - werd nooit gerealiseerd. Mies van der Rohe (Aken 1886-Chicago 1969) stelde zijn glazen toren tentoon op de jaarlijkse Große Berliner Kunstausstellung, in 1922. Begin jaren twintig raakte het verslagen Duitsland enthousiast voor wolkenkrabbers, hét symbool voor de overduidelijke Amerikaanse economische superioriteit en efficiency. Maar de ‘Werkbund’, waarin de avant-garde onder de Duitse architecten samenwerkte, was afkerig van het eclecticisme van de Newyorkse hoogbouw. Toen Mies van der Rohe, die tot dan toe slechts een klein aantal villa's in zeer behoudende stijl op zijn naam had gezet, onder de invloed raakte van Werkbund-architecten als Walter Gropius en Bruno Taut, zwoer hij zijn vroegere, neoclassicistische werken af, zo drastisch dat hij zijn assistent opdracht gaf alle werktekeningen te vernietigen. Als de vruchten van de tentoonstelling bij de honderdste geboortedag van Mies van der Rohe (in het Museum of Modern Art, New York, 1986) verzamelde Frans Schulze vijf studieuze, evaluerende beschouwingen over diens achtergronden en ideeën. Ook de zwart-wit-illustraties van Mies van der Rohe. Critical Essays (MIT Press, 206 p., importeur Nilsson & Lamm, f 72,80) volgen Van der Rohe nauwkeurig in zijn ontwikkeling van obscuur architect naar een van de leidende figuren van de moderne architectuur.