Eén manco: het is te dun
Wat is er zo bijzonder aan het leven in een stad? Ter beantwoording van die vraag verscheen een alleraardigst naslagwerkje: Barrie Shermans Cities Fit To Live In. Themes And Variations (Channel Four Television, 118 p. f 25,10). Cities Fit To Live In bevat onder verschillende trefwoorden kleine lemma's van een essayistisch karakter en Shermans gedachten over het steedse leven zijn bijna allemaal prikkelend. Het mooie van een lexicon als dit is dat het de lezer de mogelijkheid biedt zonder omwegen door te dringen tot wat voor hemzelf de kern is van het stadsbestaan. Daar gaan we: wat meldt Barry Shennan onder het (drie kolommen tellend, tegen bijvoorbeeld ‘pedestrians’ één!) lemma ‘books’? Terecht merkt hij op dat in welke stad ook ter wereld de sfeer in een boekhandel dezelfde is: een boekenkraam in Cairo ademt inderdaad hetzelfde als de boekenkraam op de Amsterdamse Nieuwmarkt. Mooi is ook de observatie: ‘De verhouding tussen boekenkoper en -verkoper lijkt meer op een komplot ten faveure van het boek, dan op de conventionele confrontatie van handelaarklant.’ Natuurlijk in dit lemma ook aandacht voor Dickens' Londen, Dostojevski's Sint-Petersburg, Joyce's Dublin, Camus' Amsterdam (!) en Kafka's Praag. Onder het trefwoord ‘sex’ lezen we als eerste regel: ‘There is a lot of sex in a city.’ Volgens Sherman is het hier voor de stad een kwestie van ‘handle with care’. Er moet rekening worden gehouden met verschillende graden van gegrepenheid door dit onderwerp: in dit verband wordt Amsterdam geprezen, waar het stadsbestuur door de concentratie van het openbare aanbod van seks de in dit opzicht minder behoeftigen in de gelegenheid stelt de betreffende wijk te vermijden. Hier en daar is Sherman - zeer casual - nogal geestig in zijn beschrijvingen. Onder het trefwoord ‘style’ schrijft hij
bijvoorbeeld dat iedere stad een eigen stijl heeft: ‘Brussel heeft een burgerlijke stijl, Düsseldorf een industriële stijl, Napels een criminele stijl en Aberdeen een onbuigzame stijl. De stijl van een stad is voor haar inwoners vaak iets om trots op te zijn.’ Dat kan Sherman op zijn beurt zijn op dit alleraardigste boekje, dat eigenlijk maar één manco heeft: het is te dun. Een uitputtend lexicon over de stad in het algemeen, met een stortvloed van persoonlijk - en liefst dwars - gepresenteerde gegevens op allerlei gebied is al jarenlang een van mijn desiderata. Maar niet voor niets luidt de ondertitel van Cities Fit To Live In ‘themes and variations’: Sherman heeft niet meer gegeven dan hij beloofde. Op zichzelf is dat een compliment waard, maar dat er naast thema's en variaties niet ook overstelpend veel ‘facts’ worden geleverd, dat is toch wel enigszins spijtig.
AJ
Aan deze pagina werkten mee: Atte Jongstra, Carel Peeters, Diny Schouten.
Auteursrechtelijk beschermd