Vrij Nederland. Boekenbijlage 1989

Waar men op de koffie komt

Voor wie het leven ernstig neemt, bestaan geen ‘simpele genoegens’, en om die reden zijn er geen tobberiger lui dan zij die het erop toeleggen voor ‘levensgenieters’ door te gaan. Om hun bestaan nog ingewikkelder te maken, is er het jaarboekje van de firma Illycaffè. De Illycaffè Espressogids 1990 (Illycaffè, 's-Gravendeel, 170 p., f 7,50. bestellen door overmaking op gironummer 452626), problematiseert, om het maar eens modem te zeggen, het kopje espresso. De kritisch aangelegden kenden natuurlijk hun favoriete adresjes en wisten al van de benodigde negen atmosfeer die espresso-apparaten van onder de f 750, - níét weten te leveren. Maar een eenvoudig particulier kan het niet meer alleen af, uit noch thuis. Ik zou niet durven zweren dat de bedoelingen van de firma Illycaffè edel zijn, maar het is toch mooi dat zij elk jaar een ‘team van ervaren inspecteurs’ erop uitzendt om de professionele afnemers te controleren. De ‘gouden boon’ die de inspecteurs (spaarzaam) toekennen aan koffieshops, ijssalons en restaurants, gebeurt met de hauteur van de Michelin-ster, en het is verbazend hoe hautain ook hun firma wenst te zijn: afname van het gerenommeerde (en derhalve prijzige) merk wordt allerminst vanzelfsprekend beloond met zelfs maar een adresvermelding in het jaarboek als ‘De Beste Espresso Bereiders van Nederland’ - zodat in elke stad flinke détours gemaakt moeten worden naar adressen die dat wél waard werden bevonden. De inspecteurs ontzagen zich niet om bij de selectie van uitverkorenen de aanbeveling te doen onder ernstig voorbehoud. Die louche aantekening kreeg dit jaar Het Land van Walem in Amsterdam. Vergeleken bij zoveel keiharde zakelijkheid bevat het inleidende voorwerk van de Illycaffè Espressogids teleurstellend veel nutteloos gebazel: dat ‘het begrip mokka’ wijst ‘op de Arabische afkomst’ van koffie, en dat Wina Born evenveel van espresso kan genieten als van een mooie wijn, zodat ze voor het nieuwe label van Illycaffè, ‘Caffè Gualtiero Marchesi’ het begrip ‘koffie grand cru’ wil introduceren. De toegevoegde recepten zijn maar malligheid: je moet je wel heel erg vervelen om per se ‘Gebakken kalfszwezerik met espressosaus’ of ‘Salade van kippenborst met koffiedressing’ te willen maken - en wat is de zin van zulk gefröbel als het maken van een smakelijke espresso voor de meeste privé-huishoudens al te moeilijk is? Johannes van Dam, die daar het hardst op studeerde, geeft toe dat hij ‘na jarenlang experimenteren en veel geld te hebben uitgegeven’ uitkwam op de onontkoombare aanschaf van professionele espressomachines. Hij lijkt een béétje bang voor zijn goede naam als onafhankelijk journalist, want hij uit met enige gêne dat die apparatuur dezelfde is als ‘de door Illycaffè geadviseerde’.

DS