[Huis Sonsbeek]
‘Uit de hand te koop: De alleraangenaamste Buiten-Plaats, HARTGERSBERG, gelegen in het Scheependom van en zeer naby de Stad Arnhem, op de hoogte stadswaarts aan het thans verkogt wordende Goed SONSBEEK, bestaande in een nieuw getimmert en zeer logeabel Huis (...) en wyders een extra fraaije zeer geextendeerde Boscadien van zwaare opgaande boomen en akkermaalshout, formeerende de schoonste alleën en wandelpaaden, welke even als 't Huis de verrukkelykste gezichten opleveren, moesen broei-tuinen, en parthyen in den Engelschen smaak aangelegd, met allerhande soorten van inlandsche en vreemde bloem-boomen en andere heesters en gewassen.’ Zo wordt in de Oprechte Haarlemse Courant van 1797 een buitenplaats aangeprezen die geveild gaat worden. Deze tekst is te vinden in het aantrekkelijke boekje Huis Sonsbeek. Een monument in een monumentaal park van Paul M. Beek (Waanders, Zwolle, 64 p., f 14,50). Het verscheen in de Kleine Monumenten Reeks, waarin onder meer aandacht werd besteed aan het Mauritshuis, het Schielandshuis, Teylers ‘Boek en Konstzael’ en de kastelen rond Zutphen en Vorden. Deze smaakvol uitgegeven werkjes zijn rijk geïllustreerd, ook in kleur. Huis Sonsbeek behandelt de voorgeschiedenis van het buiten, die teruggaat tot in de middeleeuwen, en schetst wel en wee van degenen die deze lusthof in de loop der tijden mochten bewonen. Er is veel aandacht voor de tuinaanleg uit de periode 1775-1850, het tijdperk van de romantische Engelse landschapsstijl. In 1826 werd een grote waterval aangelegd, bekend als het wonder van Sonsbeek, die bezoekers trok uit binnen- en buitenland. Op een fraaie litho uit 1840 ziet men kustenaars bezig het idyllische tafereel vast te leggen. Het huis heeft niet alleen dienst gedaan als lustoord, maar ook als hotel, restaurant, wijnproeverij, feestgebouw en school. Er werden regelmatig tentoonstellingen
en andere manifestaties gehouden. Na een grondige restauratie is het nu een museum: Sonsbeek International Art Centre. Daardoor is niet alleen het schilderachtige park, maar ook het gebouw voor het publiek toegankelijk geworden. Dit boekje plaatst het geheel in een historisch perspectief.
PvZ
Auteursrechtelijk beschermd