Het leven als paradijs
‘Ha, ik lach bij het zien van mijn schoonheid in deez' spiegel,’ moet Leonid Andrejev vaak gezongen hebben, kijkend naar zijn eigen foto's. Hij was in de eerste plaats beroemd als schrijver, tot zijn foto's werden ontdekt in Parijs door Richard Davies in 1978. Davies werkte aan een boek over Andrejev, de Russische expressionistische schrijver van onder andere De zeven gehangenen en De rode lach. De foto's zijn uitgegeven in het boek Leonid Andreyev, Photographs by a Russian Writer (Thames & Hudson, f 72,55). Het gaat om tachtig kleurenfoto's, gemaakt tussen 1910 en 1914 in het prachtige gespikkelde autochrome procédé. De foto's doen sterk denken aan de autochromes van Lartigue - hetzelfde welgestelde milieu aan sierlijke dames en kinderen met zonnehoeden, bloementuinen en buitenhuizen. Maar die van Andrejev zijn eigenlijk gevarieerder dan die van Lartigue, althans wat betreft de kleuropnamen (voor zwart-witfoto's geldt precies het omgekeerde). Wat de foto's gemiddeld laten zien is Andrejev zelf, omringd door zijn rijkdommen: een donkere melancholisch kijkende vrouw, een schitterend houten huis aan de kust van Finland, een houten jacht en vier prachtige kinderen uit twee huwelijken. Het leven als paradijs, zo ziet het er uit. Andrejev was een gepassioneerde kunstenaarsziel die in zijn literaire uitingen weinig emplooi had voor bloemen en kinderen. Hij beschouwde zichzelf als een apostel van destructie. Hij schreef dingen als: ‘Mijn leven was een wildernis en een taveerne, en ik was eenzaam en geen vriend van mijzelf.’ Maar op de foto's is wildernis noch taveerne te zien, en ziet Andrejev eruit alsof hij het met zichzelf uitstekend kan vinden. Zijn uiterlijk varieerde afhankelijk van de bezigheid die zijn verbeelding had getroffen: varen, fotograferen, schilderen of wat ook. Hij hield van alles wat reusachtig was en sprak graag non-stop. Kortom:
een Zeker Type Man. Die bovendien het geld had om zijn stoutste dromen te verwezenlijken. Het is moeilijk om deze foto's zonder jaloezie, of tenminste weemoedig verlangen te bekijken. Het is een soort Speak memory in foto's, alles is even liefelijk en iedereen heeft vakantie, en de ruimte om alle aspecten van zijn persoonlijkheid volledig te ontplooien zonder dat iemand er wat van zegt.
MH
Auteursrechtelijk beschermd