Molly was heel iemand anders dan Nora
Nora, de vrouw van James Joyce, heeft wel in Ulysses gebladerd, maar weigerde de roman te lezen omdat ze vreesde zichzelf er teveel in te herkennen. Het was echter in de verste verte niet zo dat Joyce haar in de figuur van Molly heeft geportretteerd. Uit Brenda Maddox' nu in paperback verschenen biografie Nora over Nora Joyce komt ze naar voren als een totaal ander iemand in wie een lezer van Joyce' roman wel van tijd tot tijd verrassende overeenkomsten met Molly kan zien. Nora was gewoon Joyce brieven te schrijven in een curieus soort Engels zonder enige interpunctie, iets wat terug te vinden is in de innerlijke monoloog van Molly aan het slot van de roman. Mogelijk heeft Joyce zelfs veel letterlijk uit die brieven (die vaak scabreus waren) overgenomen. ‘Each reader of Ulysses who knows the biographical details of the Joyces’ lives will find certain of Molly's lines that seem to be pure Nora' schrijft Maddox. Heeft een orginele geest als Joyce Nora daarmee ‘geplagieerd’? De vraag is (zoals in zoveel van zulke gevallen) te gek om te stellen. ‘Joyce, of course, embroidered, expanded, and compressed his raw material, but in Molly much that appears to be Nora remains visible and often little altered.’ Hoe werkelijkheid en fictie zich tot elkaar verhouden wordt in Maddox' biografie uitvoerig uit de doeken gedaan. Natuurlijk had Molly iets van Nora, maar (zoals Nora zei) ‘she was much fatter’. Molly zag er niet uit als Nora. Haar zwarte haar was afkomstig van een leerlinge die Joyce in Triest had, Amalia Popper. Haar Spaanse-Ierse trekken kwamen van een dochter van een vriend van Joyce' vader. Haar zangstem van een Dublinse matrone, en haar ‘embonpoint’ van een vrouw uit Triest. Molly's beroemde laatste woord in de roman (‘Yes’) kwam van Nora's vriendin Lillian Wallace, die het bij herhaling zei
in een gesprek dat Joyce opving toen hij op een middag een hazeslaapje deed. Over Nora Joyce is betrekkelijk weinig met zekerheid en uit de eerste hand bekend, maar Brenda Maddox heeft toch een bewonderingswaardige biografie geschreven waarin veel staat dat men niet vindt in de niet minder voortreffelijk biografie over Joyce van Richard Ellmann. Henk Romijn Meijer besprak de vorig jaar verschenen gebonden editie van het boek in de Boekenbijlage van 6 augustus en noemde het ‘grondig en levendig’. Nora was allerminst een geletterde vrouw, maar voor Joyce was zij vanaf de dag dat hij haar in Dublin aansprak (10 juni 1904) de enige. Tijdens hun huwelijk (dat pas na zevenentwintig jaar samenleven werd gesloten) was Nora niet erg onder de indruk van Joyce' schrijverschap - dat ontstond pas na zijn dood. Wel had ze een groot respect voor zijn werk, zoals ze ook weigerde hem een katholieke begrafenis te geven, hoewel men daar op aandrong en ondanks het feit dat zijzelf haar hele leven katholiek gebleven was. Nora vertegenwoordigde voor Joyce Ierland, ze was zijn ‘ongegeneerde, bazige muze’. De paperback - editie van Nora, A Biography of Nora Joyce is uitgegeven door Fawcett en wordt geïmporteerd door Van Ditmar (f 28,15).
CP
Auteursrechtelijk beschermd
