Spuitbusvandaal
In mei 1987 zou de Italiaanse schrijver Primo Levi in Amsterdam een lezing houden die georganiseerd was door het Joods Historisch Museum. De lezing kon geen doorgang vinden omdat Levi op 11 april 1987 overleed. Het was vooral door een artikel van Saul Bellow over de Engelse vertaling van Levi's boek The Periodic System dat de schrijver in 1985 internationale bekendheid kreeg. Schrijvers als Germaine Greer en Philip Roth zochten hem op voor een interview (te vinden in respectievelijk de Boekenbijlage van 21 december 1985 en de Haagse Post van 25 april 1987). De Nederlandse vertalingen van zijn werk begonnen vanaf 1987 bij Meulenhoff te verschijnen. Deze week verscheen de vertaling van De kruissleutel uit 1978 en een goedkope editie van Het periodiek systeeem, Levi's verwerking van de Tweede Wereldoorlog door middel van een gefingeerde autobiogafie die is opgebouwd aan de hand van de scheikundige elementen waarmee hij als chemicus jarenlang te maken had. Deze goedkope uitgave in de reeks ‘Literair Moment’ gaat vergezeld van een informatief boekje over Levi waarin een autobiografisch stuk van hem is opgenomen over het ontstaan van zijn romans en verhalen (tien boeken in totaal). Ook bevat het een fragment uit de interviews met Germaine Greer en Philip Roth, een stukje van Rudy Kousbroek en een fragment uit het In Memoriam dat G.L. Durlacher voor de Boekenbijlage schreef bij Levi's dood. De Nederlandse belangstelling voor het werk van met name Levi, Umberto Eco, Italo Calvino, Italo Svevo en Cesare Pavese heeft de interesse voor de Italiaanse literatuur sterk vergroot. In Amsterdam bestaat al sinds 11 jaar een boekhandel die zich specialiseert in Italiaanse literatuur. Deze Libreria Bonardi verhuisde anderhalf jaar geleden naar een gerestaureerd pand aan het Entrepotdok 26 in Amsterdam en is nu bij uitstuk de boekhandel voor actuele Italiaanse literatuur. Samen met de inmiddels
vijf jaar bestaande Boekhandel Pantheon aan de Sint Antoniesbreestraat 132-134 heeft Bonardi (ter gelegenheid van dat vijfjarig bestaan) een exclusief boekje gemaakt van Decoderen, een verhaal van Primo Levi uit de bundel Lilith (die nog niet in het Nederlands is vertaald). Zoals zo vaak bij Levi worden in het verhaal twee uiteenlopende werelden bij elkaar gebracht: hier de verbazing van een in verf gespecialiseerde chemicus die geïntrigeerd wordt door de nazi-graffiti op een verkeersbord bij hem in de buurt. De spuitbusvandaal blijkt een in vele opzichten gefrustreerde jongen van vijftien jaar wiens motieven door de schrijven worden ‘gedecodeerd’. Met een mooi omslag van Ewald Spieker en (zoals alle boeken van Levi) in een vertaling van Frida De Matteis-Vogels kost het f 9,90.
JS