Bernlefs mazzel
Een van de redenen dat de Nederlandse literatuur zoveel moeite heeft enige indruk te maken in het Engelse taalgebied, is dat er zo weinig vertalers Nederlands-Engels zijn; en helemaal weinig die in staat zijn de literaire kwaliteit intact te laten. De opgave om Nederlandse literatuur in het Engels over te brengen draait niet zelden op een ramp uit, getuige bij voorbeeld de Amerikaanse versie van De aanslag, met de beruchte ‘SD'er’ die tot ‘Social Democrat’ werd en de ‘ordinaire oranjefascist’ die door het leven moest als ‘ordinary House of Orange fascist’ (en op dat hopeloze peil stond de hele vertaling). Maarten 't Hart heeft een Engelse vertaler die niet alleen meent dat ‘zand erover’ vertaald moet worden als ‘sand on top’, maar die ook nog bereid is die stompzinnigheid in druk te verdedigen als hij er door een criticus op wordt gewezen.
Bernlef heeft - in dit geval tenminste - meer geluk gehad dan zijn collega's en als u door uw Engelstalige vrienden wordt gevraagd of er een goede moderne Nederlandse roman is die ze in het Engels kunnen lezen, kunt u hun een slechtere - veel slechtere - dienst bewijzen dan met Out of Mind (Uitgever Faber & Faber, f 46,10), Adrienne Dixons gevoelige vertaling van Hersenschimmen.
Als men zich in Engeland en Amerika nog enigszins bewust is dat er in Nederland schrijvers zijn, is dat hoofdzakelijk te danken aan de inspanningen van mevrouw Dixon de afgelopen jaren. Ze is natuurlijk niet volmaakt - dat is geen enkele vertaler - en ik zou kunnen wijzen op kleine fouten in haar vertaling. Dat is meestal de enige aandacht die de vertaalkwaliteit van de recensenten krijgt omdat het nu eenmaal veel moeilijker is aan te geven hoe góéd een vertaling is. In kort bestek is dat zelfs ondoenlijk; ik zal de verleiding dus weerstaan u te laten zien dat Adrienne Dixon niet geheel volmaakt is (en dat ik een erudiete polyglot ben) en gewoon zeggen dat ze heel goed is. Out of Mind komt niet over als vertaald, is trouw aan het origineel en is een indrukwekkend, ontroerend en goed geschreven boek.
AP
Auteursrechtelijk beschermd