Heroïsche plichtsbetrachting
Wil men iemand een onmogelijke opgave geven, dan zou men kunnen denken aan een geschiedenis van de fotografie in vijftig pagina's, geïllustreerd. Voor die opgave stond Mattie Boom, conservatrice fotografie bij de Rijksdienst Beeldende Kunst voor het boek 150 jaar fotografie, uitgegeven door de SDU (175 p., f35,-). Het is te vergelijken met het verzoek de Atlantische Oceaan in een vingerhoed te persen. Zij kon niet zeggen, zoals de firma Kodak in 1889 toen die de rolfilm en de Brownie-camera introduceerde, ‘you press the button, we do the rest’. Zij moest een keuze maken uit de verzameling van de Rijksdienst, die onder meer de zestigduizend foto's bevat uit de verzameling-Hartkamp die in 1984 werd verworven. Deze verzameling is van internationale omvang en te vergelijken met de Gernsheims-collectie van de universiteit van Austin (Texas) en die van Georges Sirot die zich in de Bibliothèque Nationale in Parijs bevindt. In haar geschiedenis-in-een-notedop staat Mattie Boom stil bij de uitvinding van de fotografie in 1839 en het verschillende gebruik dat ervan is gemaakt in de negentiende eeuw. Voor een glimp van de twintigste eeuw staat ze stil bij de eerste gedrukte foto die rond 1895 in de Illustrated London News verscheen en gaat daarna snel over op het meer creatieve gebruik van fotografie door de fotografen rond Bauhaus, dada en de surrealisten. Een apart hoofdstukje wijdt ze aan de documentaire fotografie (August Sanders) en de fotografen voor persbureaus en tijdschriften als Life en Look (Robert Capra, Henri Cartier-Bresson). De laatste drie pagina's zijn bijna geheel gevuld met de namen van fotografen die er een kunst van maakten (‘Kunstfotografie en beeldende kunst’) en dat gaat van Paul Strand tot Lydia Schouten, van Irving Penn tot Ger van Elk. Met de daarna volgende honderd foto's doet ze een heroïsche poging een
overzicht te geven van 150 jaar fotograferen en slaagt erin vele belangrijke fotografen een plaats te geven. De Rijksdienst heeft de bedoeling de komende jaren uit te pakken en overzichten te publiceren van de collectie-onderdelen. 150 jaar fotograferen is daarvoor dan de introductie.
JS
De actrice Else Mauhs (ca. 1925). Foto van Jacobus Merkelbach (1877-1942)
Auteursrechtelijk beschermd