Erudiete Rijnreis
Een comfortabele ontdekkingsreis beschrijft Bernard Levin in To the End of the Rhine (Sceptre, 271 p., f 19,90). Ook de bijgevoegde kleurenfoto's zijn iets minder bloedstollend. We zien de grijzende heer Levin, in geruit overhemd en wandelschoenen, met gekromde rug overeen hekje klimmen.
De auteur staat bekend als een zeer erudiet man en het leuke van dit reisverslag is dat men kan zien hoe een dergelijke eruditie ontstaat: er ligt een grenzeloze nieuwsgierigheid aan ten grondslag. Er ontgaat Levin weinig en hij neemt geen genoegen met louter registreren. Hij wil altijd weten waarom.
Men kan iemand verwijten dat hij niet op een bankje aan het water kan gaan zitten zonder te worden herinnerd aan de twaalf minuten lange uitweiding die hij Gidon Kremer jaren eerder, ook te Feldkirch, in het eerste deel van het vioolconcert van Beethoven hoorde spelen, maar bij Levin heeft dit allemaal iets volkomen vanzelfsprekends. Het is een cultuurhistorische Rijnreis, en hij veronderstelt bij de lezer eenzelfde belangstelling en eenzelfde niveau. Eigenlijk is dat een verademing.
NM