Vrij Nederland. Boekenbijlage 1988

Een dandy-duizendpoot

Van de in 1977 overleden Pé Hawinkels is bekend dat hij een begenadigd maar vooral produktief vertaler was. Hoewel hij maar vijfendertig jaar oud is geworden, heeft hij als vertaler meer dan vijftig titels op zijn naam staan, en het zijn de minsten niet van wie werk op deze lijst te vinden is. Niet alleen is Hawinkels de vertaler van De Toverberg van Thomas Mann, maar ook bezorgde hij onder andere titels van Nietzsche, Schiller, Shakespeare, Hesse, Fontane, Brecht in het Nederlands en zorgde hij voor de vertalingen van de bijbelboeken Job en Prediker. Minder bekend is dat Hawinkels in de jaren zestig onder andere de gedichtenbundels Bosch & Brueghel en Het uiterlijk van de Rolling Stones publiceerde en dat hij daarnaast enkele honderden gedichten heeft nagelaten die nu door Cees van der Pluijm, Anneke van der Putte, Paul Sars en Rob van de Schoor zijn bijeengebracht en van een inleiding en annotaties voorzien in Verzamelde gedichten (Uitgeverij De Stiel, f 45,-). In hun inleiding portretteren de vier Pe Hawinkels als een (literaire) duizendpoot, een in het Nijmegen van de jaren zestig roemruchte verschijning die cachet gaf aan het studentenleven aldaar: ‘Hij was de dandy-achtige, tot de verbeelding sprekende student die zijn medestudenten liet zien hoe het ook kon.’ Hawinkels was veelzijdig en onvermoeibaar en in het Nijmeegse hield men hem onomwonden voor geniaal. Waarschijnlijk kwam het door de hem door zijn omgeving royaal toegezwaaide lof en het daarmee contrasterende gebrek aan landelijke literaire erkenning dat Hawinkels, zoals het in de inleiding staat, in de laatste jaren van zijn leven ‘onderdook in het bastion van zijn vakmanschap’ en aan de lopende band opdrachten voltooide om maar aan geld te komen waarmee hij de honger naar drugs, snelle auto's en vrouwen wist te stillen.

Een programmaboek van 239 pagina begeleidt Berlin Kulturstadt Europas 1988 en geeft een overzichtelijk en rijk geillustreerd beeld van wat er op het gebied van theater, beeldende kunst, architectuur, muziek, literatuur, dans te doen is tot en met december van dit jaar. Plaats, tijd en hoe je bij de verschillende theaters of plaatsen waar iets te doen is kunt komen staan duidelijk vermeld. Het boek wordt geimporteerd door Nilsson & Lamm en kost f 22,05.

Uit zijn Verzamelde gedichten komt Hawinkels naar voren als een gedreven en onstuimig dichter die zich met al dan niet geëngageerde poëzie wenste te roeren in de woelingen van de jaren zestig. Het uiterlijk van de Rolling Stones bijvoorbeeld is pure hippiepoëzie, rijkelijk voorzien van psychedelica, liefde en rebellie. Veel van de gedichten maken de indruk in één keer op papier te zijn terechtgekomen, en aan het adagium dat schrijven toch ook voor een deel schrappen is, lijkt Hawinkels zich zelden te hebben gestoord. In de Verzamelde gedichten hebben de samenstellers volledigheid nagestreefd, wat gelukkig betekent dat de pakkende songteksten die Hawinkels schreef voor Herman Brood zijn opgenomen, maar daarnaast ook de meest onbetekenende kattebelletjes (‘Eén maal daags, om kwart voor negen, / kom ik Mina Borstels tegen. / En zonder het nou echt te willen / knijp ik altijd in haar billen.’) waarvan het me niet waarschijnlijk lijkt dat Hawinkels deze ook werkelijk gepubliceerd had willen zien.

De talloze door Hawinkels geschreven gedichten varieren van pagina's lange ‘lyrisch-epiśche leerdichten’ tot melige light verse. Zo groot is de diversiteit dat iedere mogelijke kern, dat waar het Hawinkels in zijn poëzie nu eigenlijk om was te doen, uit het zicht wordt genomen. Naar het idee van de samenstellers verdient de poëzie van Hawinkels een herkansing. Een bescheiden keuze uit Hawinkels' werk zou een betere herkansing zijn geweest.

JZ