Heroïsche high-tech-geneeskunde
Dr. Gale's hulp aan de Tsjernobyl-slachtoffers
Chernobyl, The Final Warning door dr. R.P. Gale en T. Hauser Uitgever: Hamish Hamilton, f 55,70 Importeur: Nilsson & Lamm
Lucas Reijnders
In klassieke tragedies is de oorzaak van de grootheid van de held niet zelden dezelfde als die van zijn ondergang. Er is heel wat te zeggen voor de stelling dat de westerse beschaving verwikkeld is in een tragedie van dit type. De westerse cultuur is groot geworden door wetenschap en techniek, en het zijn juist wetenschap en techniek die het pad naar de afgrond lijken te effenen.
Bij de voorziene afwikkeling van het tragisch plot neemt het nucleaire dilemma een belangrijke plaats in. De splijting van het atoom kan niet worden on-uitgevonden. De kans op een kernoorlog is belangrijk groter dan nul, en er is een gerede kans dat kernsplijting te eniger tijd het eind van de westerse beschaving zoal niet van de hele mensheid zal betekenen. En kernenergie bedreigt het milieu, nu en in de verre toekomst, met langdurige ernstige vervuiling.
De gedachte mee te doen aan een mars rechtstreeks de afgrond in is de meeste intellectuelen een gruwel. Ook de schrijvers van Chernobyl, The Final Warning willen er niet aan dat er sprake is van een onafwendbare nucleaire tragedie. Ze stellen zich op een standpunt dat gangbaar is onder Amerikaanse ‘liberals’. De splijting van het atoom is in essentie neutraal en kan zowel ten goede als ten kwade worden benut. Een verstandig gebruik van nucelaire kennis is nodig en mogelijk. Als de voorraden kernwapens worden gedecimeerd, kernenergie beter wordt georganiseerd en voorshands niet expandeert en als de verdere verspreiding van kernwapens door een Pax Sovjet-Americana wordt verhinderd, wacht ons een gouden tijd, aldus de schrijvers.
Wie verwacht dat Chernobyl, The Final Warning deze boodschap gronding fundeert of plausibel maakt dat het ongeval met de kerncentrale van Tsjernobyl inderdaad de laatste waarschuwing is, komt echter bedrogen uit. Het analytische niveau komt vrijwel nergens uit boven dat van de Libelle. De kern van het boek zijn veeleer de wederwaardigheden van de eerste auteur, de Amerikaan R.P. Gale. Gale is specialist op het gebied van beenmergtransplantaties. Hij kreeg in 1986 wereldfaam door zich te laten uitnodigen voor de behandeling van slachtoffers van het kerncentrale-ongeval in Tsjernobyl. Hij hielp mee na bemiddeling van de Amerikaanse olie-ondernemer dr. A. Hammer, ‘die Lenin nog gekend heeft’, in het Moskouse ziekenhuis nummer zes, waar een aantal van de zwaarst bestraalde Tsjernobyl-slachtoffers belandde. Meer recent dook zijn naam op in het wereldnieuws toen in Brazilie een aantal personen het ziekenhuis in moest na contact met radioactief cesium uit achtergelaten medische apparatuur.
In een veredelde Privé-stijl doet Gale verslag van zijn bemoeienissen met de Groten der Aarde (Gorbatsjov, Shultz, Reagan) en de slachtoffers van het kernreactor-ongeluk. Hij blijkt een groupie van dr. A. Hammer in wiens voetsporen hij met Sovjet-hulp hoopt te treden en een lid van de medische jet-set. Naar zijn mening is niemand méér bezorgd over het welzijn van de Palestijnen dan het volk van Israël. Hij is een warm voorstander van heroïsche high tech-geneeskunde. Beenmergtransplantatie is zo ongeveer het mooiste dat er is, en over vijf tot tien jaar kan iedereen met leukemie (bloedkanker) genezen worden als hij maar de vrije hand krijgt. Er valt echter geen kwaad woord als de activiteiten ter sprake komen van zijn patroon Hammer bij mijnbouw van asbest, een sterk kankerverwekkende stof.
Zelf-relativering is niet Gales sterkste kant. De verhoudingsgewijs negatieve evaluatie van beenmergtransplantaties door de leidster van de Russische artsen die slachtofers van Tsjernobyl behandelden, wordt door Gale niet toegeschreven aan het uiteindelijke minieme succes van deze behandeling maar aan ‘politieke overwegingen’.
Erg informatief zijn de door Gale beschreven wederwaardigheden niet. Oorzaak en gevolgen van het kerncentrale-ongeval in Tsjernobyl, het Sovjet medische systeem, en de groten der aarde zijn elders beter beschreven. Het enige min of meer interessante is het doorkijkje naar de bezigheden van Gales patroon A. Hammer.
Zowel Gale als Hammer laten zich na lezing van Chernobyl, The Final Warning nog het beste typeren als handelaren in vreedzame-coexistentiesymboliek. In een tijd waarin gekkigheden de ronde doen als ‘zo'n ongeluk als in Tsjernobyl kan in het Westen niet gebeuren’ en ‘de Sovjetunie is het rijk van het kwaad’ mag men daar niet te zeer op afgeven. Het lijkt echter onwaarschijnlijk dat zij nu, zoals ze pretenderen, de dei ex machina zijn die een tragisch nucelair einde der tijden zullen voorkomen.
■
Auteursrechtelijk beschermd