Vrij Nederland. Boekenbijlage 1988

[p. 11]

Commandant van labiele zielen
Russel Millers biografie van L. Ron Hubbard, hoofd van de Scientology-beweging

Bare-faced messiah The True Story of L. Ron Hubbard door Russel Miller Uitgever: Michael Joseph, 375 p., f 53,10

Ad van Iterson

Het is gevaarlijk om in gedachten verzonken door de Kalverstraat te lopen. De kans is groot dat je dan wordt aangesproken met de vraag of je belangstelling hebt voor een gratis persoonlijkheidstest. Af te leggen in een groot gebouw op de Nieuwezijds Voorburgwal: het Nederlandse hoofdkwartier van de scientology-beweging, door Gerrit Komrij in een pamflet omschreven als ‘de stankbel van de Nieuwezijds’. De uitslag van deze test luidt onveranderlijk: er is nog redding als je nú toetreedt tot de scientology-kerk. Aan de stichter van deze kerk, L. Ron Hubbard, heeft de Engelse journalist Russel Miller (bekend van boeken over Playboy's Hefner en over John Paul Getty) een letterlijk adembenemende biografie gewijd: Bare-faced Messiah, eindelijk de ware geschiedenis na alle leugens en verfraaiingen die over ‘Ron’ zijn verspreid. En het ironische is, aldus Miller, dat de feiten een verhaal opleveren dat nog veel onwaarschijnlijker is dan de hevig geromantiseerde officiële levensbeschrijvingen.

Aangezien L. Ron Hubbards vader officier bij de marine was en vaak lange tijd van huis, groeide de kleine Ron op bij zijn grootvader, die een veebedrijf had ter grootte van een kwart van de staat Montana (dat is ongeveer anderhalve maal zo groot als Nederland). Ron genoot van zijn leven als jonge rancher. Hele dagen bracht hij te paard door, jagend op prairiewolven. Onder zijn vrienden telde hij frontiersmen, cowboys en een medicijnman. Hij werd bloedbroeder van de Zwartvoetindianen, over wie hij later schreef in zijn eerste roman, Buckskin Brigades. Toen hij tien jaar was, voegde hij zich weer bij zijn ouders. Vader Hubbard besefte dat zijn zoon heel wat intellectuele vorming had moeten ontberen. Hij zette hem onmiddellijk aan het werk. Tegen de tijd dat Ron twaalf was, had hij al een belangrijk deel van de wereldliteratuur tot zich genomen en was zijn belangstelling voor godsdienst en filosofie gewekt. In zijn tienerjaren bereisde hij het hele Oosten. Hij zat aan de voeten van wijzen en priesters, die hem de geheimen van het leven vertelden. Hij maakte kennis met een hindoe die katten hypnotiseerde; hij leerde in één nacht Igoroti spreken; hij won de vriendschap van Mantsjoerijse krijgsmeesters door een demonstratie te geven van zijn paardrijkunst.

Dat is dus de fictie. De werkelijkheid is dat L. Ron Hubbards jeugd zich afspeelde in kleine huurwoningen in kleine steden, dat zijn vader slechts luitenant was, een luitenant met schulden bovendien, en dat zijn grootvader een veearts was, die wat bijverdiende met het verhuren van paarden en rijtuigen. En Rons grote liefde werd niet de filosofie maar science fiction. Daarvoor hoef je niet naar de raad van wijzen en priesters te hebben geluisterd, wat Hubbard dan ook inderdaad nooit heeft gedaan. Hij is wel op vakantie in het Verre Oosten geweest, maar de autochtonen die hij in Shanghai, Hongkong en Manila zag, vond hij slechts lui en onwetend, en de keizerlijke paleizen van de Verboden Stad kwalificeerde hij als prullerig en niet vermeldenswaardig. Het probleem van China, schreef hij in zijn dagboek, is dat er te veel spleetogen zijn.

Rage

Zijn carrière als science-fictionschrijver is fascinerend. Gesjeesd van de George Washington-universiteit, nam Hubbard het besluit zijn prille gezin met de pen te gaan onderhouden. Hij begon met mystery stories, ‘endless variations on a hairy-chested theme’, zoals Miller het sierlijk omschrijft. Hij ratelde dag en nacht op zijn schrijfmachine. Zijn produktie van 1935, bijvoorbeeld, omvatte tien pulpromans, drie novelettes, twaalf korte verhalen en drie non-fictie-artikelen. Toen hij in 1938 overschakelde op science fiction werd dat in latere biografieën gepresenteerd als het begin van Hubbards onderzoek naar de werkingen van de geest. Science fiction was ‘merely the method Ron used to develop his philosophy’, zo staat het in Ron the Writer uit 1982. Maar het gekke is dat hem enig literair talent niet werd ontzegd. De roman Final Black-out deed critici vergelijkingen trekken met Jules Verne en H.G. Wells. Hubbards ‘filosofie’ daarentegen is natuurlijk gevaarlijke waanzin. En de kerk die hij daarop bouwde een misdadigersbende.

L. Ron Hubbard

Het woord ‘Dianetics’, zoals Hubbard zijn ‘filosofie’ had gedoopt, werd voor het eerst gelanceerd in 1950, in het mei-nummer van het tijdschrift Astounding Science Fiction. Deze zogenaamde nieuwe wetenschap beloofde nogal wat. Ik noem slechts: een methode om zweren, jicht en astma te genezen, het bewijs dat krankzinnigheid besmettelijk is, een techniek die iedereen een perfect geheugen verschaft. Na een halfuur therapie herinner je je al je eigen geboorte in geuren en kleuren.

Dianetics werd een nationale rage. Hubbards artikelen, boeken en cursussen over zijn vulgair-freudiaanse doe-het-zelf-technieken deden het geld binnenstromen. Maar het stroomde er tegelijkertijd ook weer uit. Wanbeheer en conflicten met zijn medewerkers voerden Hubbards Dianetic Research Foundation naar de afgrond.

Hij had het zich al vaker laten ontvallen: ‘If a man really wanted to make a million dollars, the best way to do it would be to start his own religion.’ In 1952, vlak na zijn derde huwelijk, ditmaal met een twintigjarige Texaanse, organiseerde hij een conventie waar hij een nieuwe wetenschap bekendmaakte: scientology. En tegelijk hiermee demonstreerde hij een nieuw onderzoeksinstrument: de E-meter, de emotiemeter, uitsluitend te koop bij de Hubbard Association of Scientologists. De bijbel verscheen een paar maanden later. Het boek heette The History of Man en werd bij de lezers ingeleid als het verslag van ‘your last sixty trillion years’. Volgens een overheidsrapport was nog nooit zo veel onzin en fantasie samengeperst. En inderdaad, is er ooit iemand geweest die heeft beweerd dat je last kunt hebben van een trauma, opgelopen toen je nog een mossel was?

In 1954 dan was het eindelijk zover: L. Ron Hubbard stichtte de ‘church of scientology’. In feite, zouden de hagiografen schrijven, waren Hubbards onderzoekingen van het begin af al van religieuze aard geweest. Een pas in 1963 bekendgemaakte vroege verkenning betrof Hubbards tweemalige bezoek aan de hemel, het eerste drieënveertig en het tweede tweeënveertig triljoen jaren geleden. De plantsoenen voor de ingang van dit zalige oord deden hem denken aan Bush Gardens in Pasadena, een geliefde filmlocatie.

Een rijke metafysica, maar de aardse ethiek werd ook niet vergeten. Die betrof in de eerste plaats de regels van de scientology-kerk. Wie ervan werd verdacht deze ontrouw te zijn geworden of te hebben gebroken, werd aan een ‘ethics officer’ gerapporteerd. Het ergste dat je kon gebeuren, was dat je tot ‘SP’ (suppressive person) werd verklaard. Dat stond gelijk aan excommunicatie en het betekende voorts dat allerlei terreurmethoden tegen je mochten worden gebruikt. Voor de vijanden van buiten de kerk was er de ‘public investigation section’, een keurbende detectives gespecialiseerd in het opdelven van misstappen in iemands verleden. Want Hubbards motto was: ‘Don't ever defend, always attack.’

Eindjaren zestig richtte Hubbard de ‘Sea Organization’ op. Kortweg ‘Sea Org.’. Conflicten met diverse overheden hadden hem doen besluiten de zee op te gaan. Met een zelfontworpen zwierig uniform aan begonnen ‘commodore’ Hubbard en zijn privé-vloot aan een odyssee die bijna tien jaar duurde en die voor veel matrozen-volgelingen een nachtmerrie werd. Eén opstandig woord en je werd in het water gegooid.

Admiraal

Tijdens deze omzwervingen riep Hubbard ook de ‘Commodore's Messenger Organization’ in het leven, een elite van kinderen van scientologen. Deze ‘messengers’, voornamelijk meisjes tussen de twaalf en twintig, gingen gekleed in donkerblauwe uniformen met gouden koorden. Ze werden geoefend de bevelen van Hubbard met precies dezelfde woorden en intonatie door te blaffen. ‘Vested with the authority of the Commodore they came to be widely feared little monsters,’ schrijft Miller. Maar deze kleine monsters veranderden in de bevalligheid zelve als zij met een asbak achter hun idool Hubbard mochten aanlopen. Na enige tijd verruilden ze, na toestemming te hebben gevraagd aan de commodore, de uniformen voor hot pants en halterbovenstukjes. Hun werkzaamheden werden drastisch uitgebreid: ze wasten en kamden zijn haren, hielpen hem met aan- en uitkleden, masseerden zijn rug en smeerden hem in met crème die hem jong moest houden. Hubbard genoot zeer van dit alles, maar toonde geen seksuele belangstelling in zijn messengers. ‘We thought perhaps he was impotent,’ meende Tanya Burden.

De jaren op zee hadden Hubbards paranoia nog erger gemaakt dan deze al was. In elke haven die werd aangedaan was er wel een conflict. Inlichtingendiensten van diverse landen zaten achter hem aan. En dan was er de gekmakende gedachte dat er infiltranten aan boord waren. Vooral voor zijn-geld was Hubbard benauwd. In een van zijn vorige levens had hij een boek gechreven, The Prince, maar die ‘son-of-a-bitch’ van een Machiavelli had het

Vervolg op pagina 16