Vrij Nederland. Boekenbijlage 1988

[p. 8]

Brieven

Klaus Barbie

In de boekenbijlage van 16 januari 1988 bespreekt Jan Meyers - historicus en biograaf van Mussert - het boek ‘Barbie, misdadiger tegen de mensheid’ van Jacqueline Wesselius en Lambiek Berends. In dat stuk zegt Meyers de schrijvers na dat de activiteiten van Barbie bij de SD in Amsterdam (1940-1942) tijdens het proces in Frankrijk buiten beschouwing bleven. Er was wel om gegevens gevraagd, maar ‘ze hebben niet erg naar bewijzen gezocht in Nederland’ aldus Serge Klarsfeld. Meyers besluit zijn beschouwing even later met de overpeinzing dat het voor het historisch beeld te betreuren is dat er te onzent geen uitgebreider onderzoek heeft plaatsgevonden.

Als degenen die het gecombineerde strafrechtelijk en historisch onderzoek naar de handel en wandel van Barbie in Nederland uitvoerden, voelen ondergetekenden zich aangesproken.

Het is onjuist dat Frankrijk aan Nederland om gegevens heeft verzocht: dat is nooit gebeurd, wellicht omdat Nederland in het kader van het Nederlandse strafrechtelijk onderzoek en het daaruit voortvloeiend contact met de Fransen, alle relevante informatie aan Frankrijk ter beschikking had gesteld.

Er is een uitgebreid dossier- en archiefonderzoek geweest en er zijn getuigen gehoord. Dat onderzoek heeft niet voldoende informatie opgeleverd om een strafvervolging te beginnen. Een belangrijke handicap bij het onderzoek was dat al vóór het einde van de oorlog de administratie van de SD in Amsterdam was vernietigd. Wesselius en Berends melden dat overigens ook in hun boek. De bewering van Klarsfeld is een slag in de lucht. Van Meyers had verwacht mogen worden dat hij, in plaats van een ander na te praten, zich wat wetenschappelijker had opgesteld.

Amsterdam

David Barnouw, P.M.

Brilman (Riod)

Zinovjev

Het artikel ‘De illusies van Gorbatsjov’ in VN-Boekenbijlage van 23-01-1988 had beter ‘De illusies van Hans Oversloot’ kunnen heten.

Waar ging het om in dit artikel?

Zinovjev is pessimistisch met betrekking tot de huidige ontwikkelingen in de Sovjet-Unie. Hoezeer een dergelijk standpunt in Nederland ‘not done’ is, bewijst Hans Oversloot. Een inhoudelijk kritiek op de ideeën van Zinovjev levert hij niet, maar hij noemt hem ‘knap irritant’ en hij vermeldt en passant nog even dat een hem bekende ‘erudiete en beschaafde’ Moskoviet (de achtergrond van deze persoon blijft volstrek onduidelijk) Zinovjev als KGB-er kenschetste, hetgeen de ongeloofwaardigheid van Zinovjevs politieke overtuiging kennelijk moet aantonen. Ter ondersteuning van deze mening citeert hij deze Moskoviet die het denken van Zinovjev veroordeelt omdat ‘als je Zinovjev gelooft elk streven naar iets anders, naar iets beters volstrekt hopeloos’ is.

Blijkbaar is de politieke overtuiging van Zinovjev bepalend voor het oordeel van Oversloot en bij gebrek aan argumenten wordt dit kracht bijgezet met unfaire insinuaties en een emotioneel appel op het wellicht hoopvol gestemde lezerspubliek. Een staaltje van journalistiek dat doet denken aan het opgelegde ‘cultureel realisme’ in de Stal in-periode.

Amsterdam

J.B. Bersee

Naschrift Hans Oversloot.

Zowel in dat bewuste gesprek met de vroegere kennis van Zinovjev als in mijn stukje nam ik afstand van de beschuldiging dat Zinovjev een KGB'er zou zijn. Vervolgens maakte ik ook nog duidelijk hoe een inwoner van Moskou (wiens verdere achtergrond hier nu niet ter zake doet) ertoe kan komen een dergelijke beschuldiging te uiten. Dat ik een emotioneel appel zou hebben gericht tot het wellicht hoopvol gestemde lezerspubliek is onjuist. Ik schetste slechts het persoonlijke dilemma van een Sovjetburger die beseft dat Zinovjev goede argumenten heeft voor zijn pessimisme. Verder begrijp ik dat mevrouw Bersee in haar laatste zin een ernstig verwijt bedoelt te uiten, maar van ‘cultureel realisme’ heb ik nog nooit gehoord.