Een liefde van de camera
Eve Arnolds fotoboek over Marilyn Monroe
Marilyn Monroe An Appreciation by Eve Arnold Uitgever: Alfred A. Knopf, Borzoi Book, 141 p. Importeur Van Ditmar, f 63,45
R. Ferdinandusse
Een prachtige anekdote. Verteld door Eve Arnold over Joan Crawford maar de eigenlijke hoofdpersoon is Marilyn Monroe. Eve Arnold is een beroemde, Amerikaanse fotografe, al werkte ze lange tijd in Europa, voor Magnum, en voor The Sunday Times. Ze maakte tijdens haar loopbaan zes keer een reportage over Marilyn Monroe, en net als enkelen van haar collega's kon ze de verleiding niet weerstaan een keuze uit haar foto's in een boek onder te brengen. Voor de tekst koos ze geen Norman Mailer of Gloria Steinem. Ze schreef zelf, en temidden van de vele Monroe-teksten is het een juweeltje.
Eén van de dingen (voor ik aan de anekdote toekom) die ze beschrijft, omdat het haar na jaren nog steeds bezighoudt, is de Monroe-mania van de jaren vijftig. De totale gekte die mensen beving als ze in de nabijheid van de filmster kwamen. De collectieve gekte die over een hele badplaats neerdaalde toen de badgasten ontdekten dat MM (en in haar gezelschap ook Eve Arnold) op het strand was. (Uiteindelijk vluchtte ze het water in, achtervolgd door honderden zwemmers. Een boot moest haar van verdrinken redden.)
In 1955 was Eve Arnold in New York met de opdracht voor een damesmagazine foto's te maken van filmster Joan Crawford en haar inmiddels ook al acterende dochter. Het zouden modefoto's worden, de bijpassende kleding was al aangeschaft en lag klaar. Joan Crawford, toen net in de vijftig, arriveerde als eerste (met een secretaresse en twee pissende poedeltjes) en barstte meteen los: ‘Ik was net even bij de Actor's Studio en weet je wie ik daar zag? Marilyn Monroe! Ze had geen step-in aan, d'r hele kont hing d'r achteraan. Het is een schande voor de hele filmindustrie.’ En, schrijft Eve Arnold, ‘zo raasde ze maar door, dat zíj een lady was, die altijd aan het publiek dacht, dat zíj nooit maandverband zou gaan kopen zonder witte handschoenen aan, maar dat die Monroe, die had geposeerd voor een naaktkalender, elke fatsoenlijke vrouw te schande maakte.’
Ondertussen kleedde ze zich, tot schrik van Eve Arnold, steeds verder uit. ‘Ik riep nog flauwtjes dat we beter op haar dochter konden wachten, maar het was al te laat. Daar stond Joan Crawford geheel naakt voor me. Ik was nog onervaren en wist totaal niet wat ik moest doen, dus ik deed het enige wat ik kon: ik fotografeerde haar naakt.’
Toen Arnold er later over nadacht, herinnerde ze zich dat Crawford in haar jeugd in pornofilmpjes was opgetreden, en dat ze die in de loop der jaren allemaal had opgekocht. Bovendien was het een tijd dat Crawford vrijwel de hele dag in de wodka was. ‘Maar toch kon ik niet uitmaken hoeveel van dit plotselinge strippen een reflex was, en hoeveel ervan woede, een reactie op Marilyns naaktkalender.’ In ieder geval herinnert Arnold het zich als een van de vele voorbeelden van hoe er in die dagen gereageerd werd op de massale aandacht van de fotografie voor Marilyn Monroe.
Er staan nog meer aardige voorvallen in de tekst. Ook Arnold mocht er een keer getuige van zijn hoe Marilyn in een hotelkamer een Europese journaliste ontving voor een interview. Monroe was blootsvoets, had een wel zeer doorzichtig gewaad omgeslagen en vroeg met een zacht stemmetje of de journaliste bezwaar had als ze ondertussen heur haar borstelde.
‘“Of course not,” the woman replied, and when she looked up, Marilyn was brushing her pubic hair. The woman was so startled that she sputtered her way through the interview and left quickly.’
Magnum had een afspraak met de producers van The Misfits, Marilyns (en Clark Gables) laatste film, voor het maken van exclusieve foto's. Om de twee weken zouden er steeds twee topfotografen aanwezig zijn, maar juist door de labiele situatie waarin Marilyn verkeerde, en de vele problemen, werd later gevraagd of Eve Arnold veel langer wilde blijven, en het werk afmaken. Ze schrijft daar heel mooi over, met de scherpe waarnemingen die men van een fotografe kan verwachten.
Marilyn Monroe gefotografeerd door Eve Arnold
De lijn in haar tekst voor dit fotoboek is simpel: hoe kwam het dat de camera, met name de fotocamera zo verliefd was op Marilyn, en omgekeerd: hoe kwam het dat Marilyn pas optimaal functioneerde als er een fotograaf in de buurt was. Een duidelijk antwoord wordt uiteraard niet gegeven, maar haar beschrijvingen en overwegingen zijn intrigerend. (‘It was a stroboscopic display, and all the photographer had to do was to stop time at any given instant and Marilyn would bring forth a new image.’) Als gezegd, er zijn veel MM-fotoboeken. Wie behalve wil kijken ook nog wil lezen wat een fotografe door haar lenzen zag moet Arnold cadeau vragen.
■
Auteursrechtelijk beschermd