Vrij Nederland. Boekenbijlage 1988

[p. 9]

Geeraerts in Rome, Ross in de toekomst
Plezierige nieuwe thrillers

Romeinse suite door Jef Geeraerts Uitgever: Manteau, 319 p., f 29,90
Bèta door Tomas Ross Uitgever: Het Spectrum, 205 p., f 24,90
Jig door Campbell Armstrong Uitgever: Het Spectrum, 472 p., f 32,50

R. Ferdinandusse

De achtste misdaadroman van Jef Geeraerts heet Romeinse suite. Op de achterflap wordt alvast verteld dat het boek handelt over een (zelf)moord in Antwerpen. Maar dan, zo gaat de korte tekst verder, vertrekt commissaris Vincke met zijn assistent, inspecteur Verstuyft ‘naar Rome, waar hij, in nauwe samenwerking met de Italiaanse politie, een minutieus onderzoek begint naar de gedragingen van de dokter op de dag dat zijn vrouw stierf. De afloop is onverwacht en de lezer krijgt volop de gelegenheid kennis te maken met de fascinerende stad Rome.’

Op basis van deze zinnen (en van die titel) valt dus te verwachten dat het verhaal zich in Italië afspeelt, maar dat valt tegen. Het boek is 319 pagina's lang. Op pagina 201 vertrekken Vincke en Verstuyft per Sabena naar Rome, en exact vijftig pagina's later zijn ze alweer in een Fiat Panda op de terugweg. Het is een snoepreisje eigenlijk, want de beide Belgen doen er in een paar momenten de benodigde moord-informatie op en besteden de rest van hun tijd aan vertier. Aan de hand van Geeraerts gaan ze drinken en typisch eten in sterk aanbevolen restaurantjes, en krijgen inzicht in de Italiaanse lekkernijen. (‘Sùgo is puree gemaakt van pendelotte-tomaten en gekruid met look, uien, olio virgine, basilicum, peterselie en nog enkele geheime ingrediënten.’) Ze bezoeken allerlei bezienswaardigheden als de Fontàna di Trèvi, de Gesu-kerk, de San Clemente. Ze gaan ook voor Vinckes vrouw lingerie kopen. La Perla. (‘“Bij ons in België word je gestraft wanneer je als vrouw mooi ondergoed draagt,” zei Vincke voor zich uit.’) Voor mooie pakken verwijst Geeraerts ons naar de Via Borgognona. Het is allemaal smeuïg en aanstekelijk beschreven - als ik Geeraerts' uitgever was stuurde ik hem terug om een reisgids te maken.

In andere misdaadromans gebruikt Geeraerts buitenlandse reizen of ontmoetingen met buitenlandse politiemannen om zwaar op België te kankeren, maar hier in Rome is dat beperkt tot een paar alinea's, voor de rest is het een en al flonkering van het mooie leven. Het enthousiasme van de achterflap wordt in de Romeinse pagina's ook duidelijk: dáár, in die stad van het goede leven voelen Vincke en Verstuyft zich lekker, los van dat verdomde België met zijn benauwende gareel. Romeinse suite heeft een hele kleine plot, door Geeraerts traag, maar met wellust en een meesterlijke verteltechniek uitgesmeerd over al die pagina's. Een heel hoofdstuk bijna wordt besteed aan beschrijving van kamers in een huis. Een heel hoofdstuk wordt besteed aan een prachtig verhoor van een mooie secretaresse door Vincke - het eindigt in ingehouden, mooi beschreven erotiek. ‘De blik van de secretaresse had iets van een hinde,’ schrijft Geeraerts, en over zo'n zin kan ik lang nadenken. Al zijn personages gebruiken veel Engelse woorden, zijn bij tijden flabbergasted, en dat alles wordt weer omspoeld met sappig dialect (‘'k Heb last van 't vliegend flissein’), maar het is never irritating, integendeel, 't verhoogt 't naturel. Soms ligt het er in zijn gepsychologiseer duimendik bovenop (de verdachte dokter gooit ook graag voor zijn lol met werpmessen; hij leest slechte vakliteratuur die Geeraerts desondanks uitvoerig citeert), maar het doet er niet zo veel toe want de manier van vertellen is afleidend genoeg. Drie of vier keer heeft de plot een onverwachte wending, net genoeg om de trage stroom weer even te versnellen. In zijn vorige thriller, over de Bende van Nijvel, kon Geeraerts zijn Vincke en Verstuyft niet gebruiken, in dit boek krijgen ze dubbel en dwars aandacht. Dat is voor de Geeraerts-liefhebbers genoeg en genoeglijk.

Jef Geeraerts
GER DIJKSTRA

Bèta

Tomas Ross is een van de zeer weinige Nederlanders die het thrillers schrijven als beroep uitoefent. Een goede beroepskeus, want hij kan het. Het verzinnen, of construeren van een plot, het liefst gebaseerd op de actualiteit, beheerst hij als geen ander. Bèta, zijn jongste boek (het is al een halfjaar oud) is zo'n kunststukje. Het speelt in 1996, Aids is overwonnen, maar inmiddels opgevolgd door een nog snellere, dodelijker ziekte. Amsterdam lijkt door Orwell ontworpen, met wijken voor de gezonden en wijken voor de aangetasten, in een permanente oorlogssfeer. Tegen dat decor en in afgrijselijke dantijdse dialogen ontwikkelt Ross plannen voor een gigantisch televisiespel, een soort sterrenslag, maar dan met dodelijke afloop, en met - verrassend genoeg - de bekende ex-Ajacied Piet Keizer in de rol van promotor. Het is waanzinnig, maar de manier waarop Ross stap voor stap zijn intrige opbouwt, met voortdurende kleine en venijnige verwijzingen naar Amsterdam van 1987 is amusant, verrassend en waar nodig ook best geloofwaardig. Te midden van de schrille effecten houdt de acteur de rode draad van zijn verhaal - ouderwetse liefde - stevig vast. Dat het leesplezier niet volmaakt wordt komt door twee kleine teleurstellingen. De hoofdrolspeelster heet Loes en dat kán in 1996 helemaal niet meer. En ook het slot is uitermate zwak; de plot, hoe science-fiction-achtig ook, verraadt zo veel thriller-vakmanschap dat er een mooie finale nodig is, en Ross ontkent dat door plotseling de tijd weer terug te draaien. Dat is jammer, want de durf om een boek als Bèta te schrijven zou een nog betere beloning verdienen.

Jig

In de serie Tomas Ross en Maj Sjöwall presenteren verscheen vorig najaar de vertaling van een ouderwetse, groots opgezette thriller. Campbell Armstrong beschrijft, 472 pagina's lang, de meedogenloze jacht van een killer van de IRA op een paar verraders van de Ierse zaak in Amerika. Want er is een kink in de kabel: de steun met geld en wapens die de IRA uit Amerika krijgt is in gevaar: een groepje tegenstanders slaagt erin om die wapenzendingen in handen te krijgen. Daarom stuurt de IRA zijn beste moordenaar, Jig, naar Amerika om de verrader (s) te liquideren. Maar tegelijkertijd zijn de tegenstanders, de protestanten, onder leiding van een dominee die sterk aan Paisley doet denken, ook met een paar killers in Amerika op stap om dood en verderf te zaaien, zodat de publieke opinie zich tegen de IRA zal keren. En dat terwijl de president van Amerika, opvolger van Reagan, een Ier is, die om zijn kiezers moet denken. En Jig, de moordenaar, is weer de zoon van een senator die - maar dat weet hij niet - de wapenzendingen coördineert. En die senator heeft een bloedmooi jong vrouwtje, dat niet alleen op Jig valt, maar ook verder niet deugt. Jig is opgezet om heel spannend te zijn, en voor wie al die geconstrueerde toevalligheden geen bezwaar zijn, is het ook spannend door de opbouw van de scènes. De sfeer wordt opgefokt door vele citaten uit Ierse ballades, die helaas erg slordig vertaald zijn - de hele vertaling doet trouwens een beetje haastig aan (‘ze legde haar vingertoppen op zijn pols’). Maar de stromen vakkundig vergoten bloed vergoeden veel.

■