Hofland
vervolg van pagina 4
van een kwitantie. De verwachting voor wat glasnost en perestrojka betreft: ach, meneer, dat is iets voor volgende generaties. Wat er ook kruide bij wie ik sprak, het wereldbeeld zeker niet; glasnost, perestrojka: het klonk ze in de oren als ons klompen en windmolens - het schijnt dat je die dingen hier hebt, maar niemand heeft ze ooit gezien.
Hofland wordt altijd geprezen om zijn prachtige observaties en op grond van wat ik van hem las haast ik me om in de rij van zijn bewonderaars te gaan staan. Als hij, bijvoorbeeld, het dagelijks leven in een treincoupé - eerste klasse - op één van zijn grotere tochten beschrijft, is hij op zijn best. Toch word ik soms juist van die precieze beschrijvingen wat zenuwachtig. Ik vind ze mooi, maar als ik ze natrek kloppen de details niet. Hofland rijdt op een zondagmorgen Praag binnen en ziet in alle straten Trabants voor de huizen staan; ik sta op zondag vroeg op en zie dat het enkel Skoda's zijn. Hofland spreekt er iemand van de Rudeho Prava, terwijl ik er uitsluitend de Rude Pravo aan de kiosken kan krijgen. Hofland ziet borden met verstrekkende optimistische mededelingen langs de weg staan in de DDR en stelt, aan het eind van zijn tocht door drie Oosteuropese staten, vast dat je ‘alleen in de DDR nog op de openbare weg met dergelijke zaken wordt lastig gevallen’. Ik daarentegen turf tussen de grensovergang bij Furth im Wald en Praag, vanachter het autoraampje, alleen al zesentwintig in ferme kapitalen uitgevoerde statements over de wereldvrede en de produktiekrachten, telkens onder het logo van onze Bildtstar.
Het zijn, toegegeven, kleinigheden, maar wanneer je als Hofland vindt dat ‘small facts speak to large issues’ en daarom wereldbeelden probeert te beschrijven vanuit persoonlijke waarnemingen, moeten kleinigheden kloppen. Ik woon niet in Amsterdam en als ik er een paar keer per week kom parkeer ik altijd voor de deur van de plek waar ik moet zijn. Mitsdien loop ik nooit door de steegjes waarvan me de verborgen toestand van het plaveisel in smakelijke beschrijvingen geschilderd is. Nu ik bij wijze van steekproef enkele plekken in Centraal-Europa heb gecontroleerd vraag ik me af hoe het eigenlijk met die hondedrollen zit: ligt er überhaupt iets en zo ja, wat is het dan?
■
Auteursrechtelijk beschermd