Delicate organismen
Veel van onze steden zijn ons niet alleen letterlijk, maar ook figuurlijk boven het hoofd gegroeid. De middelen schieten vaak schromelijk te kort om de stedelijke infrastructuur - de wegen, gebouwen, waterleiding en riolering, energievoorziening, enzovoorts - op peil te houden. Het gevolg is: verloedering en verval. De binnensteden worden gekenmerkt door gebrekkige dienstverlening, geconcentreerde armoede, een hoog niveau van criminaliteit, het wegtrekken van kapitaalkrachtige delen van de bevolking en een algehele vervreemding. In een notedop is dit de sombere analyse van Michael Middleton, die tot voor kort de belangrijkste milieulobbyist was in Groot-Brittanië. Hij heeft zich teruggetrokken als voorzitter van de Civic Trust. Zijn zojuist verschenen boek Man Made the Town (The Bodley Head, f 65,60) zou gezien kunnen worden als zijn intellectuele nalatenschap aan de milieubeweging. Deze dient zich niet alleen zorgen te maken over de vervuilde rivieren en de zure regen die onze bossen aantast, maar ook over het ‘grootste kunstwerk’ dat de mensheid ooit vervaardigd heeft: de stad.
In Middletons ogen zijn steden ‘delicate organismen’, die in een fragiel evenwicht verkeren. Daar mag niet zo maar in worden gehakt, omdat de mode dit voorschrijft. We moeten behouden wat de moeite waard is en alleen maar tot vervanging en vernieuwing overgaan als we iets beters te bieden hebben. Maar steden zijn meer dan bouw- en kunstwerken. Ook de sociale verhoudingen zouden tot het werkgebied van de milieubeweging moeten behoren. We dreigen in een chaos terecht te komen als we de kwaliteit van de menselijke interactie, die in eeuwen ontwikkeld is, verloren laten gaan. Stedelingen groeten elkaar niet meer op straat, ze sluiten zich van elkaar af door gebruik te maken van particulier vervoeren zich te verschansen in gebarricadeerde woningen. De stad, aldus Middleton, zijn we zelf en het wordt hoog tijd dat we de handen uit de mouwen steken om te redden wat er nog te redden valt.
De auteur onderstreept zijn sympathieke, maar nogal naïeve betoog met schitterend fotomateriaal over steden in de Verenigde Staten en Europa. Zijn boek is gesponsord door Shell. Gezien de frequente lelijke opmerkingen aan het adres van de auto en de kwalijke rol die het autoverkeer speelt in het stedelijk milieu is het misschien wel begrijpelijk dat Shell uitdrukkelijk laat weten dat haar sponsorschap niet betekent dat ze iedere uitspraak van de auteur onderschrijft.
LB
Auteursrechtelijk beschermd