Pockets
Een fraai oeuvre, roem, vier prachtige kinderen, een geestige, aantrekkelijke vrouw, twee huizen, belangstelling voor vrouwen: het lijkt de hoofdpersoon uit het titelverhaal in E.L. Doctorows bundel Lives of the Poets (Picador, 145 p., f 17,50) aan niets te ontbreken. Een gelukkig leven dus? Niet bepaald: hij isoleert zich, voelt zich troosteloos en verlaten. Bovendien heeft hij ‘this painful stitch’ in zijn nieren. Behalve ‘Lives of the Poets’ beval deze bundel (die ook in Nederlandse vertaling bestaat) nog zes verhalen die meer samenhangen dan op het eerste gezicht lijkt.
Ook het bestaan van het Pro Arts Quartet in James Wilcox' humoristische roman North Gladiola (Paladin/Grafton Book, 238 p., f 20,25) verloopt niet vlekkeloos: Koreaans violist Duk Soo tobt met een geheime liefde en celliste Ethyl Mae Coco lijkt te maken te hebben met de dood van een weerloos schepsel. Huilend snijdt het kwartet door Haydn en moordend wordt Mozart vertolkt. De gemoederen lopen soms hoog op. Zo speelt Ethyl Coco, zinnend op wraak op de violiste Myrtice vanwege haar te laat komen, een hele medley in A terwijl de rest van het kwartet volhoudt in D.
William Carlos Williams was naast schrijver ook huisarts; de belevenissen in zijn praktijk in New Jersey kregen hun neerslag in The Doctor Stories, een door Robert Coles samengestelde verzameling verhalen, gedichten en autobiografische aantekeningen (Faber and Faber, 142 p. f 22,80). Drama van alledag, bijvoorbeeld in ‘Danse Pseudomacabre’, waar we getuige zijn van het sterven van een kind. Aangrijpend beschrijft Williams de laatste minuten, tot het lichaampje ‘begins to fold itself like a flower again.’ Diagnose: Meningitis. Acute.
Meer sociale ellende in Robert Stones boeiende roman A hall of mirrors (Picador, 360 p. f 22,80). Drie aan lager wal geraakte jonge mensen raken in de greep van een extreem rechtse tycoon. In een door deze volstrekt corrupte Bingamon veroorzaakte politieke hysterie houdt slechts een van de drie, de disc-jockey Rheinhardt, het hoofd boven water. Maar vrolijk ziet ook zijn toekomst er bepaald niet uit.
D.H. Lawrence schreef bijna duizend gedichten, maar niet allemaal even goed. In 1972 vond Keith Sagar niet meer dan honderdvijftig een selectie waard. Hierna schreef hij een Lawrence-biografie die hem kennelijk zijn mening enigszins deed wijzigen. In een herziene editie van D.H. Lawrence. Selected Poems, (Penguin, 269 p. f 17,50) komt hij tot honderdvijfenzeventig goede gedichten. In die honderdvijfenzeventig, schrijft Sagar, toont Lawrence zich ‘a great poet in every sense, including the technical’. De opgenomen gedichten uit Lawrences (beste) bundel Birds, Beasts and Flowers zijn schitterend, maar ook van de atheïstische verzen uit de bundels Nettles en More Pansies heb ik genoten. Dit geldt ook voor Shakespeare's Sonnets (Oxford University Press, 201 p. f 22,80), uitgegeven en ingeleid door Stanley Wells. Naast de 154 sonnetten nam Wells ook ‘A Lovers Complaint’ op, eveneens te vinden in de Thomas Thorpe-editie van Shakespeares gedichten uit 1609. Er is wel aan de authenticiteit van dit verhalende gedicht getwijfeld, maar volgens Stanley Wells nooit op goede gronden. Van vier van de 154 sonnetten is een variant opgenomen.
Gail R. Scott bezorgde The Collected Poems of Marshden Hartley 1904-1943. (Black Sparrow Press, 360 p. f 42,25) Hartley werd bekender als schilder dan als dichter, nog geen jaar na zijn dood in 1943 bracht het Museum of Modern Art een overzichtstentoonstelling. Vooral zijn latere poëzie is desondanks schitterend, vol van kustatmosfeer en vergankelijkheid. Even fraai uitgegeven werden John Wieners Selected Poems 1958-1984. Hier en daar onthutsende poëzie: ‘Pierced with a miniature electric track/ on which no trains run/ our back against the wall/ this shock treatment does not cure/ as it's supposed to/ Only reduces sustained intellectual effort/ and turns poets into dogs.’ Over Wieners poëzie, en over zijn moeizame levenswandel (drugs, inrichtingen, de elektroshock kent hij uit eigen ervaring) zijn twee onthullende interviews opgenomen. Verder verschenen in Black Sparrow Press The Rings of Saturn, verhalende en niet overal even inspirerende poëzie van de Californische Diane Wakoski (122 p. f 33, -) en A European Education (87 p. f 31,25) door de eveneens Californische Harvey Mudd. In 1979 reisde Mud naar Europa om uit te zoeken wat de Holocaust nu werkelijk had betekend. In een van de laatste gedichten van zijn poëtisch reisverslag schrijft hij: ‘I can imagine nothing of their terror.’
Een zeer aardig boekje is Hans Joachim Neumanns Der Deutsche Film heute, een in vloeiende stijl, zeer kritisch geschreven boekje over ‘die Macher, das Geld, die Erfolge, das Publikum’ (Ullstein Sachbuch, 194 p. met register, f 14,65). De kritische toon is tot in de onderschriften bij de vele foto's terug te vinden. Zo schreef Neumann onder een foto van Fassbinder: ‘Voreilig zum Genie des Neuen Deutschen Film verklärt’.
Minder kritisch is The Life en Works of Sigmund Freud) door Ernest Jones, Edited and abridged by Lionel Trilling and Steven Marcus (Penguin, 669 p. f 40, -). In de inleiding zegt bezorger Trilling dat Freud in Jones zijn ‘predestined and wholly appropiate biographer’ vond. Jones is jaren met Freud geassocieerd geweest, en was ook zelf internationaal gerespecteerd psychiater: hij moet veel van Freud hebben geweten. The Life and Works of Sigmund Freud bevat onmiskenbaar veel informatie, maar wie Hans Eysencks Decline and Fall of the Freudian Empire (Penguin, 224 p., f 22,95) leest zal toch met enige terughoudendheid de beschouwingen van Jones over Freud onder ogen nemen. Van Freuds beeld als de Columbus van de menselijke geest blijft weinig over. In helder polemische stijl laat Eysenck zien dat bijvoorbeeld Freuds behandeling van bedwateren of ‘headbanging’, op ingewikkelde seksuele theorieën gebaseerd, veel minder effectief zijn dan de behandeling die op Pavlov is gebaseerd. Eysenck schat Pavlov dan ook veel hoger dan Freud. In Decline and Fall of the Freudian Empire wordt de biografie door Jones steeds opnieuw ‘beroemd’ genoemd, en aan het eind van Eysencks boek komt de aap uit de mouw: ‘The Life and Works of Simund Freud is more a mythology than a history.’
ATTE JONGSTRA
Auteursrechtelijk beschermd
