Vrij Nederland. Boekenbijlage 1987

Brieven

Hölderlin

In de rubriek ‘Gezien’, Boekenbijlage, 16 mei 1987, wordt gewag gemaakt van de eerste Nederlandse vertaling van Hölderins Hyperion. Ben Schomakers vertaling is echter niet de eerste. In 1950 verscheen een vertaling van de hand van G.L. Dijkman in de - onvolprezen - reeks ‘Klassieke Galerij’ (nr. 53) van uitgeverij De Wereldbibliotheek. Of deze vertaling de eerste was, blijft nog de vraag. In zijn ‘Woord vooraf’ doet Dijkman daar geen mededeling over.

Huis ter Heide

P.S.N. Oost

Seamus Heaney

Hoewel ik Jan van der Vegts bewondering voor het werk van de Ierse dichter Seamus Heaney deel (VN Boekenbijlage 2 mei 1987), zal ik niet in de verleiding komen diens door Peter Nijmijer vertaalde gedichten te kopen. Het probleem is, denk ik, dat Van der Vegt zo door Heaney geboeid is, dat hij Nijmijer graag een serie vertaalblunders wil vergeven. Hij noemt er wel een paar, maar prijst tegelijk de moed van de vertaler om moeilijke gedichten niet uit de weg te gaan.

Was Nijmijer er maar helemaal van afgebleven!

Laten we eens wat scherper kijken naar de vertaalde fragmenten in Van der Vegts recensie. (Heaney) is degene die in beschaafde woede oogluikend zou toezien, en toch de stipte, intieme wraak van de stam zou begrijpen.

Blijkbaar heeft Nijmijer nog nooit gehoord van het gebruik van ‘would’ in de betekenis van ‘had de gewoonte’, ‘...altijd’, want hij maakt dezelfde fout in:

Opzettelijk zou hij zijn boek van terughoudendheid laten vallen.

Jan van der Vegt signaleert hier alleen de onzinnige vertaling ‘laten vallen’ voor ‘unclasp’.

In het volgende fragment meent Nijmijer een rat te zien bungelen op een doornstruik. Bij Heany ‘a black rat / sways on the briair’.

‘It looked me through’ is toch wel erg povertjes vertaald met ‘Hij keek me aan’; ‘it stared me out’ houdt een wedstrijdelement in dat niet in ‘hij staarde me strak aan’ zit. ‘Infected fruit’ is geen aangestoken fruit maar ziek, wormstekig fruit.

Van der Vegt spreekt waarderend over Nijmijers vertaling van ‘Summer House’, maar ziet te gemakkelijk over het hoofd dat ‘uitputten’ een veel minder voor de hand liggende vertaling is voor ‘sap’ dan ‘uitpersen’.

Ik moet bekennen dat ik deze recensie heel kritisch gelezen heb omdat ik me eens opgewonden heb over een treurig slechte vertaling van het gedicht ‘Granite Chip’ uit de cyclus ‘Shelf Life’ in het Cultureel Supplement van het NRC-Handelsblad. Eén van de kinderlijkste fouten daarin was ‘het zegt’ voor ‘it says’ (‘er staat’). In een latere versie (verschenen op Poetry International 1986) was alléén de vertaling ‘niets’ voor ‘little’ vervangen door ‘weinig’. Hoera!

Zoals Jan van der Vegt zegt: Heaney is soms knap moeilijk te vertalen (ik kan het ook niet hoor), maar het getuigt eerder van moed ervan af te blijven dan maar wat aan te klungelen.

Waalre

F.H.A. van Oers