Vrij Nederland. Boekenbijlage 1987

De biograaf gebiografeerd

Hesketh Pearson (1887-1964) was stellig een van de bekendste Engelse biografen van onze tijd. Zijn definitie van de ‘geboren biograaf’ ziet er zo uit: ‘(Hij) is boven al het andere geïnteresseerd in het menselijke karakter. Hij wordt geheel in beslag genomen, met uitsluiting van alles behalve de afkeurenswaardige noodzaak om de kost te verdienen, in de eigenaardigheden, de luimen, de emoties, de vijandschappen, de curiositeiten van de menselijke aard. Hij blijft onbewogen door stereotiepen, door mensen die zich conformeren aan de normen van hun soort; hij raakt ogenblikkelijk in vuur over excentrieken, over lieden die fundamenteel verschillen van hun medemensen.’

Pearsons boeken zijn evenzovele getuigenissen van dit bewonderenswaardige credo. Sydney Smith, Bernard Shaw, Arthur Conan Doyle, Oscar Wilde, Charles Dickens en nog een hele stoet andere meer of minder luisterrijke verschijningen uit de rijke Engelse cultuurhistorie hebben hem aan zijn onderwerpen geholpen. Al die biografieën zijn buitengewoon leesbaar: je kunt ze mee naar bed nemen zonder het gevaar te lopen tussen de lakens het hoofd te moeten bieden aan knarsend geschreven academische paragrafen, of te worden bedolven onder voetnoten.

Pearson is nu zelf het onderwerp van een biografie geworden: Nothing is Repent; The Life of Hesketh Pearson door Ian Hunter (Hamish Hamilton, f61,30). Het idee dat er aan de biografie van een biograaf ‘iets lichtelijk absurd’ zoal niet incestueus’ is (Hilary Spurling in de Observer), kan terstond van de hand worden gewezen als men beseft dat wat zowat de meest fameuze Engelse biografie aller tijden is, eveneens het leven van een biograaf tot onderwerp heeft: Boswell over dr. Johnson, óók twee van Pearsons helden trouwens. En net zoals Boswell voldoet ook Hesketh Pearson zelf ruimschoots aan zijn eigen criteria. Hij was een vrouwenjager met een talent voor vriendschap en conversatie en een uitgesproken individualist. Ach, een man die de volledige tekst van Hamlet en Macbeth uit z'n hoofd kent, zo iemand moet wel deugen.

Als paperback zijn er zo juist twee van zijn boeken herdrukt: A Life of Shakespeare en Walter Scott, His Life en Personality (eveneens bij Hamish Hamilton, f33,60 elk). Het eerste van de twee heeft een inleiding van Anthony Burgess.

MK