Juan Carlos Onetti
Vervolg van pagina 4
Of er nu iets uitkwam of niet, of het lukte of niet, of het gepubliceerd werd of niet, dat vond - en vind - ik niet belangrijk. Waar het mij om gaat is: schrijven. Noem het zoals je wilt: een verslaving, een ziekte... Het komt en beheerst me volkomen. Als ik schrijf ben ik gelukkig.
In de Verenigde Staten werd destijds een heftige polemiek gevoerd tussen Hemingway en een andere bekende schrijver, zijn naam is me nu ontschoten. De laatste beweerde dat het schrijven van journalistieke stukken zeer nadelig was voor het literaire werk van een schrijver. Hemingway verdedigde de journalistiek. Door de journalistiek had hij bondig leren schrijven. En dat is in zijn werk te merken. (Wendt zijn blik naar de verzameling foto's op de muur.) De grootste is natuurlijk de man achter de schrijfmachine die hier hangt, Faulkner, naast het vlaggetje, de vlag van Uruguay. (Heftig:) Bij jullie weten ze helemaal niet dat dat kleine republiekje bestaat, hè?
Er wordt in de Nederlandse kranten veel over Latijns-Amerika geschreven. Ook het einde van de militaire dictatuur en de terugkeer van de democratie in Uruguay enkele jaren geleden kreeg de nodige aandacht, zij het minder dan de ontwikkelingen in Argentinië.
Maar in Uruguay waren dan ook minder mensen vermoord. In Argentinië was het monsterlijk.
Overweegt u terug te keren naar Uruguay of Argentinië?
Ik ben heel oud. Ik woon nu al meer dan tien jaar in Madrid. Van mijn vrienden en kennissen zijn sommigen even oud als ik, anderen zijn gestorven; de vrouwen die ik heb bemind zijn tien jaar ouder geworden... Dat is allemaal heel droevig.
U heeft het naar uw zin in Madrid?
Ik zit hier wel goed. Ik woon in bed. Literaire vrienden heb ik hier niet. Ik word uitgenodigd voor forums, voor congressen... Als ik de moed heb vraag ik: hebben jullie na een congres beter leren schrijven? Wat voor zin heeft een congres? In Spanje hoort men zichzelf graag praten. Ieder leest zijn bla-bla-praatje voor, over Lopez de Vega, over Quevedo... Naar mijn gevoel waart er in Spanje nog steeds een provinciale geest rond. Er zijn wel goede Spaanse schrijvers, vooral als het om goed, zuiver taalgebruik gaat, iets wat mij overigens niet interesseert, maar in Spanje krijg je het gevoel dat men niet in de wereld staat.
Ook nu niet, met de snelle modernisering? Spanje doet alle mogelijke moeite om helemaal bij de westerse wereld te horen.
Zeker. Spanje heeft een minderwaardigheidscomplex, waar ze overheen proberen te komen door middel van een meerderwaardigheidscomplex. Dat vind ik belachelijk. Nu willen ze van Madrid de culturele hoofdstad van de wereld maken. Dat is toch idioot? Parijs was en is nog steeds het culturele middelpunt van de wereld.
U gaat bijna nooit de deur meer uit?
Heel zelden. Ik ben heel oud. Ik wijd me aan het schrijven.
Heeft u contact met andere Latijns-Amerikaanse ballingen die hier verblijven?
Niet veel. Sommigen komen me wel eens opzoeken. De meeste ballingen hebben uitgesproken politieke opvattingen, altijd links of quasi links. Ik bedoel dat niet geringschattend. Ik ben links, maar niet van dat type. Ik houd niet van regels, van gehoorzaamheid.
■
Auteursrechtelijk beschermd