Voorspelbare loutering
Werk zoeken door Susan Cheever Vertaling: Nan Lenders Uitgever: De Arbeiderspers, 162 p., f29,50
Eric Gobbers
In Werk zoeken, haar eerste roman, beschrijft Susan Cheever in een droogironische stijl de pijnlijke bewustwording van Salley Potter, dochter van een literatuurprofessor. Ze trouwt, zoals het meisjes van haar afkomst betaamt, op vrij jonge leeftijd en ze verwacht van haar man dat hij voor de rest van haar leven een beschermende en verzorgende rol zal vervullen.
De tijdgeest (jaren zestig) is echter niet meer geschikt om die rol van probleemloze huisvrouw zomaar te tolereren. Waarden gaan aan het wankelen, Salley behoort tot een nieuwe sociologische categorie: ‘Vrouwen die binnen de gouden cirkel willen blijven die de maatschappij hun voorschrijft, die mannen willen liefhebben en leuke jurken willen dragen en willen leren koken en in alle rust kinderen willen baren, maar die het niet kunnen helpen dat ze tóch een beetje anders zijn. En dat maakt dat ze van alles willen veranderen.’
Salley raakt zwaar gefrustreerd in haar huwelijk en na wat heen en weer geschreeuw is een scheiding onvermijdelijk. Ze huurt een vrijgezellenflat in New York (rekeningen betaald door vader) en gaat op zoek naar werk bij de Village Voice, Newsweek en The New York Times: zonder resultaat. Ze schuimt de party's van de kunstenaarskolonie af en komt langzaam maar zeker tot het besluit dat het engelachtige liefdesdroombeeld waarmee ze is opgegroeid en waarvan ze dacht dat het vorm zou geven aan de rest van haar leven, niets (meer) heeft te maken met de versplinterde wereld van de moderne grootstadsmens.
Het grootste deel van het boek concentreert zich op Salley's weinig succesvolle pogingen om aan de bak te komen en op een aantal weinig voldoening gevende verhoudingen met journalisten en kunstenaars. Ietwat abrupt beginnen haar kansen te keren, ze raakt een verhaal kwijt aan de ‘Voice’, ze vindt een soort sereniteit in haar liefdesleven en als klap op de vuurpijl wordt ze aangenomen bij Newsweek. Ondanks alles een ouderwets happy end.
Werk zoeken is ondanks de rake observaties en goede sfeertekening van de Newyorkse betere kringen een wat bloedarmoedig stukje literatuur. Het werk behoort tot de mild feministische literatuur, waarin met veel geestigheid (te veel in Cheevers geval) verhalen verteld worden die de moderne jonge vrouw een hart onder de riem moeten steken zonder intussen schreeuwende barricadenmanifesten te worden. De evolutie van de hoofdpersonages is altijd dezelfde, ze komen er wel uit met niet al te veel kleerscheuren. Wat aan passie ontbreekt, wordt goedgemaakt door ironisch opgetrokken mondhoeken en een op het randje van het zelfmedelijden balancerend relativisme.
Conclusie: een pittig, goed geobserveerd en vlot leesbaar boek met een horizon die iets te dicht binnen handbereik ligt.
■
Auteursrechtelijk beschermd