Parabel van de levensangst
Die Taube door Patrick Süskind Uitgever: Diogenes Importeur: Nilsson & Lamm, f25,05
Wil Rouleaux
Drieduizend exemplaren bedroeg de eerste oplage van Patrick Süskinds Het parfum. De roman die begin 1985 bij de Zwitserse uitgeverij Diogenes verscheen, bleek echter al spoedig een ongemeen verkoopsucces. Inmiddels is het werk over de massamoordenaar en parfumeur Jean-Baptiste Grenouille in meer dan twintig talen vertaald, ook in het Japans, Catalaans en Kroatisch. In Duitsland zelf staat het boek nog steeds zeer hoog op de top-tien-lijsten, waar het eigenlijk alleen concurrentie te duchten heeft van commerciële kanonnen als Márquez, Allende en Eco. Het succes zal nog wel enige tijd aanhouden en wellicht straks een nieuwe impuls krijgen; de verfilming van het boek is namelijk aanstaande, en in dat verband worden zelfs al de namen genoemd van Roman Polanski en Stanley Kubrick.
De auteur van het boek blijft ondertussen angstvallig in de anonimiteit. Interviews gaat hij consequent uit de weg, en zelfs een uitnodiging vanuit Frankrijk om in Bernard Pivots spraakmakende televisieprogramma Apostrophes te verschijnen heeft de als francofiel te boek staande schrijver categorisch afgewimpeld. Van de in 1949 geboren Süskind is daarom niet veel meer bekend dan dat hij een theeliefhebber en pijproker is, dat hij een bescheiden optrekje heeft in de Münchense kunstenaarswijk Schwabing en dat zijn vader eertijds als redacteur bij de Süddeutsche Zeitung een naam had op te houden als stilist.
Honderdduizend exemplaren bedroeg de eerste oplage van Süskinds onlangs verschenen novelle Die Taube (Diogenes, f25,05). Het boekje, dat bij een royaal lettertype net honderd bladzijden haalt, is net als Het parfum in Frankrijk gesitueerd. Jonathan Noel is de ruim vijftigjarige hoofdpersoon die als portier in dienst is bij een Parijse bank. Jonathan woont al enkele decennia alleen op een kamertje van drie bij twee meter. ‘Monotone Ruhe und Ereignislosigkeit’ - dat is het enige waar hij behoefte aan heeft. Op een vrijdagmorgen in de zomer van 1984 wordt zijn rust abrupt verstoord. Een duif heeft zich op de drempel van zijn woning genesteld en wil van geen wijken weten. Het diertje is voor Jonathan het toppunt van chaos en anarchie, weshalve hij besluit zijn kamer voorgoed te verlaten. Zo'n vaart loopt het niet, want na één uiterst onrustige nacht in een hotel keert hij de volgende morgen weer terug. Om vast te stellen dat de duif is verdwenen.
Die Taube is een met stilistisch raffinement vertelde parabel van de levensangst. Anderzijds is de psychologische motivatie erg gebrekkig. Dat verwijt gold ook al voor Het parfum, maar wat bij een avonturenroman die in de achttiende eeuw speelt geen bezwaar hoeft te zijn, is het hier wel. Op de eerste bladzijden wordt verteld dat Jonathans ouders tijdens de oorlog zijn gedeporteerd. Die verklaring is wat geforceerd en bovendien niet in overeenstemming met de luchthartige verteltrant van Die Taube.
■
Auteursrechtelijk beschermd