Vrij Nederland. Boekenbijlage 1987

[p. 12]

De jacht op de AKO-prijs
Literaire slangen en ladders

Aan deze pagina werkten mee: Beatrijs Ritsema, Diny Schouten en R. Ferdinandusse. Tekening: Peter van Straaten

1. Uw leenvergoeding van de bibliotheken voor het jaar 1986 bedraagt 28,56. Ga drie plaatsen vooruit.

2. Uw boek wordt juichend besproken in alle kranten en weekbladen. Helaas leest geen hond het, want de voorraad is in het Centraal Boekhuis zoekgeraakt.

3. Uw uitgever verhoogt de prijs van uw boek tot f39,50 ‘omdat er toch maar weinig van verkocht zullen worden’.

4. Ondanks dat Büch uw boek verkeerd samenvat en in de onjuiste literaire traditie plaatst, tipt hij het wel als aanbevelenswaardig in zijn persoonlijke topvijfje. Gelukkig heeft iedereen gezien dat hij het op zijn kop in beeld hield.

5. In een door Hugo Verdaasdonk uitgevoerde enquête onder critici over ten onrechte miskende derderangsschrijvers verzamelt u de meeste stemmen.

6. U gaat in op een uitnodiging om iets te schrijven voor een benefietbundel ten behoeve van katholieke aidspatiënten. Op het moment dat het boekje verschijnt blijkt Kellendonk uw serieuze analyses van het maatschappelijk probleem als een pastiche op zijn Mystiek lichaam te beschouwen. Het kost u drie beurten om een en ander recht te zetten.

7. Uw uitgever heeft zich strikt gehouden aan wat hij dacht dat het reglement voor de AKO-Boekenprijs voorschreef. Hij stuurde dus vijf romans in. Die van u zou vast de zesde geweest zijn, zei hij.

8. U wint de poll voor ‘De aantrekkelijkste Nederlandse schrijver’ van Cosmopolitan.

9. U bent met uw debuut al bij veel uitgevers langs geweest, en de laatste zegt: ‘Wat fijn voor u dat u vrouw bent, u kunt nu nog naar drie feministische uitgeverijen.’

10. Omdat uw naam in geen enkele bundel met bijdragen over Multatuli voorkomt denkt iedereen dat u zwaar ziek of ingestort bent. Zuchtend zet u zich aan de arbeid.

11. U schreef uw roman op een tekstverwerker. Een gedeeltelijke stroomstoring heeft alle oneven pagina's uitgewist. Over de aldus ontstane experimentele roman wordt geoordeeld dat hij ondanks zijn verdiensten ‘toch ook ergens iets mist’.

12. Uw boek over de ondergang van een orchideeënkweker wordt door Maarten 't Hart tot de beste antifeministische roman aller tijden uitgegroepen. Tot uw verbazing staat u ineens op de non-fictie toptien.

13. De samenstelling van de jury wordt bekend gemaakt. De katholieke signatuur der leden stemt u hoopvol, want ook u bent van het houtje. Ga tien plaatsen vooruit.

14. U wordt uitgenodigd op basis van uw roman een proefhoorspel voor de AVRO te schrijven.

15. Op het Boekenbal staat u te tetteren dat er in Nederland nog nooit een goede historische roman is geschreven. U merkte pas later dat Hella Haasse ook stond mee te luisteren. Ga vier plaatsen terug.

16. Uw uitgever wordt opgekocht door boekengigant Malherbe, die u zeventien procent royalty's in het vooruitzicht stelt. Uw statusgevoeligheid en uw weerzin om in één fonds te zitten met Heinz Konsalik geven u in om uit te zien naar een literaire uitgever, maar het grote geld lokt ook. Bevangen door twijfel moet u twee beurten overslaan.

17. Uw boek wordt uitgekozen als speciale Boekenweekuitgave van de HEMA.

18. U zingt samen met Hella Haasse een gregoriaans duet in het VPRO-programma Boeken.

19. Na een gesprek met Martin Ros en Theo Sontrop over onbekende schrijvers en de meesterwerken die ze gepubliceerd hebben, raakt u zo gedeprimeerd over uw belezenheid dat u geen letter meer op papier kunt zetten. U moet drie beurten overslaan.

20. U wint de poll voor ‘De aantrekkelijkste Nederlandse schrijver’ van Opzij.

21. U ontvangt de Verkeer- en Waterstaatsprijs voor uw ballade Ode aan de stormvloedkering en bij de uitreiking prijst Neelie Smit-Kroes u als ‘het groene licht onder onze dichters’.

22. U wordt door K.L. Poll ontmaskerd als hbs'er.

23. Uw op de actualiteit toegesneden novelle Condoom doet niets. Uw uitgever wijt het aan de plastic verpakking.

24. Jaap Goedegebuure kraakt uw boek. Drie plaatsen vooruit.

26. Na maandenlange stilte krijgt uw boek eindelijk de eerste recensie - door de Prisma Lectuurvoorlichtingsdienst! En ze zijn verrukt van uw werk!

27. In het Repertorium van Nederlandse Literaire Prijzen leest u dat Hella Haasse, Pierre Dubois, Paul de Wispelaere en Kees Fens in 1971 het boek Schuine lyriek van Huyskens met de Lucy B. en C.W. van der Hoogtprijs hebben bekroond. U weet nu dat de titel van uw boek Scheve gezichten in orde is.

28. Uw boek wordt geselecteerd als christelijk Boekenweekgeschenk.

29. Uw boek wordt genomineerd en u krijgt een uitnodiging voor het diner.

[p. 13]

In Engeland kent men de Booker Prize, in Frankrijk de Prix Goncourt, allebei prijzen voor de beste roman van het jaar waar een flinke som gelds aan verbonden is. Dit jaar zal voor het eerst in Nederland een soortgelijke prijs worden uitgereikt: de AKO-prijs, een initiatief van in de AKO-keten verenigde boekhandelaren en -importeurs. De jury die zich op het ogenblik beraadt op wie de gelukkige zal worden, bestaat uit: Hans van Mierlo (voorzitter), Paul de Wispelaere, Hella S. Haasse, Kees Fens en Pierre H. Dubois. Op 6 april worden de nominaties bekend gemaakt; de uitslag volgt half mei. Om u zelf een beetje in te leven in de hoop en vrees waartussen schrijvers in de komende tijd moeten balanceren, de meevallers die ze op hun pad vinden en de teleurstellingen die moeten worden geïncasseerd in de weg naar de top, kunt u een dobbelsteen ter hand nemen en u met enige concurrenten om de tafel scharen om het spel ‘De jacht op de AKO-prijs’ te spelen. Het doel zal duidelijk zijn: het gaat erom vóór de anderen hokje 54 te bereiken, waar u een grote zak geld en veel aanzien wacht.

30. U mag als eerste Nederlandse auteur een geheel door de CPNB verzorgd uitstapje maken naar de magazijnen van De Slegte omdat uw titels daar nu een gehele wand beslaan.

31. U gaat signeren in een boekhandel. Er komt niemand en de boekhandelaar zegt als troost: ‘Er is schaatsen op de tv.’

32. De uitnodiging van middelbare scholen en patronaatsgebouwen om te komen voorlezen stromen binnen na publikatie van uw roman Het Atlasgebergte (114 blz.). Dit levert u boekenbonnen, flessen wijn en bossen chrysanten op.

33. Een ingezonden-brievenschrijver uit Vilvoorde wijst opvallende parallellen aan tussen uw net uitgekomen novelle en het boek Le cosmonaute agricole van de Franse schrijver René de Obaldia. Hij maakt zelfs gewag van identieke passages. Uw verweer dat uw voorwoord waarin het plagiaat in een verhelderend en dwingend kader werd geplaatst treurig genoeg is weggevallen, wordt niet van harte geaccepteerd.

34. Annemarie Grewel komt erachter dat de neef van uw aangetrouwde tante een diavoorstelling in Kaapstad heeft verzorgd. De gemeente Amsterdam plaatst u op de zwarte lijst en de hele PvdA-fractie gaat kijken of er geen foto's van u in het museum hangen.

35. Uw boekje, dat bestaat uit een bundel van afwijzingsbriefjes van uitgevers wordt een groot commercieel succes.

36. Uw ingeving om het jurylid H. van Mierlo een doos malt-whisky van Glenfiddich toe te sturen, valt zo goed dat ook de andere juryleden u hun adres sturen. Ga vier plaatsen verder.

37. In navolging van uw grote voorbeeld H. Mulisch laat u zichzelf in zwempak op de achterflap van uw boek zetten. Helaas kan er maar één de best ontklede schrijver van Nederland zijn.

39. Uw zending naar het Letterkundig Museum blijkt voorbarig. Directeur Anton Korteweg stuurt u de kist met personalia, voornamelijk bstaande uit afgedragen kleding en enige door u zelf in flessen gebouwde bootjes, onverwijld retour.

40. In een interview noemt Fons Rademakers uw boek als een voorbeeld van wat hij nooit zou willen verfilmen.

41. U wordt getipt voor de prijs van Boekmanager van het jaar omdat bleek dat u de Ahoyhal moest huren toen u het idee kreeg een ruilbeurs in te stellen voor boeken met bewonderende opdrachten van Jeroen Brouwers.

42. U bent uitgenodigd als writer in residence door de Universiteit van Minneapolis. Accepteren betekent dat u niks beters te doen heeft. En bovendien betekent het een jaar lang géén interviews, niet signeren en niet in jury's zitten. Wat te doen? Twee beurten overslaan.

43. U bent op bezoek in de gevangenis.

44. U mag optreden bij Jan Lenferink in RUR, maar hij zegt van tevoren: over uw boek zullen we het maar niet meer hebben.

45. U hoeft de nieuwe biografie van Vestdijk niet te recenseren omdat u Mieke tegen mevrouw Vestdijk mag zeggen. Dit scheelt tijd en u mag nog een keer gooien.

46. U zit aan aan het diner voor nominés, de jury en 60 journalisten. Het menu bestaat uit garnalencocktail-Vinkenoog, sandwich-A.F.Th. van der Heijden, Boeuf Stroganoff-Brakman en geflambeerde flensjes à la Marjan Berk.

47. U wordt bestuurslid van het Fonds voor de Letteren. Het enige nadeel is dat u nu pas over zes maanden die nieuwe BMW kan aanschaffen.

48. Een slechte beurt - die u moet overslaan - toen u aanzittend aan het diner voor de genomineerden de jury voor u trachtte in te nemen door op te merken dat de keuze van een D66'er als voorzitter inderdaad voor een jong gezicht had gezorgd.

49. U mag een keer op proef zelf in een literaire jury zitting nemen, want het staat toch al vast dat Hugo Brandt Corstius hem krijgt.

50. U belandt in de gevangenis omdat u tijdens het diner van de genomineerden de antieke zoutvaatjes achterover heeft gedrukt. U wordt pas weer verlost als er drie van uw collega's (medespelers) op bezoek zijn geweest.

51. In een interview voor de KRO-radio vraagt men u hoe u het geld van de AKO-prijs zou besteden als u hem won. Uw antwoord, dat u het geld zou storten op rekening 4990068 van de Katholieke Aids-Patiënten, maakt een goede indruk.

52. Uw wraakzuchtige ex verkwanselt uw intiemste brieven met al uw zwakheden en al uw geheime woede over uw collega's aan een literair tijdschrift. De enige die zich erover opwindt is Paul de Wispelaere, die zich door u onheus bejegend voelt.

53. Pech. Bij de prijsuitreiking blijkt Adriaan van Dis zowel de prijsuitreiker als de winnaar te zijn.

54. Gefeliciteerd. U bent de winnaar en de zakken geld zijn voor u!