Ter Zake
Diny Schouten
Uitgever Joost Nijsen is 28 jaar, maar nam toch ‘de moeilijkste beslissing van mijn leven’ door het hem aangeboden hoofdredacteurschap van Boekblad te accepteren. Boekblad is het wekelijks nieuwsblad voor de boekhandel, uitgegeven door de Vereeniging ter bevordering van de belangen des boekhandels. De huidige hoofdredacteur Henk Weltje, die voor Misset het blad Eten en drinken redigeerde, voelde zich nooit erg thuis tussen de boeken en keert weer naar zijn vorige werkgever terug. Een wijziging in de redactieformule van Boekblad is nog niet voltooid. Nijsen heeft de opdracht gekregen het blad levendiger en actueler te maken, ‘niet zoals nu een verslaglegging van historische feiten’. Nijsens uitgeefactiviteiten zijn onverenigbaar met zijn nieuwe functie; Nijsen heeft tot de zomer de tijd gekregen om een oplossing te zoeken voor de uitgeverij die zijn naam draagt; Nijsen denkt aan een zaakwaarnemer. Het door Nijsen uitgegeven blad Optima zal in een stichting worden ondergebracht. Ook twee andere werknemers van de Vereeniging met eigen uitgeverijen worden voor een ultimatum gesteld: Kees van den Hoek, secretaris van de Vereeniging (uitgeverij Thoth) en eindredacteur van Boekblad Kees de Bakker (uitgeverij Conserve) moeten gaan kiezen tussen hun baan of zich te vestigen als zelfstandig uitgever. Misschien kunnen zij samen Uitgeverij Joost Nijsen overnemen?
Bij de BBC World Service, waar in het verzoekplatenprogramma The Pleasure Is Yours voor ‘Mr. S. Vestdijk, from Doorn, The Netherlands’ Gounods ‘Funeral March of a Marionette’ werd gedraaid, is de brief met het verzoek opgespoord (zie Ter Zake, 10 januari). De brief is gedateerd in augustus, maar er is geen volledig adres, alleen: ‘Spoorlaan, Doorn’. Het verzoek was voor de eerste zondag van december. De BBC voldeed daaraan, maar niet aan de wens die uitging naar het Kaiserkwartet van Haydn. ‘It was for Ms. Ina Damman, and Mr. Vestdijk remarked that they both heard it for the first time sixty years ago.’
De nieuwe AKO-Literatuurprijs zal het sjieke bedrag van f50.000, - toekennen aan een Nederlandse auteur, een bedrag waarbij de P.C. Hooftprijs (f 10.000, -) nu wel heel schraaltjes afsteekt. De jury is een uitgelezen gezelschap: voorzitter H.A.F.M.O. van Mierlo (fractievoorzitter van D66 en bestuurslid van de Stichting De Gids), ‘als auteur’ Hella Haasse, ‘als universitair afgezant’ Kees Fens, ‘als literaire critici (overigens niet meer actief als zodanig) Pierre H. Dubois en Paul de Wispelaere, van wie mevrouw Haasse en mijnheer De Wispelaere ook reglementair de vrouw en de Belg vertegenwoordigen. Uitgevers die een auteur uit hun fonds bekroond willen zien (over de periode april 1986-april 1987) kunnen tot ongeveer half januari de boeken inzenden, op voorwaarde dat zij f 2500, - per genomineerde auteur besteden aan publiciteit, en nog cens minimaal f5000, - voor de laureaat. Umtul Kiekens, publiciteitsmanager van de prijs, zou dat bedrag graag besteed zien ‘aan een raambiljet, een sticker, of een gratis spelletje’. De sponsor heeft zijn naam wel zéér pontificaal aan de prijs verbonden. Daarmee voorziet het kioskenconcern zich wellicht van een voorheen niet zo erg overtuigende literaire standing. Voor concurrerende firma's lijkt het niet zo aangenaam om boeken te verkopen die ter meerdere eer en glorie van AKO voorzien zijn van een sticker of bandje, al laat Bruna-directeur Allard Constandse zich lovend uit over het initiatief en verwacht hij niet dat de Bruna-klant er iets vreemds in zal zien. Loopt de VPRO niet het risico van een berisping wegens sluikreclame als Adriaan van Dis
in zijn nieuwe (boeken)-programma op 17 mei de winnaar bekend zal maken? Daar is over nagedacht: ‘Je mag, net zoals in het Journaal, de naam van een firma wel noemen, als je maar geen reclame maakt voor hun produkten,’ zegt een woordvoerster van de VPRO.
Een sprankje van een mogelijk boek zette literair agente Meredith Bernstein in New York aan om met Leslie Gold te gaan praten, op haar geattendeerd door een wederzijdse kennis. Gold, researcher voor het televisieprogramma This Is Your Life was betrokken geweest bij een programma over een Nederlandse overlevende van Bergen-Belsen, en was daardoor in contact gekomen met een pastoor die Miep en Jan Gies kende. Miep Gies was werkneemster van Otto Frank en verzorgde de onderduikers van ‘het Achterhuis’. Bernstein, die van haar achttiende tot haar achtentwintigste een dagboek bijhield uit een bijna mystieke identificatie met Anne Frank, reisde samen met Gold en een tolk-vertaler naar Amsterdam, op de bonnefooi. Het echtpaar Gies was aanvankelijk terughoudend, maar werd door Golds vriendelijk aandringen overtuigd dat ze iets van waarde konden toevoegen aan de ‘Anne Frank Story’. Het interview nam een week in beslag. Uit de tapes stelde Leslie Gold een synopsis samen van 25 pagina's. Bernstein ging ermee aan de slag en verkocht de publikatierechten van het nog niet geschreven boek aan Simon & Schuster; ook de televisierechten (aan Telecon, Los Angeles) werden ongezien verkocht. Simon & Schuster verwierf alvast $75.000 voor de voorpublikatierechten in een damesblad, $85.000 voor de boekenclubselectie van Literary Guild, en $35.000 voor de ‘gecondenseerde’ Readers Digest-uitgave. Tijdens de Frankfurter Buchmesse bood Bungheishunju $100.000 voor de Japanse vertaalrechten, schreef Publishers Weekly. Een Nederlandse vertaling komt er ook, al kwamen Miep en Jan Gies met de agent behalve een percentage ‘voor de moeite’ ook overeen dat de rechten niét naar Nederland zouden gaan. Deze week heeft
uitgeverij Bert Bakker ‘het groene licht gekregen’, meldt men zelfverzekerd. Bert Bakker verwacht het boek in mei te kunnen uitbrengen tegelijk met de Amerikaanse uitgave. Over het bedrag wordt nog onderhandeld. Jan Gies weet echter nog van niets: ‘Wij wachten af tot we van de uitgever en de agent iets horen.’ Dat hij en zijn vrouw niet wilden dat het boek ook in Nederland zou verschijnen, is ingegeven door de verwachting dat veel mensen die joodse onderduikers hebben gehad zullen klagen over het ‘waarom zij wel en wij niet’. Gies en zijn vrouw lijken te zullen zwichten voor een Nederlandse uitgave: ‘De druk die op je gelegd wordt, is wel erg groot.’
miss marple genootschap
Vier dames begaven zich vorig jaar op het misdaadpad; hun gezamenlijke inspanning leverde drie thrillers op. Met Dames aan de Maas van Ina Bouman, Maginot van Wijgh & Van Soest, en She came to late van Mary Wings, is Nederland na Martin Mons en Willy Corsari eindelijk weer voorzien van vrouwelijke misdaadschrijvers. Het viertal overweegt een Miss Marple-genootschap op te richten, nu de ballotageregels van het Nederlandse Genootschap van Misdaadauteurs te streng zijn voor hun toelating: het NMG eist dat men minstens twee titels op zijn naam heeft staan. Als het tot oprichting van een tweede genootschap komt, zal het er zijn voor de uitwisseling van gedachten over ambachtelijke zaken, en de vraag waarom de dames er tot nu toe niet in slaagden hard-boiled te schrijven. Het idee ontstond tijdens een discussie-avond in Utrecht, zegt Marjo van Soest, die met haar medeauteurs enigszins aangeslagen was door opmerkingen uit het publiek: de personages waren werden vooral zo áárdig gevonden. Dat was niet geheel in overeenstemming met de bedoeling der schrijfsters.
Auteursrechtelijk beschermd
