Vrij Nederland. Boekenbijlage 1986

Verdroomde liefdes

Een dag van sneeuw gevolgd door een gesprek door André Janssens Uitgever: Hadewych, 96 p., f19,90

Koos Hageraats

In het verhaal ‘Een dag van sneeuw’ ontmoeten twee mensen van vooraan in de twintig elkaar door een toevallige samenloop van omstandigheden: de man begraaft zijn overgrootvader, de vrouw haar beide ouders. De jonge vrouw woont na de begrafenis alleen in het stille huis van haar ouders waar ze geregeld bezoek krijgt van de man, een schuchtere onderwijzer die zich vastklampt aan de sprookjesachtige verhalen die de vrouw vertelt over de doden in haar leven. Op een merkwaardige manier zijn ze elkaars evenbeeld en tegelijk elkaars tegendeel: voor beiden speelt de verbeelding een belangrijke rol in hun eenzame leven, maar waar die verbeelding voor de vrouw de drijvende kracht in haar bestaan is, voelt de man zich er juist door bedreigd. Nadat er door een onverwachte gebeurtenis (het is niet leuk om die hier te verklappen), een einde is gekomen aan hun nauwelijks begonnen verhouding, heeft de man het gevoel dat zijn greep op het leven hem meer en meer ontglipt. Door echter hardnekkig te blijven geloven in de waarheid van zijn verbeelding vindt hij tenslotte de oplossing voor zijn eenzaamheid.

Ook in het verhaal ‘Een gesprek’ gaat het over de verhouding tussen twee mensen. Drie en een half jaar na hun scheiding ontmoeten een man en een vrouw elkaar onder zeer trieste omstandigheden en kijken samen terug op hun huwelijk. In die terugblik ontdekken ze dat ze dichter bij elkaar staan dan ooit: de vrouw toont nu begrip voor het megalomane karakter van de man terwijl hij beseft dat hij meer van haar gehouden heeft dan hij ooit in staat was te laten blijken.

Vooral in het eerste verhaal relativeert André Janssens op prettige wijze de ernst van de thematiek met een milde humor, maar geen moment laat hij zijn personages daarmee in de steek. De vorm van het tweede verhaal doet enigszins geforceerd aan, maar de poëtisch-ritmische stijl suggereert overtuigend de sfeer van het gesprek zelf. Dank zij een zorgvuldige dosering van de gegevens is Janssens er in beide verhalen in geslaagd de lezer te betrekken bij de sensitieve wereld van de personages.

■