gepakt. Maar de door politiek en hof afgedwongen troonsafstand is een trauma voor de koninklijke familie en dat zal zich doen gelden iedere keer als er een lid van het Huis verliefd dreigt te worden op een persoon die niet past in het sprookje van de monogame monarchie. Daarom mag Margaret, de zuster van koningin Elizabeth II, in 1952 ook niet trouwen met de gescheiden Townsend die ze al elf jaar smartelijk bemint. Rigoreus worden zulke banden afgesneden, met name door hovelingen als Colville en Lascelles, beide op een gegeven moment privésecretaris van hun vorstinnen. Het koningshuis is niet veel meer dan een speelbal in hun handen. De pers wordt op een steeds grotere afstand gehouden - ieder nieuw liefje doet de herinnering aan het drama van 1836 herleven toen de juist tot koning bevorderde Edward VII het land uit moest met zijn geliefde. Een geluk bij een ongeluk was dat de officiële kroning nog niet had plaatsgevonden - reden om het voor zijn broertje des te fraaier aan te pakken en de beschadigde monarchie in ere te herstellen.
Weer is het een vrouw die de publiciteit naar haar hand zet: de huidige koninginmoeder, Elizabeth, schept het nieuwe image van het koningshuis dat nu niet alleen en deugdzaam en ijverig is én vol pracht en praal, maar ook nog zo gewoon en huiselijk. Boekjes over de prinsesjes thuis (dat zijn Elizabeth, die nu koningin is en haar ongelukkige zuster Margaret) verschijnen met regelmaat en de jolijt van het koninklijk gezinsleven waar alles waardig, doch ook opgewekt en vrolijk toegaat, verovert de harten. Maar in de jaren vijfig lijkt ook dit pr-recept uitgewerkt. Bovendien houdt de nieuwe koningin (Elizabeth II sinds 1953) niet van dit soort populaire prietpraat, zoals bij ons ook Beatrix het op dit punt heeft laten afweten nadat haar moeder zich nogal had ingelaten met de journalistieke weergave van het zonnige-Oranjegezinnetje. Waarschijnlijk werkt dit soort publiciteit ook alleen als het in golven gaat, niet als er een continue stroom van praatjes-bij-de-haard en kijk-ons-eens-gewoon-doen-films verschijnt.
Maar toen de stroom in de jaren vijftig was uitgedrupt, wist niemand wat er dan wél moest gebeuren. Er was bij het koninklijk huis en het hof een passieve houding ontstaan. Evenwel, zonder beleid, dat werd al spoedig duidelijk, bleef de bv Buckingham Palace niet overeind. De familie werd steeds meer onderwerp van afkeuring en gossip zonder dat ze tot een tegenoffensief overging.
Het waren de Nieuwzeelander en de Australiër die zagen wat er mis was: het koninklijk huis werd van binnenuit, door het hof zelf, niet goed benaderd. En daarbij: er was van het medium film noch in de bioscoop noch op de televisie meer gebruik gemaakt na de kroning van Elizabeth II in 1953. En als de familie dan wel eens op de televisie was, was het allemaal zo statisch. Met de Australiër en de Nieuwzeelander aan het roer zou dat alles drastisch veranderen. Daarbij profiteerden ze ongetwijfeld van het feit dat ook ten paleize de ogen wat waren opengegaan: sinds de televisie daar was geïnstalleerd, bleken de koningin met haar familie gretige kijkers: vooral de Coronation-street-achtige series waren favoriet, want net zo min als de gewone burger bij het paleis naar binnen kan kijken, kan het koningshuis dat bij ons, de burgers. De televisie was een thrill - eindelijk kon de familie die geheimzinnige wereld zien van arbeiders en verkoopsters, zakenmensen en boeven waar het leven vol van scheen te zijn.
De Australiër en de Nieuwzeelander haakten daarop in, en hun beleid veranderde het image van het koningshuis als een schijnbaar open, toegankelijk instituut, zo toegankelijk als op Buckingham Palace de wereld door de televisie was gemaakt, op een drastische manier. Het hoogtepunt van deze pr-campagne zouden ze overigens niet zelf regisseren: het was de echtgenoot van prinses Margaret, Lord Snowdon, die in 1969 als de grote inventor of tradition optrad en de inwijding van Charles tot Prince of Wales ensceneerde.
Hij was van zijn vak fotograaf, had gevoel voor theater en hij ontwierp een investituur zo puur middeleeuws, romantisch en plechtig dat een echte middeleeuwer zich van verbazing geen raad had geweten. Voor het eerst werd er met de feitelijke toeschouwers geen rekening gehouden: de plechtigheid waarbij de koningin haar knielende zoon met de waardigheid van de Prince of Wales bekleedde, was een compleet media-event, ontworpen voor de camera. De uitzending was een groot succes.
Auteursrechtelijk beschermd
