Vrij Nederland. Boekenbijlage 1986

Brievenbus zit postbode achterna

Tim Krabbé

Begin 1973 vertrok ik naar Zuid-Frankrijk voor de grote geestelijke herverkaveling waar ik, vlak voor m'n dertigste, aan toe was. Geen relaties meer, geen cafés, geen schaken, geen stukjes, geen uitzicht op de overkant van de straat - maar eenzaamheid en schrijven.

Ik had voor twee maanden een geïsoleerd huis op een heuvel gehuurd. Alle voordelen die ik van die verandering had verwacht, bleken te bestaan; dat er ook nadelen aan verbonden waren ontdekte ik daar. Isolement is isolement: de dingen konden wel niet meer zo makkelijk bij mij komen om mij te storen, maar als ik storingen wilde opheffen kon ik ook niet makkelijk naar de dingen. Het gigantische tijdverlies dat daaruit voortvloeide, had ik niet voorzien.

Een butagasfles naar zo'n adelaarsnest krijgen kostte een halve dag, een schrijfmachinelint een hele, de geiserreparateur had nog meer moeite mij te vinden dan ik hem en verplichtte mij na de eerste poging tot op hem wachten in een café. De enige tijdverkwisting die ik had ingecalculeerd was fietsen, omdat mij dat in die heuveltjes wel aardig en gezond leek. Maar wat een tijd kostte het niet om die tijd te kúnnen verkwisten. Een nieuw remblokje vergde een autorit van twee uur; een reparatie die ik zelf niet kon twee van zulke ritten.

Het huisje op de heuvel

En dan het krijgen van post. In Amsterdam had dat niet meer moeite gekost dan het horen van de plof op de deurmat; daar weigerde de postbode het laatste onberijdbare haarspeldpaadje te lopen en legde hij mijn brieven in mijn auto, die daartoe onafgesloten op het parkeerveldje stond. Maar soms was ik op pad als hij zou komen en had hij misschien iets niet

[p. 5]

kunnen bezorgen; als ik hem dan later op de dag ergens onderweg tegenkwam, keerde ik en probeerde hem in te halen. Brievenbus zit postbode achterna; een onvermoed langdurig soort jacht, op die kronkelwegen.

Ik snakte naar brieven. Met de psychologische kant van het isolement was het al net als met de praktische; ik had vergeten de nadelen ervan in te calculeren. Natuurlijk geldt voor eenzaamheid gewoon de klassieke relatiewet; je kunt er niet buiten, en je kunt er niet mee leven.

Ik telde de dagen. Maar hoe tel je dagen? Je kan wel zeggen ‘nu nog zevenendertig dagen.’ maar wat betekent dat? Als je zoiets aanvoelbaar wilt maken kan dat eigenlijk maar op één manier: door, met het nu als scharnier, de resterende tijd naar het verleden om te klappen. Dat levert een gevoel van afstand op waarvan je mag veronderstellen dat het ook voor de omgekeerde richting geldt.

Zo schiep ik dus een gescharnierd referentie-zelf dat tweemaal zo snel leefde; het scharnier schoof per uur een uur op, terwijl de te scharnieren tijd ieder uur met een uur afnam. Omdat ik de belevenissen van dit scharnier zelf nauwkeurig wilde volgen, moest ik een gedetailleerde agenda van mijn recente verleden samenstellen en dat werd nog gecompliceerder toen ik, halverwege mijn isolement, gezelschap kreeg van dit tweemaal zo snel levende spiegelbeeld. Wat had hij hier gedaan, hoe had hij zich gevoeld? Wel, al heel snel was hij begonnen met verlangen naar het einde en dus met het scharniersysteem dat daarom ook op hém van toepassing was, wat weer een viermaal zo snel levende spiegel Tim in het verleden plaatste - de administratie van de belevenissen van het groeiende gezelschap steeds sneller levende en steeds korter na elkaar arriverende referentie-zelven kostte mij een geweldige hoeveelheid tijd en begon mij boven het hoofd te groeien.

Na twee maanden was ik terug in de sleur van Amsterdam. Omdat ik daar nog het meest plezier in had gehad, ging ik hier door met fietsen. Ik werd lid van een club, deed aan wedstrijden mee, begon er naar te leven. Ik ging niet meer naar cafés, had geen tijd meer voor mijn oude kring, ontmoette honderden mensen die ik anders nooit ontmoet zou hebben. Het was een andere wereld. Ik heb er acht jaar in geleefd.

■