Vrij Nederland. Boekenbijlage 1986

[p. 2]

[Nummer 25 - 21 juni 1986]

Ter zake

Diny Schouten

vw tekenaar reist mee

De Nederlandse Boekverkopersbond (NBB) verzet zich al enige maanden tegen de voorgenomen strafkorting op de bestelling van ‘eentjes’ (bestellingen van zeer kleine aantallen boeken per keer) door het Uitgevers Distributie Centrum (UDC). De organisatie van uitgevers (waarin de meeste uitgevers van ‘algemene’ boeken zich verenigd hebben) noemt de maatregel een kwestie van efficiency en bestrijdt met klem dat het de bedoeling is dat men het eigen afzetkanaal, de assortimentsboekhandel, het nog moeilijker wil maken dan dit het al heeft: ongeveer twee derde van de leden van de boekverkopersbond maakt verlies. De NBB heeft het steeds onbegrijpelijk genoemd dat de verenigde uitgevers een politiek voeren die de ‘Popie-Jopiewinkels’ (de boekhandels met een klein assortiment van uitsluitend snel verkopende boeken) stimuleert. De NBB is nu zeer verontwaardigd dat het UDC, na mislukkend overleg, eenzijdig besloot tot invoering per 1 juli 1986 van de nieuwe ‘kortingsmatrix’, waardoor naar berekening van de NBB de boekhandels 1,5 miljoen gulden moeten gaan inleveren. ‘Het betekent ook dat de boekhandel boeken uit de zomeraanbieding heeft besteld zonder op de hoogte te zijn gesteld van de nieuwe leveringsvoorwaarden,’ zegt voorzitter Van der Plas van de NBB. Van der Plas verklaarde ‘nog geen dreigende taal’ te willen uitslaan maar wel dat er ‘hard gespeeld’ gaat worden om de monopoliepositie in de distributie van de uitgevers aan te vechten. ‘We willen liever geen oorlog, maar we oriënteren ons om onze stellingen te kunnen betrekken.’ De boekverkopersdienst boekte een voorlopig succes: het UDC trok schielijk de maatregel in voor onbepaalde tijd.

Het mysterie van de twee verdwenen zoutvaatjes, gestolen tijdens het diner dat traiteur Julius serveerde ter gelegenheid van de oprichting van het Genootschap van Nederlandse Misdaadauteurs, zijn nog steeds niet terecht. Het bestuur van het genootschap, dat bestaat uit detective- en thrillerschrijvers en derhalve experts in moord en doodslag maar niet in kruimeldiefstallen, vreest op een vals spoor te zijn gezet: een voetafdruk op de plek waar de dader de vaatjes geleegd moet hebben. De beschuldigde disgenoot heeft verontwaardigd ontkend en de bewijzen voor het vergrijp zijn naar het zich laat aanzien voor altijd uitgewist. De schade van circa f1000, - zal nu waarschijnlijk verhaald moeten worden op het genootschap zelf, wat toch een fikse aanslag op het budget zal betekenen.

Miljoenen aan gemeenschapsgeld worden door WVC en het Fonds voor de Letteren uitgedeeld in de randstad, maar het wordt uitgevers in de periferie onmogelijk gemaakt om mee te delen in die grote trog, vindt directeur W. Diemer van Stabo/ All Round BV in Groningen. Zijn uitgeverij, een klein familiebedrijf, heeft twee maanden na het vieren van het vijfentwintigjarig bestaan, zelf haar faillissement aangevraagd. Diemer noemt als oorzaak van de problemen ‘de structurele malaise in het boekenbedrijf’, maar meer nog zit hem dwars dat het hem nimmer gelukte om voor zijn uitgaven, waaronder een ‘Rondomreeks’ met deeltjes over Vestdijk, Marja, Greshoff en Achterberg, subsidie te bemachtigen. ‘De landelijke belangstelling voor werk van uitgevers uit de provincie is nihil,’ zegt Diemer, wiens gram in dezen ook de landelijke pers betreft. Diemer, zelf schrijver van zo'n dertig essaybundels over taal- en letterkunde en vertaler van Shakespeare in het Gronings, verontwaardigt zich ook over de lagere overheden: ‘Die zijn dol op wat ik kolchose-activiteiten noem. Als een clubje amateurs hier in Groningen een literaire manifestatie of een literaire reeks wil opzetten, dan krijgen ze subsidie, zonder dat iemand bij het stadsbestuur bedenkt dat wij al lang een mooie literaire reeks uitgeven met daarin twintig Groningse debuten. Programcolleges houden kennelijk van collectieven, niet van individuen.’ Desondanks zal Diemer niet versagen; hij heeft plannen om als eenmansuitgeverij opnieuw te beginnen. Waar hij zich gaat vestigen, in de periferie of in de randstad, heeft hij nog niet besloten.

stabo all round b.v.

Het legendarische Engelstalige culturele blad Delta, ‘A Review of Art and Thought in the Netherlands’, zal na dertien jaar een opvolger krijgen. Door het ministerie van WVC is een overeenkomst gesloten met Fieggen, Huese & Partners in Amsterdam, uitgevers van tijdschriften ‘in opdracht van derden’. Delta, dat van 1958 tot 1973 bestond, werd opgeheven na wrijvingen tussen redactie en betrokken ministeries (CRM en Buitenlandse Zaken) over financiën en inhoud: het blad werd te duur gevonden en een themanummer over dood werd door minister Luns beschouwd als propaganda voor euthanasie. ‘Na de opheffing van het blad zochten wij naar alternatieven,’ zegt woordvoerder Ebbers van WVC. Een tijdlang werd soelaas gevonden door redactionele pagina's te kopen in Holland Herald. ‘Maar sinds dat blad op een hoger cultureel niveau is gaan werken, was het verschil tussen de Inside Holland pagina's en de rest van het blad niet meer zo merkbaar. Tot onze bevreemding kregen we van grote uitgevers geen enthousiaste reacties toen we ze benaderden over een zelfstandig blad.’ Fieggen, Huese & Partners heeft de opdracht de redactie samen te stellen, die zo zelfstandig mogelijk moet zijn, ‘al houdt het ministerie wel de uiteindelijke verantwoordelijkheid’. Het blad, waarvan nog niet zeker is of het wederom Delta zal gaan heten, moet tweemaal per jaar gaan verschijnen, plus één ‘special’ per jaar, de eerste daarvan ter gelegenheid van Amsterdam als culturele hoofdstad van Europa. Sponsoring van projecten en advertenties moeten de exploitatiekosten gaan drukken; het is het specialisme van Fieggen & Huese & Partners, die bladen uitgeven voor American Express, Ohra-verzekeringen en Casinobedrijven. Het nieuwe blad, dat als visitekaartje verspreid gaat worden onder buitenlandse culturele centra en opiniemakers, zal voorlopig ‘cultuur’ behandelen in engere zin: podiumkunst en letterkunde, daarna volgt uitbreiding met onderwerpen als sport en bejaardenzorg. Als er nu maar niet wéér ‘propaganda’ wordt bedreven voor euthanasie.

‘Mannen zijn meer in intellectuele kwesties geïnteresseerd dan vrouwen,’ zo verweerde Norman Mailer zich na protesten tijdens het Internationale PEN-congres in januari tegen het geringe aantal vrouwen in de panels. Mailers perfide implicatie dat mannen intellectuele kwesties bóven vrouwen verkiezen, maakte zijn opponenten zo mogelijk nog bozer. Mailer heeft nu een vrouw verwelkomd als zijn opvolgster als voorzitter van de Amerikaanse PEN-afdeling, meldt de International Herald Tribune. Het is de romanschrijfster Hortense Calisher, de tweede vrouw als ‘PEN-president’ na de dichteres Muriel Rukeyser, die in 1975 werd gekozen.

■