De transformatie van een grijze muis
Tom Pauka's Lente voor beginners
Lente voor beginners door Tom Pauka Uitgever: Querido, 160 p., f28,50
Diny Schouten
Tom Pauka's vrouwvriendelijkheid is onlangs nog geprezen door de initiatiefneemsters van de Anna Bijnsprijs. Ik hoop dat Pauka blij is met de eer, en weet waaraan hij het verdiend heeft, want ik kon uit twee van zijn voorafgaande romans (De meidenziekte, 1983, en Gedroomde kansen, 1984) niet recht begrijpen waaraan hij die reputatie dankt. Zo wordt in De meidenziekte de zestienjarige gevoelige puber Hans beurtelings belaagd door een licht oversekste moeder en een dito dochter. Die scènes wekten bij mij eerder associaties aan de opdringerige koketterie waarmee de mevrouw van de Eramargarine haar dochter beconcurreert, dan dat ik op het idee zou komen ze op te vatten als complimenteus voor de vrouwelijke kunne.
Ook in Pauka's nieuwe roman (zijn vijfde in vijf jaar alweer), Lente voor beginners, is het beter voor het zelfrespect om van ‘herkennend-lezen’ af te zien, en de veertigjarige Dilia maar liever te beschouwen als ‘een geval apart, of niet dan?’ Dat zijn de waarderende woorden van haar gezelschap, dat Dilia's ontroerende truttigheid ook wel beloont met: ‘Je bent een heel apart wijf, weet je dat?’
Dilia zelf vindt zichzelf zo heel bijzonder niet. Trut van Troje, is haar eigen oordeel, wat een verwijzing zou kunnen zijn naar haar ongerepte maagdelijkheid. Haar schuwheid voor seksuele grappen inspireren haar collega's van kantoor tot een misselijke grap. Op Dilia's veertigste verjaardag sturen ze een gehuurde escort-guy bij haar langs. Dilia is aanvankelijk diep gekwetst, maar verrast vervolgens zichzelf het meest door van de afdeling personeelszaken een forse schadeclaim voor ongewenste intimiteiten te eisen, en onmiddellijk daarop dezelfde Olof Okker te ‘boeken’ voor een achtdaagse reis naar Madeira.
Deze Olof blijkt een gewezen bokser, een analfabeet die door het arbeidsbureau wegens gebrek aan omscholingsmogelijkheden naar de escortservice is doorverwezen. Een lieve jongen, eveneens de veertig gepasseerd en dus enigszins op zijn retour, met een grote mond en een heel klein - gouden - hartje.
De ene week is genoeg om Olof te leren lezen (een klusje waar zijn werkgeefster zich met verve op stort), maar niet genoeg om Dilia over haar angst voor mannen heen te helpen: ze huivert bij de gedachte van zijn diensten gebruik te maken. Tot de Daad komt het dus niet. Wel groeit er iets moois tussen het onwaarschijnlijke tweetal. Een echt happy end is, op de laatste bladzijde, een huwelijk en de sportschool die Dilia en Olof nog geen drie maanden na de eerste kennismaking openen. Olof ontloopt daarmee een sombere en onzekere toekomst als escort-opleeftijd. Van Dilia's geluk lijkt de auteur niet helemaal overtuigd. Dilia's onzekerheid zal haar blijven kwellen, voorspelt hij in het slot, vooral omdat ‘de vraag naar wat hij eerder in zijn leven tegen wie gezegd en met wie gedaan had, nooit afdoende zou worden beantwoord’.
Tom Pauka
chris van houts
De toeristische attracties van Madeira (waaronder wervende teksten over het uitgebreide wandelpadennet), de ins and outs van het plaatselijke horeca-, casino-, bingo- en dancing-wezen, komen misschien wat te veel uit de reisfolders. Ze bieden desondanks een aardig decor voor de vermakelijke plot: Olof blijkt op zijn dagelijkse training geheime afspraken te maken. Dilia komt erachter, en vreest natuurlijk dat het boekingen zijn. Haar wantrouwen is misplaatst - de schat heeft haar willen verrassen met eerlijk, door boksen, verdiend geld.
Auteursrechtelijk beschermd