Het parfum door Patrick Süskind Vertaling Roland Jonkers Uitgever: Bert Bakker, 255 p., f 27,90 (f 37,90 gebonden)
Wil Rouleaux
Patrick Süskind
Het belangrijkste het eerst: Patrick Süskinds Het parfum, de roman die een internationale bestseller blijkt te zijn, is een uiterst amusant en zelfs bij vlagen overrompelend boek - maar het is anderzijds ook een boek dat snel vervluchtigt, dat je al na enkele dagen niet meer zo duidelijk voor de geest staat, en dat wat mij betreft geen al te belangrijk werk mag worden genoemd.
Het parfum verscheen begin van dit jaar in Duitsland. Patrick Süskind - in 1949 ergens in Beieren geboren - was tot op dat moment een onbekend schrijver, die slechts een kort toneelstuk op zijn naam had staan dat Der Kontrabass heette. Uitgeverij Diogenes startte meteen een uitgebreide publiciteitscampagne rond het boek, dat overigens als feuilleton in een Duits dagblad al sterk de aandacht had getrokken. De roman belandde onmiddellijk op de Duitse bestsellerslijsten, waar het driekwart jaar later nog steeds op vertoeft. Europese en Amerikaanse uitgevers streden vervolgens om de vertaalrechten, en in ons land verscheen Het Parfum - in een bewonderenswaardige vertaling van Ronald Jonkers - onlangs bij uitgeverij Bert Bakker.
Patrick Süskind heeft een hoogst originele inval gehad, en deze consequent en met verve uitgevoerd. Zijn hoofdpersoon, de wees Jean-Baptiste Grenouille, groeit op in het Parijs van de achttiende eeuw. Jean-Baptiste, die ‘van begin af aan een monster is’, beschikt over een merkwaardig (maar ook in de Nederlandse literatuur niet onbekend) gebrek, dat er de oorzaak van is dat hij door iedereen gehaat en gewantrouwd wordt: hij heeft geen eigen lichaamsgeur. De reukloze jongen is anderzijds begiftigd met een fijne neus. Grenouille beschikt zelfs over het fijnste reukorgaan van Parijs, ja van de hele wereld, waardoor hij op kilometers afstand de geringste geurtjes weet te onderscheiden. Met zijn ‘reusachtige zelfverworven woordenschat aan geuren’ is Grenouille natuurlijk voorbestemd tot de geurbranche bij uitstek, de wereld der parfumeurs.
Jean-Baptiste vindt emplooi bij de Parijse meesterparfumeur Giuseppe Baldini, in wiens werkplaats hij de ambachtelijke mores leert. (Overigens vormen de hoofdstukken waarin Grenouilles gezellenjaren bij maïtre Baldini beschreven worden de vermakelijkste gedeelten van deze fantastisch-bizarre roman). Het geurgenie Grenouille wil meer zijn dan een eenvoudige gezel, hij wil hogerop, en uiteindelijk ‘de grootste parfumeur aller tijden’ worden. Wat hem voor de geest staat is een geur ‘zo onbeschrijflijk prettig en levenskrachtig dat wie hem rook werd betoverd en hem, Grenouille, de drager van deze geur van ganser harte moest beminnen’.
Op jacht naar dit parfum der parfums gaat Grenouille letterlijk over lijken. Om precies te zijn vijfentwintig in getal. Het zijn de lijken van jonge, maagdelijke meisjes, van wie hij, door middel van een vernuftig procédé, de lichaamsgeur weet te destilleren, die uiteindelijk moet leiden tot het gewenste parfum. Het parfum komt er inderdaad - maar de vijfentwintigste moord wordt Jean-Baptiste tevens noodlottig. Hoe Grenouille tenslotte toch aan zijn straf weet te ontkomen, en hoe het met hem afloopt, zal ik hier niet verraden, maar u begrijpt dat het alles met parfum te maken heeft.
Auteursrechtelijk beschermd