Pocket & Paperback
The bottle factory outing door Beryl Bainbridge, Flamingo 160 p., f 13,55.
Twee vriendinnen werken in de flessenfabriek van de heer Paganotti, waar voornamelijk Italianen werkzaam zijn. Freda, een extravert en emotioneel meisje, heeft acteerambities en hangt geregeld in theatercafés rond. Brenda, een keurig opgevoed meisje, is weggelopen bij haar immer dronken echtgenoot. Op initiatief van Freda hebben ze dit baantje genomen; het fabrieksleven zou hun beider leven verrijken. Brenda wordt lastig gevallen door Rossi, die haar in de kelder bevoelt en aflebbert. Zij probeert hem met grote voorzichtigheid duidelijk te maken dat ze het niet wil en verontschuldigt zich zelfs voor haar afwijzing. De meer doortastende Freda is verliefd op Vittorio, de neef van de baas. Zij organiseert een uitje voor het personeel opdat hij haar dan kan verleiden. Wat er tijdens de picknick in de bosjes gebeurt, is echter heel anders dan wat zij zich ervan had voorgesteld. Een gruwelijk verhaal dat op een luchtige toon geschreven is. Een pretentieloos vakantieboekje dat voor het eerst verscheen in 1974.
Two crimes door Jorge Ibargüengoitia, A Bard Book/Avon Books 197 p., f 18,15.
Van de Mexicaan Ibarguëngoitia, auteur van De dode meisjes, is weer een prachtig en spannend boek verkrijgbaar, Two crimes. Het is in 1979 geschreven en de Engelse vertaling is van Asa Zatz. De jonge radicaal Marcos vlucht uit Mexico Stad omdat hij verdacht wordt van een terreurdaad. Niet dat hij schuldig is, maar ‘we were well aware that if it suited their purpose the police would not hesitate to hang whatever crime on anyone at all’. Bij een rijke oom in de provincie vindt hij onderdak. Hij probeert geld los te krijgen om zich met zijn vriendin ergens voor langere tijd te kunnen verbergen, maar al snel blijkt dat alle familieleden azen op het geld van de zieke man. Marcos raakt verstrikt in allerlei intriges, niet in het minst omdat hij niet van de dames af kan blijven. Iedereen liegt en bedriegt en door de perfect toegepaste perspectiefwisseling blijft tot op het allerlaatste moment onzeker wie de dader is van de twee moorden. Maar het boek is niet alleen spannend. In korte scènes en uit conversaties ontstaat een zeer levendig beeld van het dorpsleven in Muérdago. Op nuchtere toon beschrijft Ibarguëngoitia de corruptie en de hypocrisie. Iemand vertelt hoe hij zijn minnares aan de kant zet en haar een financiële vergoeding biedt. Als ze dat accepteert, vinden de heren haar een kreng. ‘A woman who sets a price on matters of love doesn't deserve one centavo.’
Narrow rooms door James Purdy, Gay Modern Classics 185 p., f 21,15. Deze aangrijpende roman over de liefde tussen vier mannen in een provincieplaatsje in West-Virginia verscheen voor het eerst in 1978. Sidney komt uit de gevangenis waar hij zijn straf uitgezeten heeft voor doodslag op zijn voormalige minnaar Brian. Roy, beter bekend als de ‘Renderer’ - zoon van de man die karkassen verzamelde, ze uitkookte en van het vet zeep maakte - is al vanaf zijn vroege tienerjaren verliefd op Sidney, maar deze weerstaat de outcast. Toch voelt Sidney dat zijn leven gedicteerd wordt door Roy, die ook Brian op hem heeft afgestuurd. De bedoeling was dat Brian hem zou vermoorden maar het tegenovergestelde gebeurde. Sidney gaat nu voor de invalide Gareth zorgen, maar ook in die verhouding speelt Roy weer een rol. Uiteindelijk geeft Sidney zich over. ‘All those years, though I pretended I never saw him, I guess I saw only him and knowed he was always present. (...) I told him I would surrender, and I am tired of the waiting and pretending.’ Liefde is de belangrijkste drijfveer. Gefrustreerde passie brengt mensen tot geweld en misdaad, maar liefde is ook het enige dat werkelijk verlossing brengt. Een gewelddadige, bijbelse kruising vormt de apotheose van dit schrijnende drama, waarin de liefde uiteindelijk overwint. Het voorwoord van Paul Binding is vooral na lezing van het boek verduidelijkend.
Der verlust door Siegfried Lenz Deutscher Taschenbuch Verlag 234 p., f 10,35 In stuiverromannetjes worden vaak alle problemen in een relatie opgelost doordat een van de geliefden een ongeluk krijgt. Bij de ander vallen dan de schellen van de ogen, in de ziekenwagen vallen ze elkaar in de armen en niets kan het geluk meer in de weg staan. Zo ook in deze roman van Lenz, een van de geliefden krijgt een ongeluk, maar in dit geval is dat het begin van het verhaal. Ulli en Nora hebben in hun verhouding nogal verschillende verwachtingen van elkaar. Hij wil iedere keer opnieuw keuzes kunnen maken, zij wil dat hij zonder voorbehoud voor haar kiest. Hij krijgt een beroerte en verliest daarbij zijn spraakvermogen. Iedereen doet een beroep op haar, hij niet in het minst, maar haar eerste reactie is zich terugtrekken. Ze legt zijn spullen uit het zicht en maakt zichzelf onbereikbaar. Van haar wordt nu de keuze verwacht die hij niet wilde maken. Na lang twijfelen gaat ze naar hem toe, met de folders voor hun nieuwe huis. Dit hoogst interessante conflict is niet bevredigend uitgewerkt. Zijn ervaring, leven zonder te kunnen spreken, is niet overtuigend op papier gezet. Ook haar motivatie om voor hem te kiezen blijft in de lucht hangen. Om het te verklaren met de term naastenliefde, zoals op de flaptekst gebeurt, lijkt me wat al te simplistisch.
Masks door Fumiko Enchi, Arena 134 p., f 13,10. Zowel Ibuki als Mikamé zijn verliefd op de wonderschone, intelligente en jonge weduwe Yasuko. Wat hun zorgen baart is dat de band tussen Yasuko en haar schoonmoeder Mieko zeer hecht is. Het lijkt alsof zij haar vitaliteit te danken heeft aan de serene kalmte van de stille, zittende Mieko achter haar. Hun verbondenheid sluit anderen uit. De twee vrouwen hebben samen een poëzietijdschrift en maken studie van ‘the spirit possession in the Heian era’. Mieko manipuleert niet alleen haar schoondochter, maar ook Ibuki en haar eigen dochter om wraak te nemen, een wraak die gevoed wordt door immense jaloezie. ‘A woman's love is quick to turn into a passion for revenge - an obsession that becomes an endless river of blood, flowing on from generation to generation.’ Het verhaal van sensualiteit en verraad, gesymboliseerd in de Japanse maskers, is van grote complexiteit en schoonheid en verdient het meerdere malen gelezen te worden. Dit boek is voor het eerst verschenen in 1958. Van dezelfde schrijfster is een vertaling in modern Japans in tien delen verschenen van The tale of Genji. De Engelse vertaling van Masks is van Juliet Winters Carpenter.
REINTJE GIANOTTEN
Auteursrechtelijk beschermd