Vrij Nederland. Boekenbijlage 1985

Pocket & paperback

The art of fiction Notes on craft for young writers door John Gardner Vintage Books 224 p., f 20,35 In een land als het onze waar schrijfonderwijs ondergewaardeerd wordt, zal men wel vreemd opkijken van de boeken van romanschrijver én schrijfdocent John Gardner. Volgens hem is schrijven te leren. Je moet natuurlijk wel enig talent hebben, maar belangrijker is goed onderwijs en een grote liefde voor het schrijven. The art of fiction bestaat uit twee delen. In het eerste deel geeft Gardner een algemene theorie over fictie, wat het is, hoe het werkt en welke keuzes een schrijver maakt inzake het genre, de stijl, de plot, het perspectief en dergelijke. Ook geeft hij al raad, ‘not mean it as an exercise but mean it as a possible beginning of some magnificent work of art’. In het tweede deel komen meer praktische zaken aan de orde. Hij geeft voorbeelden van veel voorkomende fouten, de passieve en de infinitieve vorm worden door beginners veel te vaak gebruikt als middel om te variëren. Met voorbeelden uit de wereldliteratuur illustreert hij wat de implicaties zijn van een perspectiefkeuze, hoe een plot gekozen en uitgewerkt kan worden. Tot slot geeft hij nog individuele- en groepsoefeningen. Het boek is zeer instructief en geeft duidelijk inzicht in het schrijfproces. De oefeningen zijn uitnodigend maar de meester is wel streng. Ook van Gardner is het boek On becoming a novelist.

The abbess of Crewe door Muriel Spark Panther Books 108 p., f 13,60 In het klooster van de Benedictijnerzuster te Crewe heerst een felle machtsstrijd om de post van abdis. Felicity heeft veel aanhang onder de jongere nonnen, die net als zij hervormingen willen. Alexandra daarentegen wil vasthouden aan de verouderde regels en opvattingen, ze wil rond haar klooster en zichzelf een mythe creëren. ‘Who doesn't yearn to be a part of a myth?’ Het enige moderne aspect aan het klooster is de cursus electronica, die dient echter als dekmantel voor de afluisterpraktijken. Met behulp van de daarmee verkregen informatie drijft Alexandra haar concurrentie in de armen van haar minnaar, de jezuïet Thomas. De strijd is gestreden en Alexandra manipuleert als abdis iedereen die ook maar iets met het klooster te maken heeft. Alleen Gertrude, de zendelinge van de orde, durft haar vanuit Tibet of de Andes te bekritiseren. Alexandra geniet van haar macht, verheft zichzelf tot kunstwerk en maakt van haar televisie-interviews ware optredens. Ze verheugt zich op haar ontmoeting met de paus, die haar dreigt te excommuniceren. Hem weigert ze de afluisterbanden, maar aan haar zusters geeft ze de opdracht er een selectie uit te maken, die gepubliceerd moet worden onder de titel The abbess of Crewe. Een terechte herdruk van dit boekje uit 1974.

Growing up door Russell Baker Signet, 348 p., f 16,65 Dit is de autobiografie van de journalist en columnist Baker, bekroond met de Pulitzerprijs. Het is de American dream in optima forma, het verhaal van een gewone jongen die zich opgewerkt heeft tot een veelgeroemd journalist. Zijn vader was een eenvoudig handarbeider, zijn moeder was voor de crisis onderwijzeres. Zij wil voor haar zoon iets beters en prent hem in: ‘Make something for yourself.’ Zij helpt en stimuleert hem, hoewel haar middelen daartoe uiterst minimaal zijn. Hij wint een beurs voor de universiteit en krijgt na de oorlog een baantje bij een krant. Hij had al vroeg schrijfaspiraties, ‘I would never be fit for real work, and writing didn 't require any’, maar als hij bij de krant werkt valt dat hem in het begin tegen. Hij wilde liever de nieuwe Hemingway zijn dan de ordinaire journalist.

Zijn moeder is van groot belang geweest voor zijn ontwikkeling en zij is het dan ook die hem - zij het indirect - tot dit boek heeft aangezet. Zij dementeert en praat alleen nog maar over vroeger. Als hij zich realiseert dat zij zich alleen in die oude tijden nog gelukkig kan voelen, wil hij die tijd beschrijven. Hij doet dat op een soms verontschuldigende toon tegenover die sterke, stimulerende vrouw die voor zichzelf zo weinig opeiste. Een rustig, kabbelend verhaal over het harde maar kennelijk toch gezellige leven in de crisis.

Past Imperfect door Joan Collins Coronet Books, 358 p., f 17,75 Voor de Dynasty-liefhebbers ligt nu de autobiografie van Joan-Alexis-Collins in de boekhandel. Het boek verscheen voor het eerst in 1978, maar pas nadien kreeg Joan Collins grote bekendheid door haar televisieoptreden in de soap opera Dynasty. Voor maar liefst zeventig miljoen fans van deze serie is het boek bijgewerkt en opnieuw uitgebracht. Als verleidelijke, gepassioneerde en supersexy Alexis heeft ze zelfs JR verslagen in de competitie wie de meest gehate maar daardoor meest geliefde persoonlijkheid neer kan zetten. Ze schrijft, of heeft laten schrijven, met het doel ‘to get the record straight’. Tussen de obligate verhalen over ontmoetingen met grootheden, over de concurrentie in het vak, over haar drie mislukte huwelijken en over haar kinderen, legt ze verantwoording af over haar doen en laten. Ze heeft het nooit gedaan om een rol te krijgen, ze poseerde in de Playboy voor de goede zaak ‘a significant step for feminism’. Ze besluit haar verhaal met de stelling dat succes, geld en schoonheid niet genoeg zijn voor geluk. Wat écht van belang is dat zijn de kinderen en vriendschap. We staan versteld! Over de Dynasty-opname helaas weinig, maar gelukkig beschrijft ze de beroemde scène waarin zij Cecil Colby verleidt. Tijdens het klaarkomen krijgt hij een hartaanval en zij schreeuwt hem toe: ‘Don 't you dare die on me, Cecil! You can't die on me - I need you to get Blake!’ Een geroutineerd geschreven verhaal met acht fotopagina's en een filmografie, voor wie ervan houdt.

REINTJE GIANOTTEN