[Nummer 4 - 26 januari 1985]
Ter zake
Rudie Kagie
Voor de Amsterdamse uitgeverij G.A. van Oorschot wordt 1985 een jaar van terugblikken, herdenken en jubileren. Ten eerste bestaat het bedrijf ‘in de loop van dit jaar’ veertig jaar. Eind 1944 trof Geert van Oorschot zijn eerste schuchtere voorbereidingen, zes maanden later vestigde hij zich in het gezelschap van één schrijfmachine in het pand aan de Herengracht waar de uitgeverij tot op heden is ondergebracht. Het handelsregister van de Kamer van Koophandel meldt als officiële oprichtingsdatum 21 juli 1955, maar dat moet een slordigheidje zijn: de firma begon tien jaar eerder op volle toeren te draaien. Ten tweede gaat het literair maandblad Tirade zijn dertigste jaargang in, waarmee het periodiek in zijn soort stokoud mag worden genoemd. De voorbereidingen voor een lijvige jubileumeditie zijn in volle gang. Het tweehonderdste nummer van Tirade verscheen in november 1974 en telde 760 pagina's vol met nooit eerder gepubliceerd werk van vierenveertig auteurs. Nog vóór de zomervakantie zal de driehonderdste aflevering verschijnen waarvan men ter uitgeverij aankondigt dat ze ‘er minstens zo feestelijk zal uitzien’ als de speciale uitgave van elf jaar geleden. Ten derde zal het op 15 augustus aanstaande vijfenzeventig jaar geleden zijn dat de gerenommeerde brombeer en nog immer actieve kwaliteitsuitgever Geert van Oorschot te Vlissingen werd geboren. Zijn zoon Wouter, die is opgenomen in de directie van de onderneming, hult zich in stilzwijgen als hem gevraagd wordt hoe de uitgeverij de diverse mijlpalen luister denkt bij te zetten: ‘Daarover worden pas omstreeks mei mededelingen aan de buitenwereld gedaan.’
De bibliofiele uitgeverij Cornamona Pers - een liefhebberij van de in juli vorig jaar overleden ex-Bezige Bij-directeur Geertjan Lubberhuizen - wordt voortgezet. De Amsterdamse kantonrechter heeft de negentienjarige Josine Lubberhuizen, dochter van de uitgever, toestemming verleend om ondanks haar minderjarigheid de firma te exploiteren. Zij zal dat samen met haar moeder doen, die zich altijd al - ‘maar dan meer op het administratieve vlak’ - met Cornamona Pers bezighield. ‘Josine,’ zegt mevrouw Lubberhuizen, ‘zit sinds september op de Frederik Muller Academie, die opleidt voor het uitgeversbedrijf. Over drie jaar heeft ze, als alles goed gaat, haar diploma en dan is het de bedoeling dat ze zich full-time voor Cornamona Pers gaat inzetten. Dat wist mijn man, daar was hij erg blij mee.’ Onlangs verscheen bij Cornamona Pers in een oplage van vijftig exemplaren De Amsterdamse gedichten van Remco Campert - de laatste uitgave die Lubberhuizen voor zijn dood in samenwerking met Reinold Kuipers voorbereidde.
Met verkoopacties die sinds een beleidsombuiging de winkelketen Bruna aan hogere omzetcijfers beogen te helpen, is altijd wel iets aan de hand. De humor-actie (een ritssluiting in een doosje met het opschrift: ‘Veiliger dan de pil’, prijs f 8,95) werd gehekeld vanwege verregaande smakeloosheid. Een actie tijdens de Kinderboekenweek maakte kinderboekproducenten woedend omdat Bruna ongevraagd gebruik maakte van hun voor een ander doel vervaardigd affiche. Het ter gelegenheid van de Amerika-actie samengestelde boek moest Bruna op last van De Bezige Bij uit de roulatie nemen omdat zonder toestemming een verhaal in de bundel was opgenomen. De laatste Bruna-actie betrof ‘een sprookje van een 'n aanbieding’: Sprookjes van Moeder de Gans, ‘alleen bij Bruna’ voor f 9,90 en Sprookjes van Grimm voor f 29,90. ‘Geldig tot en met 16-01-85’ stond onder de advertentie. Sprookjes van Grimm is een uitgave van Van Holkema & Warendorf. Het inderdaad prachtige, gebonden boek ligt echter in elke winkel voor f 29,90, ook na 16 januari. De Consumentenbond overweegt nu een klacht wegens misleiding tegen Bruna in te dienen bij de Reclame Code Commissie.
Uitgeverij Ambo en uitgeverij Athenaeum, Polak & Van Gennep gaan samenwerken. Vorige week werd het contract gesloten voor een samenwerkingsverband waarvan Ambo-directeur Ivo Gay en Athenaeum-directeur Ben Hosman de directie vormen. Beide uitgeverijen blijven zelfstandig maar er is een programma opgesteld van titels die onder beider auspiciën zullen verschijnen. Er werden sinds 1983 al drie ‘co-edities’ door Ambo en Athenaeum gemaakt, waaronder het dertienhonderd pagina's tellende epos De stad van God van Augustinus. ‘Omdat we nog veel meer plannen hadden leek het ons nuttig om die samenwerking een geformaliseerde structuur te geven,’ zegt Gay. Nieuw is de Libra-reeks van Ambo en Athenaeum, waarin essays over literatuur zullen verschijnen van onder meer Maarten van Buuren, Milan Kundera en Arthur Lehning. Dit voorjaar komt Ambo met goedkope herdrukken van meesterwerken die tot dusver uitsluitend als dure gebonden Athenaeum-uitgaven verkrijgbaar waren. Bekentenissen van Zeno van Italo Svevo en Het martyrium van Elias Canetti kunnen daardoor binnenkort ook bij minder kapitaalkrachtigen in de boekenkast prijken.
Sluikreclame op de televisie mocht niet en sinds kort mag het helemaal niet meer, maar - zo richt uitgeverij Elsevier zich in een triomfantelijke mededeling tot de boekhandel - zelfs minister Brinkman kan de publiciteit voor Wereldbrand niet stoppen'. Vanaf begin dit jaar brengt de NCRV zeventien weken lang de tv-serie Wereldbrand (Winds of War) op het scherm, gebaseerd op het gelijknamige boek van Herman Wouk. ‘Dat betekent dus zeventien weken lang onvervalste reclame voor deze best-seller, reclame waar ook de minister niets tegen kan doen,’ houdt Elsevier de middenstand Voor. Het wervende tekstje vervolgt: ‘Ook in ons land zal de serie een hoge kijkdichtheid oogsten. Haak hierop in, door optimaal met het boek te werken. Zorg dat u onmiddellijk aan de grote vraag kunt voldoen en koop royaal in!’ Hoewel het duidelijk is dat de televisie hier bijdraagt aan het verkoopsucces van een commercieel produkt valt er ondanks het aangescherpte beleid van WVC inderdaad niets op aan te merken. Elsevier (waar vorige maand het boek Falcon Crest verscheen) heeft nog veel meer uitgaven op stapel staan die met succesvolle tv-series te maken hebben: De peetvader (eerder gezamenlijk aangekocht door Veronica, Tros en Avro) wordt opnieuw uitgebracht, de serie Diana (nu al te zien bij de BRT, maar ook Nederlandse omroepen hebben er belangstelling voor), en van Molly Hardwick komt het binnenkort te publiceren Door het zwaard gescheiden gedramatiseerd op de televisie. Ook andere uitgeverijen hebben boeken in voorbereiding waarvoor in de vorm van series op de treurbuis reclame zal worden gemaakt. Gert Jan Hemmink van uitgeverij Luitingh (die de Veronica-serie Mike Hammer en de Avro-serie De
schaduwzijde van de zon in boekvorm brengt) zegt dat de materie ingewikkeld in elkaar zit: ‘We mogen met die boeken wel adverteren, maar we mogen in zo'n advertentie geen zinnen meer gebruiken als: vanavond op de tv, morgen in de winkel. Het schijnt dat we dan weer ongeoorloofd reclame maken.’
Auteursrechtelijk beschermd