Vrij Nederland. Boekenbijlage 1984

[p. 16]

[Het openbaar boekenbezit van Nederland - vervolg]

Toch kan men van geen particulier verwachten dat hij alle gedrukte catalogi van een boekinstelling thuis heeft staan. Alleen al van de UB in Amsterdam bestaan er al meer dan honderdvijftig deelcatalogi van het immense bezit; deze catalogi zijn natuurlijk niet alleen verkrijgbaar meer. Zelfs de meest fanate lettervriend kan er geen benul meer van hebben wat er in Nederland in openbare instellingen op de plank staat. Laat staan wat er in particuliere boekerijen opgetast staat of - om de wereld maar eens even groot te laten zijn als zij in werkelijkheid is - wat de Koninklijke Bibliotheek in Kopenhagen tussen 1976 en 1977 binnenkreeg. Wie daar belangstelling voor heeft kan de zo juist verschenen Danks Litteraturhistorisk Bibliografi 1976-1977 bestelllen (251 bladzijden). Daaruit blijkt dat de Kopenhaagse boekerij zeven jaar met de verwerking van nieuwe aanwinsten achter is.

Kortom (om mij te beperken): hoe kan men enig overzicht krijgen over het openbaar boekbezit in Nederland? Waar zijn ‘onze’ bibliotheken en wat bezitten zij? Het beste is om een reis door Nederland te maken. Deze zal echter lang duren: minus schoolbibliotheken kent Nederland 2240 bibliotheken en documentatieinstellingen. En dan zijn er natuurlijk nog de katholieke, gerefomeerde, Nuts-bibliotheken, de particuliere en al die andere kleine krochten gevuld met kennis.

In 1971 en 1973 verschenen er voor het laatst gidsen die enig inzicht geven in het vaderlands bibliotheekbestand. In 1980 en 1982 verschenen er adresgidsen over Nederlandse boekerijen. Deze vier publikaties werden samengevoegd en bijgewerkt tot een 546 bladzijden dikke Nederlandse bibliotheek- en documentatiegids '84-'85 die verscheen bij de eerder genoemde, ijverige naslagwerkuitgever Samson en het Nederlands Bibliotheek en Lektuur Centrum. Deze gids kost f 125, - doch indien men besluit de volgende editie ook te bestellen vijftien gulden minder.

Parkeergarages

Ik kan niet anders zeggen dan dat deze nieuwe gids buitengewoon bruikbaar en handig is. Er wordt vermeld of een bibliotheek een parkeergelegenheid heeft of men er kan fotokopiëren, of er schrijfmachines beschikbaar zijn en of men er in een kantine iets kan gebruiken. Voorts wordt er van iedere bibliotheek vermeld hoeveel boeken zij bezit, wat belangrijke deelcollecties zijn en hoe en voor wie de dienstverlening is. Over de collecties zijn soms uitvoerige, dan weer summiere gegevens aanwezig. Wat dat betreft geldt voor deze gids hetzelfde verwijt dat ik indertijd maakte aan de Boekhandelsgids van Amsterdam: men heeft de bibliotheek- en documentatieinstellingen zélf de collectie laten omschrijven.

Dat leidt tot een groteske over de PTT-opleidingsbibliotheek in Wassenaar als: ‘900 banden, 150 tijdschriften, hoofdgebieden (sic, BB): opleiding, vorming, training onderwijs, audiovisuele leermiddelen, organiseren en leiding geven.’ Bij de PTT lijkt ieder boek ongeveer een hoofdgebied te zijn. De openbare bibliotheek in Wassenaar laat vermelden: ‘62.200 banden, 200 tijdschriften’. Verder niets, en zo hoort het omdat deze bibliotheek inderdaad nauwelijks meer is dan een doodgewone leesbibliotheek. Ondertussen leert de gebruiker van de gids dat er in Wassenaar een PTT-bibliotheek bestaat die vrij toegankelijk is.

Wie wist dat er een chemische bibliotheek van Duphar bv is te Weesp (toegankelijk na afspraak, geen uitleen aan derden, 12.500 banden)? Een horeca- en toerismebibliotheek van het Bedrijfschap Horeca in Den Haag (5400 banden, 300 tijdschriften, uitlening na inschrijving en afspraak)? Een bibliotheek over explosiepreventie, milieupreventie enzovoorts in Baarn (na afspraak raadpleegbaar)? Een boekerij van de Hollandsche Beton Groep nv te Rijswijk van 7500 banden (leent via het interbibliothecair leenverkeer uit)? Ik wist toevallig dat het ministerie van WVC een zeer belangrijke bibliotheek op het gebied van minderheden bezit (90.000 banden) omdat daar een tijd geleden zo'n aardig tentoonstellinkje was, maar wisten alle andere bibliotheekvrienden dat? Twee bibliotheken in Veghel wil ik niemand onthouden: die van de DMV-Campina-ijs- en zuivelfabriek (13.000 banden en 270 tijdschriften!) en die van de Mars-chocoladefabriek (geen verdere gegevens).

De gids is vanwege zijn register op onderwerpen en collecties (‘Potgieter’, ‘Vondel’, ‘thee’ - Douwe Egberts, Joure, 7500 banden) een plezierig naslagwerk maar soms gebrekkig. Zo ontbreekt de Betje Wolff en Aagje Deken-bibliotheek in het Museum Huize Betje Wolff in Midden-Beemster, de Swedenborgcollectie in de Leidse Bibliotheca Thysiana maar niet de honderd boeken grote bibliotheek van de Baarnse Autobus Documentatie Vereniging. Deze gids is, samengevat, een uitstekend initiatief. Hij is zeer bruikbaar en verdient het dat zijn volgende editie uitgebreid en meer volledig is.

■