Ernstig spel
Vervolg van pagina 19
ze roman symboliseert de grootsheid en de tragiek van de opstand: de communicatie verliep aanvankelijk per fiets, waarmee zowel de heldhaftigheid als de kleinschaligheid wordt aangegeven.
De revolutie mislukt. Gebrek aan besluitvaardigheid, zo luidt de verklaring van de verteller. Zeker. Maar ook: een gebrekkige organisatie, verraad, het ontbreken van buitenlandse hulp, pech.
Gaite vlucht naar Argentinië, waar de hoop op een nieuwe, succesvolle opstand een schrale troost vormt voor de vernederende omstandigheden waarin hij moet leven. Hij volhardt in zijn activiteiten en dat kost hem onder meer een verblijf van enkele jaren in de Paraguayaanse gevangenis en een van zijn kinderen.
De herinneringen zijn ingebed in de belevenissen van de ex-majoor op een zaterdag in 1976, die in de hij-vorm zijn geschreven. Gaite is inmiddels een oude man, al bijna dertig jaar in ballingschap levend. Zijn hoop is nauwelijks verflauwd: als hij verneemt dat een oude kameraad in de buurt is, laait zijn strijdlust weer in alle hevigheid op.
De majoor doet denken aan de kolonel van García Márquez die tevergeefs op zijn pensioen wacht. De revolutie op de fiets mist echter de compactheid van De kolonel krijgt nooit post. De majoor is niet op zijn mondje gevallen, de kolonel doet er liever het zwijgen toe, waarmee zijn verdriet aan waardigheid wint.
Ook de conflicten met de veel praktischer ingestelde echtgenote zijn bij Giardinelli veel explicieter dan bij García Márquez:
‘Wat is er?’
‘Niets,’ zei hij. ‘Je bent geïrriteerd. En ik ook.’
‘En waarom, als ik vragen mag?’
‘Omdat er op de wc een nummer van Het Beste ligt en ik jullie op het hart gedrukt heb dat ik dat tijdschrift hier niet in huis wil hebben. Jullie doen het met opzet, om me te pesten. Wie heeft het meegebracht?’
‘Geen idee. Jij maakt je ook altijd druk om niets.’
‘Waar wil je dan dat ik me druk om maak? Vind je het niet erg genoeg, zo'n verdomde Het Beste na de nacht die ik heb doorgemaakt?’
‘De wc is verstopt en dat is erger. Het stinkt er. En hoe vaak heb ik je al niet gevraagd om de schuttting te maken? (...)’
Humor heeft Giardinelli wel, het is jammer dat hij de klaagzang hierna te lang voortzet. Maar dat is dan ook de enige kritiek die ik heb op De revolutie op de fiets, waarin Giardinelli op veel mildere wijze dan Soriano suggereert hoe grillig en hoe ernstig het politieke spel in Latijns-Amerika is.
■
Auteursrechtelijk beschermd