Vrij Nederland. Boekenbijlage 1984

[p. 17]

Wat vrouwen nu eenmaal wel en niet doen
Lodewijk Brunts opstellen over vrouwen

Vrouwen zijn ook mensen door Lodewijk Brunt Uitgever: De Arbeiderspers/Synopsis, 243 p., f39,50
Hedy d'Ancona

Lodewijk Brunt vormt een uitzondering op de regel dat het schrijven over vrouwen of de vrouwelijke situatie een vrouwenzaak is. In de afgelopen jaren heeft hij over die onderwerpen namelijk veel recensies en artikelen gepubliceerd. Meestal leuk geschreven - vaak informatieve - en soms ook interessante bijdragen voor Intermediair, Maatstaf en Vrij Nederland. Alhoewel men uit mijn mond nimmer zal optekenen dat de emancipatie van vrouwen alleen maar kans van slagen heeft als man en vrouw er in eendrachtige samenwerking aan te vat gaan, vind ik het evenmin toe te juichen dat onrecht en discriminatie op dit terrein kennelijk zo weinig inspiratie verschaffen aan mannelijke schrijvers, actievoerders, onderzoekers of politici. Waarbij ik dan maar even voorbij ga aan die mannelijke gezelschapjes die zich solidair met de vrouwenbeweging verklaren omdat ze op die manier het huilen en knuffelen kunnen inhalen dat hen als jongetjes onthouden werd, alsmede aan de opwinding die het woord ‘femninisme’ teweeg brengt bij columnisten als Blokker, Komrij of 't Hart.

Die relatieve uitzonderingspositie van Lodewijk Brunt kan voor de uitgever een motief geweest zijn, de eertijds gepubliceerde stukken bijeen te brengen in één kaft. De motieven van de schrijver zelve leken mij moeilijker te doorgronden. Natuurlijk verschaft zo'n bundel je een comfortabel opbergsysteem; je kunt je ontdoen van die stapel flodderige dóórslagen, je ordners voor iets anders gebruiken en je boekenkast verrijken met een glanzend exemplaartje waar je naam ook nog op gedrukt staat. Maar Lodewijk Brunt identificeert zich in zijn werk niet bepaald met de redderende huisvrouw, er moeten dus andere redenen geweest zijn om het eerder geschrevene nogmaals te laten afdrukken. De gedachte misschien dat het bijeenplaatsen van eenentwintig stukken een bepaalde visie op vrouwen en het vrouwenprobleem, manifest maakt. Of het idee, dat het alsnog rubriceren of onder één noemer brengen van artikelen die eertijds als confetti over de lezers werden uitgestrooid, een nieuwe benadering van de problematiek mogelijk maakt; leemten in feitenkennis opvult, vertekeningen op het spoor komt.

Samenzweringstheorie

Uit de inleiding die Lodewijk Brunt schreef voor zijn Vrouwen zijn ook mensen kan men iets van die bovengenoemde beweegredenen proeven. Ondanks het feit dat grimmigheid en loodzware ernst de speelsheid en creativiteit van het jaren zestig-feminisme hebben verdrongen, aldus Lodewijk Brunt, hoeven vrouwen niet terug naar ‘af’. Dat komt overigens niet door de feministische strijd maar door de economische omstandigheden, die vrouwen de arbeidsmarkt op drijven en mannen nopen minder op hun strepen te gaan staan. Voorts wil hij via zijn gebundel geschriften de ‘samenzweringstheorie’ bestrijden die gehuldigd wordt door bepaalde woordvoerdsters van de vrouwenbeweging. Een theorie die erop neer komt dat mannen - al dan niet bewust - een kongsie vormen om vrouwen onder de duim te houden en ten slotte gelooft hij niet in theorieën die gebaseerd zijn op de veronderstelling dat alle vrouwen identieke belangen hebben. ‘Dat heb ik willen uitdrukken in recensies, artikelen mét en zonder voetnoten essays en verslagen die ik de afgelopen jaren aan “vrouwenzaken” heb gewijd.’ De vraag wát de schrijver dreef moge aldus beantwoord lijken, we worden opgezadeld met een nog groter probleem. Want zelden zag ik door een verstandig persoon zoveel onzin in zo weinig regels samengevat. Dat de huidige economische crisis zou werken ten faveure van de arbeidsparticipatie van vrouwen of van een herverdeling van macht tussen mannen en vrouwen, is weliswaar een frisse kijk op de zaak maar ook een onjuiste.

Lodewijk Brunt
steye raviez

Opvattingen over Tweeverdieners en Voordeurdelers, verafhankelijking van partners via het belastingsysteem en de sociale zekerheid, het ‘ontmoedigingsbeleid’ met betrekking tot de toetreding van gehuwde vrouwen tot de arbeidsmarkt, de herleving van het traditionele gezinsdenken; het zijn alle indicaties voor het feit dat de economische situatie een ernstige barrière vormt voor de verdere verzelfstandiging van vrouwen en - daarmee samenhangend - voor de bereidheid van mannen om een stapje opzij te doen. Dat men er desondanks niet in slaagt, opvattingen over hóé het eerlijker verdeeld zou moeten worden tussen de seksen (zoals blijkt uit het onderzoek van het Sociaal Cultureel Planbureau), geheel de grond in te boren - is óók een feit. Een feit, dat aan méér factoren toegeschreven kan worden dan de inspanningen van vrouwen zélf. Voor wat betreft dat onderdeel van de redenering kan ik het nog wel eens zijn met Lodewijk Brunt. Nu komt overigens zijn opmerkelijke visie op de sociaal-economische situatie van vrouwen - afgezien van de inleiding - nergens in het boek aan de orde. Dát deel van zijn

[Vervolg op pagina 18]