Vrij Nederland. Boekenbijlage 1984

[p. 14]

‘Toen ging ik door het lint’
De rol van vrouwelijke bendeleden

The girls in the gang A Report from New York City door Anne Campbell Uitgever: B. Blackwell 277 p., f73,55
Lodewijk Brunt

Weeza was er niet op gesteld als andere vrouwen speciale aandacht aan de dag legden voor haar vriend Chico. ‘Wat doe je hier,’ vroeg ze aan het meisje dat op een goede dag stond te wachten in de ruimte waar Weeza, Chico en hun vrienden altijd rondhingen. ‘Ik wacht op Chico,’ zei de aangesprokene. Weeza sidderde en vroeg: ‘Waarom wacht je op hem?’ ‘Dat heeft hij me gevraagd.’ ‘O ja? Was jij soms gisteravond met hem uit?’ ‘Ja.’ ‘Ben je met hem naar bed geweest?’ Toen het meisje hier bevestigend op antwoordde, ging Weeza ‘door het lint,’ zoals ze zei.

En ze vertelde wat er vervolgens gebeurde: ‘Ik trapte haar, man, ik sloeg haar, sleurde haar naar buiten en trok de bloes van haar lijf. Ik joeg haar over de straat zonder schoenen, zonder bustehouder, zonder bloes, ze had niks anders meer aan dan haar broek. Ik had de kans niet om die uit te trekken. Ze rende als een gek en ik heb haar bijna een mes tussen de ribben gestoken, maar toen werd ik tegen gehouden. Ik heb haar geraakt. Ik heb haar afgemaakt, laat maar zitten. Toen zei ik tegen Chico: “Maak jij je geen zorgen, vriend. Ik ga het doen met een van je vrienden en je zult er wel achter komen met wie.”’

Weeza woont in het oostelijk deel van Manhattan. Ze is van Portoricaanse afkomst, net als haar vriend. Ze is prominent lid van een bende, die geheel uit Portoricaanse vrouwen en meisjes bestaat, voor het merendeel woonachtig in dezelfde buurt: de Sex Girls. Deze vrouwengang is nauw geliëerd met een eveneens Portoricaanse bende van jongemannen, waarvan Chico een van de leidende figuren is: de Sex Boys. Geweld is een onlosmakelijk bestanddeel van hun alledaagse bestaan. Wil je lid worden van de Sex Girls, die zich onderscheiden door een eigen tenue met speciale ‘clubkleuren’, dan zul je je daarin moeten bekwamen. ‘We namen een nieuw meisje mee naar het park,’ zoals Booby, een goede vriendin van Weeza uitlegde, ‘dan moest ze één van ons uitzoeken, hinderde niet wie, en dan moest ze vechten zodat we konden zien of ze er tegen kon om slaag te krijgen. Als ze dat niet kon, dan vocht ze niet en dan namen we haar niet. Want we wisten dat ze op een dag - je weet wel, ergens op straat - aangevallen kon worden, dus moesten we er zeker van zijn dat ze kon vechten en dat ze met ons mee kon doen. Daarom moest ze eerst vechten. Zonder te huilen.’

Stedelijke vrouwen

Weeza en haar Sex Girls worden, tezamen met twee andere vrouwelijke jeugdbenden, uitvoerig beschreven door de Britse criminologe Anne Campbell in haar dit jaar verschenen The Girls in the Gang. Volgens schattingen bestaan er alleen al in New York City zo'n vierhonderd benden, met een totaal lidmaatschap tussen de tien- en veertigduizend mensen, in leeftijd variërend van veertien tot omstreeks dertig jaar. Ongeveer tien procent zou uit meisjes en vrouwen bestaan, waarvan een deel gehuwd is en kinderen heeft. Over vrouwelijke bendeleden bestaan al vele decennia lang nogal stereotype opvattingen. Campbell zegt: ‘Ze krijgen de schuld als aanstichtsters van veten tussen benden; ze worden beschreven als “passief bezit en promiscu”. Ze worden er van beschuldigd dat ze gemener zijn dan welke man ook; ze worden geprezen omdat ze tot de weinigen behoren met genoeg macht om de misdadige actie van mannelijke benden in te dammen. Er zijn mensen die vinden dat ze de komende bevrijding van stedelijke vrouwen symboliseren en er zijn anderen die menen dat ze de ontkenning van de beste vrouwelijke eigenschappen belichamen.’ Er wordt van alle kanten druk gespeculeerd over de redenen voor meisjes om zich bij benden aan te sluiten en over de manier waarvoor ze in dergelijke verbanden leven, maar vergeleken bij de bibliotheken die zijn volgeschreven over mannelijke bendevorming zijn serieuze studies over dit onderwerp op de vingers van een hand te tellen. In verreweg de meeste onderzoekingen over benden komen vrouwen en meisjes alleen in voetnoten voor of zijn ze volstrekt onzichtbaar.

Campbell heeft de door haar beschreven benden uit de eerste hand leren kennen. Ze was geïnteresseerd in het bestaan van iedere bende als zodanig, de organisatie, activiteiten, geschiedenis en betrekkingen met de sociale omgeving. Daarnaast heeft ze hier reliëf in aangebracht door de levensgeschiedenis van de bendeleidster in kaart te brengen. Deze combinatie van sociologie en biografie levert drie uitstekende reportages op, waarvoor journalisten zich niet zouden hoeven schamen. Over de ‘wetenschappelijke’ betekenis zullen de meningen uiteen lopen. De geijkte vraag bij dit soort onderzoek is: in hoeverre zijn de beschrijvingen van drie verschillende gangs representatief? Persoonlijk zou ik daar niet zwaar aan tillen, immers niemand kan daar iets zinvols over zeggen. Dankzij Campbells inspanningen weten we nu tenminste iets en dat is meer dan we daarvoor wisten. Haar onderzoek is ook in andere opzichten te prijzen. Weinig wordt beseft hoezeer onderzoekers met dit soort onderwerpen bloot staan aan allerhande risico's, soms voor lijf en leden. Geleerden die hun leven achter het bureau doorbrengen hebben daar geen weet van, maar ze zouden er wel meer waardering voor kunnen opbrengen dan gewoonlijk het geval is. Het hele gebied waar Campbell heeft gewerkt werd gekenmerkt door een grote mate van dagelijks geweld. Toen ze enige tijd optrok met Sun-Africa, lid van de zwarte gang Five Percent Nation werden ze beiden binnen een periode van een paar dagen aangevallen op straat. Sun-Africa werd in een park omsingeld door een paar jongens en kreeg een fles in haar gezicht, Anne Campbell werd beroofd door vijf mannen die haar naar een perron van de ondergrondse waren gevolgd. Ze hielden haar boven de rails en dreigden haar te laten vallen als ze haar geld niet overhandigde. ‘Zulke incidenten vallen niet meer op in dit gebied,’ zegt Campbell over Brooklyn. ‘Niemand is onkwetsbaar. Als gevolg hiervan wordt er veel over misdaad en misdadigers gesproken. Als Sun-Africa het over misdadigers heeft, betrekt ze uitdrukkelijk zichzelf en haar vrienden - ook degenen die in de gevangenis zitten

[Vervolg op pagina 15]