Olie en explosie
Vervolg van pagina 13
dat is al erg genoeg. Dit simpele, juiste inzicht functioneert goed als basis voor een komische studie van het Engels-zijn in Amerika. Het probleem van Dores is dat hij ‘van Amerika houdt, maar zal Amerika ook van hem houden?’
Die vraag wordt in het algemeen met een nadrukkelijk ‘nee’ beantwoord, hoewel Dores aan het eind, als hij door een aaneenschakeling van belachelijke omstandigheden tot een naakt wrak in een steegje waar de kogels hem om de oren fluiten is gereduceerd, in ieder geval in zijn ogen ‘typisch Amerikaans’ is geworden.
Dores gaat bij zijn zwarte zen- en schermleraar Teagarden - een prachtige, beknopte scène - antiverlegenheidstherapie doen. Teagarden bezweert hem: ‘you ain't a butcher, man, you a artist... you're the king of fencing. The lord of sabreurs.’ Dores' krijgt het harder te verduren als hij voor zijn werk naar een excentrieke miljonair en kunstverzamelaar in Georgië moet. Om het nog ingewikkelder te maken, neemt Dores de tienerdochter van zijn Amerikaanse ex-vrouw mee. In Georgië vallen hem verbijstering, vijandschap en een zakelijk fiasco ten deel, en krijgt hij eten met merkwaardige namen als turnip greens hoppin' john, corn dogs en squirelburgers voorgeschoteld.
Zijn seksuele vernedering en onbeantwoorde liefde voor Amerika bereiken een climax in een pijnlijk grappige episode in een hotel in Atlanta waar de foyer vol grote bomen staat en de gasten in kano's rondpeddelen. Dores had er een erotisch avontuur gepland naar de ludieke inrichting en het typisch Amerikaanse worden hem te machtig.
Ondanks sabotage aan zijn auto en het fabelachtige moderne vliegveld van Atlanta, slaagt Dores erin uit het web van verwarringen te ontkomen. Maar in New York wachten hem een aantal ontknopingen, waarvan er een plaatsvindt in een garage waar de Rothko's en Klines op bestelling worden geproduceerd... Voor zover ik kan nagaan voelt Boyd Amerika en het Amerikaanse idioom feilloos aan, zodat hij de dikke rode lippen en grote snor van een gangster kan omschrijven als: ‘like a wound in the flank of an animal’.
Een van de indrukwekkendste wapens uit Boyds arsenaal is het feit dat hij zo'n groot ervaringsveld bestrijkt. Het titelverhaal in de bundel On the Yankee Station gaat over een conflict tussen een piloot van een bommenwerper en een lid van de grondploeg tijdens de oorlog in Vietnam. Als je dat leest zou je denken dat Boyd jarenlang met napalm geladen Crusaders in de Zuid-chinese Zee had onderhouden en gevlogen. In een ander verhaal vertelt hij precies hoe het in een Frans abattoir toegaat. Boyds boeken zitten vol gebouwen, voertuigen en machines die functioneren. In An Ice-Cream War vinden we een Decorticator (een machine om sisal te ontschorsen) auto's, schepen en Stokes-geweren. Hij laat je de olie ruiken, de explosie horen; hij is een geweldig schrijver.
■
Auteursrechtelijk beschermd